Liệu AI có cướp mất công việc của giáo viên?

Ảnh minh họa robot AI. Nguồn: Monash.

“AI là công cụ đem tới khả năng cá nhân hóa việc học về mặt tốc độ, nhịp độ, phong cách. Nó có thể giải phóng được trí lực của học sinh rất nhiều. Từ góc nhìn của các thầy cô, AI có nhiều tác động tiêu cực nhưng thực chất nó sẽ giải quyết gánh nặng của giáo viên hiện nay để họ tập trung vào nhiệm vụ chính là truyền cảm hứng cho học sinh học tập suốt đời”, TS Ngô Di Lân chia sẻ tại sự kiện giới thiệu sách Nền giáo dục mới can đảm diễn ra trung tuần tháng 11.

Sức mạnh của AI trong giáo dục

AI đang mang đến những thay đổi sâu sắc cho lĩnh vực giáo dục, góp phần định hình một phương thức học tập hiện đại và linh hoạt hơn. Theo TS Đặng Trần Thái - chuyên gia xử lý ngôn ngữ tự nhiên tại VinBigdata - AI có thể mang đến cuộc cách mạng cho nền giáo dục, giúp học sinh tiếp cận thông tin nhanh nhất.

“Từ khi ChatGPT ra đời, cách thức tìm kiếm tài liệu đã thay đổi. Người dùng có thể truy vấn thông tin một cách nhanh chóng và được AI hỗ trợ sắp xếp và trích xuất thông tin hiệu quả. Điều này mở ra cơ hội cho người học tiếp cận nguồn tài liệu tiện lợi hơn bao giờ hết”, TS Đặng Trần Thái cho biết.

PGS.TS Trần Thành Nam - Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội - chia sẻ tại sự kiện. Ảnh: Đức Huy.

PGS.TS Trần Thành Nam - Phó hiệu trưởng Trường Đại học Giáo dục, Đại học Quốc gia Hà Nội - nhận định AI còn đóng vai trò quan trọng trong việc cá nhân hóa học tập. Ông nhấn mạnh AI giúp con người tạo ra những gia sư có khả năng cá nhân hóa chương trình học tốt, đồng thời hỗ trợ giáo viên trở thành người tổ chức môi trường học tập thay vì chỉ là người truyền đạt kiến thức.

“Nhờ có AI, giáo viên giờ đây có thể dành nhiều thời gian hơn để quan tâm đến từng học sinh, giúp người học phát triển kỹ năng tư duy phản biện, sáng tạo và học tập suốt đời. AI không chỉ giúp cải thiện hiệu quả giảng dạy mà còn mang đến cho học sinh cơ hội tự học, đào sâu suy nghĩ và chủ động trong việc khám phá kiến thức”, ông Trần Thành Nam nói.

Thực tế, AI không làm giảm đi vai trò của người thầy, mà trái lại, đòi hỏi các giáo viên phải nắm vững công nghệ để có thể tổ chức môi trường học tập xoay quanh AI một cách hiệu quả. Sự thay đổi này đòi hỏi người dạy phải có năng lực số mạnh mẽ, tự tin và linh hoạt trong việc xây dụng kịch bản sư phạm số. Tuy nhiên, trong giai đoạn trước mắt, giáo viên cần giúp học sinh tránh khỏi tâm lý phục thuộc vào trí tuệ nhân tạo.

“Chúng ta đang chuyển đổi, điều cần làm trước mắt là phổ biến tinh thần chung của việc sử dụng AI. Sẽ không có kiệt tác nào như tiểu thuyết của văn hào Victor Hugo được ra đời nếu người viết chỉ phụ thuộc vào trí tuệ nhân tạo”, TS Ngô Di Lân cho biết.

Nên cẩn trọng khi tiếp cận AI

Theo các chuyên gia nhận định, việc chuyển đổi số trong giáo dục cần thực hiện với một chiếc lược dài hạn. Để thành công, sự chuyển biến về con người là điều cốt lõi. Vì vậy, trước khi đưa AI vào giáo dục phổ thông, cần chuẩn bị kỹ lưỡng để tránh những tác động không mong muốn đối với học sinh.

“AI có thể tác động tới mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh. Nếu không được triển khai đúng cách, AI có thể làm giảm tương tác trực tiếp giữa học sinh và giáo viên, dẫn đến sự lệ thuộc quá mức vào công nghệ. Trong bối cảnh giáo dục phổ thông, không nên quá vội vàng áp dụng AI mà trước hết cần trang bị cho giáo viên khả năng hiểu và sử dụng công nghệ này một cách hiệu quả, nhằm đảm bảo AI đóng vai trò hỗ trợ thay vì thay thế hoàn toàn giáo viên”, GS.TSKH Hồ Tú Bảo cho biết.

Cuốn sách Nền giáo dục mới can đảm ra mắt tại sự kiện.

AI có tiềm năng nâng cao chất lượng giáo dục, tuy nhiên, việc triển khai rộng rãi công nghệ này vẫn còn nhiều hạn chế và gây lầm tưởng cho người dùng. TS Đặng Trần Thái nhấn mạnh: “AI không phải thần thánh, nó là một cỗ máy được đào tạo từ dữ liệu và học từ tri thức con người. AI tuy có khả năng mô phỏng tri thức con người và truy cập vào lượng kiến thức khổng lồ, nhưng điều này không đồng nghĩa với việc AI có thể hiểu và sáng tạo như con người. AI không thể thay thế được con người vì con người có sự tri nhận”.

AI cần được nhìn nhận như một công cụ hỗ trợ học tập, không phải một nguồn tri thức toàn năng. Với khả năng truy cập tri thức nhanh chóng, AI có thể giúp người học mở rộng hiểu biết và tăng cường khả năng tự học, nhưng cần hiểu rõ rằng đây chỉ là phương tiện chứ không phải mục tiêu cuối cùng trong giáo dục.

Việc đưa AI vào giáo dục đòi hỏi một sự thay đổi đồng bộ từ các cơ quan quản lý, đội ngũ giáo viên cho đến từng cá nhân học sinh. Nếu thực hiện tốt, AI sẽ là công cụ mạnh mẽ giúp người học tiếp cận tri thức, nhưng đồng thời cũng cần lưu ý rằng AI không thể thay thế vai trò của con người trong quá trình giáo dục.