Ở TP Vũng Tàu (Bà Rịa - Vũng Tàu) thời gian gần đây, tại các hàng quán, cây xăng, bến xe, tàu cánh ngầm, người qua đường dễ dàng bắt gặp hình ảnh người già, người tàn tật ăn xin, hoặc bán hàng dạo qua dạo lại, chèo kéo du khách. Họ có đủ mọi lứa tuổi, từ trẻ nhỏ đến người già.
Anh Quân, một người dân sống tại đường 3-2 (phường 10, TP Vũng Tàu) nơi tập trung nhiều ăn xin, cho biết: “Thời gian báo chí và cơ quan chức năng phanh phui nhiều vụ hành hạ, bắt trẻ em đi ăn xin, nhiều tay chăn dắt bị bắt, hoặc đưa đi cải tạo, nạn chăn dắt ăn mày lắng xuống. Nhưng khoảng một năm trở lại đây, hình thức này bắt đầu trở lại với cách thức tổ chức, hoạt động hoàn toàn mới, tinh vi, hòng che mắt người ngoài.
 |
| Một ông lão ăn xin trên đường phố. |
Những người bảo kê giờ không sử dụng hình thức quản lý gắt gao, bao bọc hay theo sát những người ăn xin như trước nữa. Họ đi tìm những trẻ em lang thang, người già không nơi nương tựa dụ dỗ họ “hợp tác” ăn chia.
Hàng ngày, họ chở người ăn xin đến các địa bàn rồi để họ “tự do” hoạt động, đến giờ mới đến đón về. Thường thì người ăn xin phải nộp cho chủ toàn bộ số tiền kiếm được, đổi lại sẽ được trả lương hàng tháng, được cho ăn và bảo đảm địa bàn hoạt động, không bị tranh giành, không bị côn đồ trấn lột…
Anh Quân kể: “Tôi phụ giúp quán phở 24 của người bạn vào buổi tối và thường theo dõi một tay anh chị tên là N. N. bảo kê và đưa đón những người già đi ăn xin ở cây xăng tàu cánh ngầm. Khoảng 20h tối là thời điểm hoạt động mạnh nhất nên N. thường dựng xe ở gần cây xăng, nằm vắt vẻo trên xe chờ những người già ăn xin.
Khoảng 23h, N. bắt đầu chở những người già về. Toàn bộ tiền bị N. thu hết. N. nghiện ma tuý, lười lao động nên làm “nghề” bảo kê, chăn dắt ăn xin để kiếm tiền hút chích. Hầu hết những tay chăn dắt ăn xin khác đều kiêng nể tay này, không dám “động” đến địa bàn ăn xin của gã”.
Anh Minh Thanh, một người lái xe ôm ở khu vực Bãi Sau, TP Vũng Tàu cũng cho biết, trước đây những người bảo kê ăn xin thường chở trẻ ăn xin đến nơi “hành nghề” rồi phải đứng ở góc khuất hoặc quán cà phê để tiện theo dõi, chờ xong việc chở đến nơi khác. Bây giờ, với cách chia địa bàn và giao khoán việc thì các ông bà chủ chăn dắt có quyền nghỉ ngơi, vắng mặt thường xuyên.
Những người chăn dắt dùng đủ mọi mánh khoé để người hảo tâm động lòng trắc ẩn mà mở hầu bao. Chúng thường “tuyển dụng” người già và trẻ em để đi ăn xin. Có lúc còn dàn cảnh phụ nữ có con nhỏ hoàn cảnh đáng thương, sinh viên bị mất hết tài sản không có tiền về quê… để lợi dụng lòng tốt của người qua đường.
 |
| Nhiều mánh khoé để xin tiền người hảo tâm: Bà mẹ có hai con nhỏ đi ăn xin. |
Bó tay với nạn chăn dắt “ăn xin”?
Ăn xin là bước đường cùng, là sự bất đắc dĩ mà những người tàn tật, người già neo đơn phải dấn thân. Thế nhưng, hiện nay ăn xin đang được coi là một “nghề” kiếm tiền khá dễ dàng lại không tốn sức lao động, những con người tưởng chừng như đáng thương đã trở thành cỗ máy kiếm tiền nuôi các tay chăn dắt có sức khỏe, nhưng lại lười lao động, sống bám vào đồng tiền hảo tâm của người đời.
Theo một cán bộ tại Trung tâm Bảo trợ trẻ em cơ nhỡ và người tàn tật TP Vũng Tàu, nhiều lần trung tâm tổ chức vận động, tập trung các em hành nghề ăn xin, bán dạo tại địa bàn vào trung tâm hoặc các cơ sở dạy nghề, để hỗ trợ và tạo điều kiện cho các em học tập, nhưng đều thất bại.
“Chỉ đưa về trung tâm được vài ngày, sau đó đa phần những em này đều tìm cách bỏ trốn, xin ra ngoài hoặc có người nhà đến bảo lãnh về để tiếp tục hành nghề”, vị cán bộ này cho biết thêm.
Luật Người cao tuổi có quy định cấm việc lợi dụng việc chăm sóc, phụng dưỡng người cao tuổi để vụ lợi. Như vậy, rõ ràng việc chăn dắt các cụ già đi ăn xin về nộp lại tiền của các đối tượng chăn dắt là hành vi vi phạm pháp luật. Tuy nhiên, rất khó có thể xử lý những người chăn dắt người già và trẻ em đi ăn xin. Bởi vì, khi chính quyền địa phương tìm hiểu những người này đều khai là họ hàng của nhau, cả hai bên đều tự nguyện làm việc và có đăng ký tạm trú tại địa phương.
Theo luật sư Huỳnh Ngọc Hoàng (Đoàn Luật sư Bà Rịa- Vũng Tàu) cho biết, người già là đối tượng không có khả năng bảo vệ bản thân. Trong xã hội hiện nay, những hành vi khai thác sức lao động của người già để thu lợi bất chính cho bản thân vẫn đang còn tồn tại. Về mặt pháp lý, đây là hành vi vi phạm pháp luật, còn về đạo lý thì xã hội cần lên án hành vi này. Nhưng rất tiếc là hiện tượng chăn dắt ăn xin hiện chưa có biện pháp xử lý theo đúng quy định của pháp luật và cũng chưa được phổ biến công khai trên các phương tiện thông tin để mọi người biết và cùng nhau vạch mặt những kẻ lười lao động sống bám vào lòng trắc ẩn của xã hội, cũng như sức lao động của người yếu thế.
