Lỗ hổng trong hệ thống kiểm soát súng đạn tại Mỹ

Dân Mỹ dễ dàng mua súng tại các cửa hàng ở khắp nơi trên toàn quốc. Ảnh: AP

Theo bản phân tích năm 2013 của nhóm kiểm soát súng Mayors Against Illegal Guns, trong vòng 16 km, 98% dân số Mỹ sống gần một cửa hàng bán súng. Theo USA Today, người dân nước này có nhiều cách để sở hữu loại vũ khí này.

Các cửa hàng lớn, nhỏ

Thống kê năm 2014 của Cục Quản lý rượu, thuốc lá, súng và chất nổ Mỹ (ATF), 54.026 người buôn bán súng được cấp giấy phép liên bang. Con số này nhiều hơn so với thời điểm Tổng thống Barack Obama lên nắm quyền năm 2009 là 14%, nhưng ít hơn con số 248.155 người năm 1992.

Theo CNN, hàng trăm cửa hàng bán loại vũ khí này tồn tại, từ những chuỗi cửa hàng mua sắm Walmart (WMT) tới những hộ kinh doanh gia đình như Ken’s Sporting Goods and Liquor Store tại thành phố Crescent, bang California.

Những người có nhu cầu sở hữu súng phải điền vào bản cam kết do Cục Quản lý rượu, thuốc lá, súng và chất nổ Mỹ (ATF) phát hành. Họ phải viết các thông tin như tên, địa chỉ, nơi sinh, tình trạng hôn nhân, tư cách công dân....

Sau đó, cửa hàng sẽ liên lạc với Cục Điều tra Liên bang (FBI) - nơi lưu trữ dữ liệu của công dân qua Hệ thống quốc gia về kiểm tra nhanh thân nhân tội phạm (NICS). NICS sẽ quét các dữ liệu từ Trung tâm thông tin tội phạm quốc gia và Chỉ số nhận dạng giữa các nước. Nếu người mua súng từng bị buộc tội hoặc có tiền án, họ sẽ không được cấp giấy phép sở hữu vũ khí.

Theo CNN, phần lớn người đăng ký đều vượt qua bài kiểm tra vốn chỉ diễn ra trong vài phút. Tỷ lệ thất bại chưa đầy 1%. “Hơn 100 triệu người đăng ký bài kiểm tra này trong 10 năm qua, song chỉ 700.000 người không đủ tiêu chuẩn”, trích thông tin trên trang web của FBI.

Thủ phạm gây ra vụ xả súng đẫm máu tại nhà thờ của người Mỹ gốc Phi ở thành phố Charleston, bang Nam Carolina, hôm 18/6, khiến 9 người chết, là Dylann Roof, 21 tuổi. 

Theo USA Today, trước khi có những khẩu súng trong tay, Roof đã phải thực hiện bài kiểm tra lý lịch, dù trước đó, hắn từng phạm tội nhiều lần. Đây là ví dụ cho thấy lỗ hổng trong hệ thống kiểm soát súng đạn tại Mỹ.

Ngoài những người buôn bán súng, 7.810 chủ hiệu cầm đồ cũng có giấy phép mua và bán vũ khí. Họ cũng phải hoàn thành quy trình kiểm tra nguồn gốc sử dụng súng đạn như tại các cửa hàng.

Hội chợ

Người dân Mỹ tự do chọn mua vũ khí tại một hội chợ súng. Ảnh: BBC

Người Mỹ thường tới các hội chợ súng diễn ra vào cuối tuần ở khắp nơi trên toàn quốc để chọn cho mình loại yêu thích. Tuy nhiên, những người mua vũ khí tại đây không phải tham gia bài kiểm tra lý lịch.

Chỉ tính riêng trong những ngày cuối tuần qua, 29 hội chợ súng diễn ra khắp nơi, từ thành phố Las Vegas và Philadelphia tới Hickory, New York, Salmon hay Idaho.

Theo Bộ Tư pháp Mỹ, mỗi năm, khoảng 2.000 tới 5.200 sự kiện như vậy được tổ chức trên khắp nước Mỹ. Trung bình, 100 hội chợ diễn ra trong một tuần.

Thượng nghị sĩ Dainnne Feinstein, một thành viên đảng Dân chủ tới từ California, và Tổng thống Barack Obama tích cực vận động Quốc hội Mỹ loại bỏ các hội chợ súng năm 2013 bằng một dự luật mở rộng các bài kiểm tra lý lịch người mua súng. Tuy nhiên, cho tới nay, Quốc hội chưa thông qua dự luật này.

Trao đổi với người xung quanh hoặc trên mạng

Dylann Storm Roof, kẻ gây ra vụ xả súng tại nhà thờ dành cho người Mỹ gốc Phi ở thành phố Charleston, từng được cha tặng súng nhân dịp sinh nhật. Ảnh: EPA

Dân Mỹ cũng dễ dàng mua súng từ hàng xóm hoặc người thân. “Nếu bạn muốn tặng con trai hoặc cháu hay muốn bán súng cho hàng xóm hoặc bạn bè, mọi người không cần tham gia bài kiểm tra lý lịch”, Thượng nghị sĩ Jon Tester của bang Massoom cho hay.

Nhiều vụ mua bán súng cũng được thực hiện trên Internet. Tuy nhiên, luật liên bang yêu cầu những người có ý định bán súng phải có giấy phép sử dụng loại vũ khí này.