Loạt xu hướng mới của xuất bản sách văn học

Theo trang Esquire, ngành xuất bản thế giới đang thay đổi. Một trong những nhà xuất bản hàng đầu thế giới, Simon & Schuster đã bị Công ty cổ phần tư nhân KKR mua lại, biên tập viên tại đây và nhiều nhà xuất bản khác đang rời đi (và cả bị sa thải), các kênh truyền thông về sách đang giảm dần và nhiều sự kiện văn học thời gian qua chuyển sang tổ chức trực tuyến. Những biến động này tác động đáng kể đến ngành xuất bản và sự tiếp nhận của độc giả đối với sách.

Việc ra mắt tiểu thuyết đầu tay ngày càng khó khăn

Trong bối cảnh thị trường hiện nay, những cây viết mới, chưa có tên tuổi ngày càng khó thu hút được sự chú ý của các nhà xuất bản và công chúng nếu không có sự giúp sức của những người có ảnh hưởng.

"Bà bầu" Ariele Fredman, người đại diện kết nối giữa nhà văn và nhà xuất bản tại United Talent Agency, cho biết: “Những người nổi tiếng và những người dẫn đầu các xu hướng đang trở thành kênh mới để độc giả khám phá sách. Do đó, các cuốn tiểu thuyết đầu tay cần phải lọt vào tầm nhìn của những người này mới có thể tạo được tiếng vang với công chúng".

Không dễ để các tác phẩm đầu tay nhận được sự chú ý. Ảnh: Literary Hub.

Việc được các tên tuổi lớn như “bà trùm truyền thông Mỹ” Reese Witherspoon, “nữ hoàng truyền hình Mỹ” Oprah hay người dẫn chương trình, nhà báo kiêm nhà văn Mỹ Jenna Bush chú ý không chỉ giúp một cuốn sách nhanh chóng lọt vào top các tác phẩm ăn khách mà còn giúp mang lại cho tác giả lượng người hâm mộ lâu dài. Bà Fredman cho biết thêm: “Nếu không thể làm được những điều trên thì việc thành danh trong ngành sách sẽ rất khó khăn”.

Cựu biên tập viên Molly McGhee, tác giả cuốn Jonathan Abernathy You Are Kind, cho biết: “Ngoài những tác phẩm đầu tay được các tên tuổi lớn lựa chọn thì thường các nhà xuất bản sẽ đầu tư liên tục vào các tác giả đã có tên tuổi vì họ đảm bảo được lợi tức đầu tư”.

Văn học viễn tưởng và tự truyện kiểu mới thuộc top phổ biến nhất

Theo Dan Sinykin, tác giả cuốn Big Fiction: How Conglomeration Changed the Publishing Industry and American Literature, một trong những xu hướng lớn nhất hiện nay là sự phổ biến của thể loại văn học viễn tưởng như tiểu thuyết trinh thám hay viết về không gian mới. Đã có nhiều cái tên quen thuộc với thể loại này như Colson Whitehead, Marlon James, Emily St. John Mandel và Nana Kwame Adjei-Brenyeh.

Cũng theo ông Sinykin, một xu hướng văn học lớn khác là tự truyện kiểu mới, đưa một số chi tiết sáng tạo vào tiểu sử của các tác giả. Thể loại này có sức hấp dẫn lớn đối với độc giả và làm sinh động hơn cuộc đời của các nhà văn vốn đã có chỗ đứng trong lòng công chúng.

Trích dẫn thành công về cả doanh số bán hàng và chất lượng tác phẩm cuộc đời nhà văn Annie Ernaux, Karl Ove Knausgård, Patricia Lockwood hay Ayad Akhtar, chuyên gia xuất bản có ảnh hưởng lớn Michael Taeckens nói rằng truyện thể loại tự truyện kiểu mới này có thể sẽ còn trở nên phổ biến hơn nữa.

Các câu lạc bộ sách và nhà xuất bản độc lập sẽ tiếp tục đầu tư vào đa nền tảng

Bà Julie Grau, biên tập viên của nhà xuất bản Spiegel & Grau, cho biết: “Những câu chuyện, tác phẩm đang trở thành một loại sản phẩm. Chúng không bị ràng buộc với một định dạng cụ thể".

Sách được phân phối trên đa nền tảng ngày càng nhiều. Ảnh: Good e-Reader.

Ngày nay, một câu chuyện có thể được công bố ở dạng ấn bản in, file âm thanh, sách điện tử, phim hay thậm chí tại các sự kiện trực tiếp. Như vậy, những độc giả không có thời gian đọc sách sẽ có thể nghe và yêu thích chúng. Michelle Weiner, đồng giám đốc bộ phận sách tại Creative Artists Agency, cho biết: “Hiện tại là một thời điểm rất tốt để trở thành một người sáng tạo trên nhiều nền tảng chứ không chỉ là một nhà văn truyền thống”.

Từ sau đại dịch Covid-19, các sự kiện ra mắt sách trực tiếp cũng đã tăng vọt. Do đó bà Michelle Weiner dự đoán sẽ có một làn sóng ra mắt sách độc đáo được thực hiện, bao gồm nhiều sự kiện mới mẻ và giàu tính tương tác hơn để thu hút độc giả.

Sự phân tán trên cộng đồng văn học trực tuyến

Theo Esquire, sau sức hút lớn từ các nền tảng chia sẻ về sách trên Instagram và TikTok, cộng đồng văn học trực tuyến toàn cầu đang bị phân tán trên nhiều nền tảng mới như Bluesky, Mastodon và Threads. Chuyên gia xuất bản sách Michael Taeckens cho biết: “Instagram và TikTok vẫn có sức ảnh hưởng lớn, nhưng không còn là trung tâm để phần lớn độc giả chia sẻ, nhận thông tin cũng như bày tỏ ý kiến về sách nữa”.

Đánh giá về khả năng lan tỏa một cộng đồng sách trên Twitter, bà Fredman nói: “các tác giả đang ngại phải đầu tư thời gian xây dựng lượng người theo dõi trên Twitter. Tính tới các nền tảng truyền thông xã hội hiện nay, liệu họ sẽ phải đăng nhập trên các nền tảng này bao nhiêu lần một ngày?”.

Còn ông Taeckens thì cho hay: "Cộng đồng sách trực tuyến sẽ tiếp tục phát triển, nhưng thay vì tìm kiếm phát triển ở các nền tảng mới, việc duy trì các nền tảng hiện tại sẽ tiếp tục là xu hướng thống trị".

Độc giả chọn sách không phải vì cốt truyện mà vì cảm xúc cuốn sách mang lại

Bà McGhee cho biết: “Khoảng thời gian qua, đặc biệt là trong thời gian đại dịch, BookTok đã ưu tiên các cuốn sách giải phóng cảm xúc, giàu tính kể chuyện và lãng mạn”. Kết quả là TikTok đã tạo ra một cách mới để nói về sách, thay vì tập trung vào cốt truyện, thì các tác phẩm được gọi tên vì cảm xúc chúng mang lại cho người đọc.

Ví dụ, trong nhiều phân đoạn nói về sách của chương trình Today Show, hai người dẫn chương trình Isaac Fitzgerald và Qian Julie Wang nhiều lần nói rằng một cuốn sách nào đó đã khiến họ bật cười, rơi nước mắt hay trải nghiệm nhiều cung bậc cảm xúc khác. Hay như người có ảnh hưởng (KoL) Zibby Owens đã phân bổ sách tại hiệu sách ở Santa Monica của mình xoay quanh những cảm xúc mà sách gợi lên, thay vì chủ đề hoặc thể loại.

Bà Zibby Owens đã bày trí hiệu sách kiểu mình theo cảm xúc các cuốn sách mang lại cho độc giả. Ảnh: Los Angeles Times.

Ngày càng nhiều nhà xuất bản đi theo hướng này. Bà Nicole Counts, biên tập viên cao cấp của nhà xuất bản One World nói: “Trong ngôn ngữ tiếp thị và thể hiện trang bìa, điều chúng tôi muốn là khơi gợi cảm xúc của người đọc”.

Những lời giới thiệu truyền miệng ngày càng có sức nặng

Giữa sự phát triển rầm rộ của các nền tảng trực tuyến, nhiều độc giả đang bị choáng ngợp và “đang hướng tới việc tìm hiểu ý kiến của người thân, bạn bè xung quanh. Những chia sẻ gần gũi này ngày càng trở nên quan trọng”, bà Fredman nói.

Đồng tình với ý kiến trên, bà Cindy Spiegel nói thêm những người có ảnh hưởng cũng là một hình thức truyền miệng, vì họ đã nhận được sự tin tưởng từ công chúng trong một khoảng thời gian dài.

Về phía các nhà xuất bản, họ cũng muốn gây dựng lòng trung thành của độc giả với thương hiệu của mình. Bà Counts cho biết, bước tiếp theo tại One World là “xây dựng niềm tin” giữa độc giả và nhà xuất bản, để những người không đọc thơ cũng cảm thấy tự tin khi thử một tập thơ mới, chỉ vì One World đã xuất bản nó.