'Lịch sử Đại Việt' qua nghiên cứu của học giả nước ngoài

Tìm hiểu về lịch sử, cội nguồn của dân tộc với những cuộc chiến vệ quốc vĩ đại qua các thời kì luôn là mong muốn của những người nghiên cứu và yêu lịch sử. Nhân kỉ niệm 70 năm Giải phóng Thủ đô (10/10/1954-10/10/2024), Nhà xuất bản Khoa học xã hội và TIMES đã liên kết phát hành bộ sách Lịch sử Đại Việt.

Bộ sách gồm 2 cuốn: Sự phục hưng của nước Đại Việt thế kỷ X-XIV và Luật và xã hội Việt Nam thế kỷ XVII-XVIII.

Bộ sách Lịch sử Đại Việt. Ảnh: TIMES.

Sự phục hưng của nước Đại Việt thế kỷ X-XIV là công trình sử học của nhà sử học, nhà ngoại giao người Nga Aleksey Borizovich Polyakov, nguyên là Tùy viên Văn hóa Đại sứ quán Liên Xô tại Việt Nam, chuyên nghiên cứu về lịch sử Việt Nam, đặc biệt là giai đoạn Lý - Trần.

Cuốn sách bắt đầu bằng việc trình bày bối cảnh lịch sử, mô tả sự suy tàn của nhà Đường và các cuộc khởi nghĩa của thủ lĩnh địa phương, đặc biệt là Ngô Quyền với chiến thắng Bạch Đằng năm 938, mở đầu thời kì độc lập tự chủ của Đại Việt sau gần 1.000 năm Bắc thuộc.

Với tầm nhìn tri thức của mình, tác giả sách đã đi sâu phân tích cặn kẽ quá trình xây dựng nhà nước tự chủ về các mặt chính trị, kinh tế và văn hóa của các triều đại: Ngô, Đinh, Tiền Lê, đặc biệt thời kì thịnh trị của nhà Lý và Trần. Đặc biệt, ông nhấn mạnh sự phát triển của hệ thống hành chính, luật pháp và nền kinh tế nông nghiệp, đây là nền tảng cho sự ổn định và phát triển bền vững của đất nước. Kết hợp với sự trình bày khéo léo về phát triển giáo dục, tôn giáo, người đọc sẽ nhận ra bức tranh toàn diện về sự phát triển của Đại Việt thế kỷ X-XIV.

Với ngôn ngữ tường minh, lôi cuốn, dễ hiểu, kết hợp với nguồn tài liệu phong phú, đây không chỉ là tài liệu học thuật mà còn là câu chuyện hấp dẫn về sự kiên cường, sáng tạo và lòng tự hào dân tộc, nhắc nhở chúng ta về những giá trị văn hóa truyền thống cần gìn giữ, phát huy.

Cuốn sách cũng góp thêm những góc nhìn mới về một giai đoạn lịch sử sáng chói của dân tộc, mang đậm dấu ấn cá nhân độc đáo của một nhà sử học nước ngoài khi nghiên cứu về lịch sử Việt Nam.

Luật và xã hội Việt Nam thế kỷ XVI-XVIII là một công trình nghiên cứu khoa học có giá trị sâu sắc về luật pháp, lịch sử và xã hội của Giáo sư Insun Yu - một học giả quốc tế có gần 50 năm nghiên cứu chuyên sâu về Việt Nam, được xuất bản lần đầu tiên tại Hàn Quốc vào năm 1990.

Cuốn sách hàm chứa những căn cứ khoa học là bộ Quốc triều hình luật, tức luật Hồng Đức - bộ luật hoàn chỉnh và được bảo tồn nguyên vẹn cho đến nay. Bộ luật được xây dựng từ thời Lê sơ (triều vua Lê Thái Tổ đến triều vua Lê Thánh Tông). Khai thác bộ luật, tác giả làm rõ bản chất xã hội truyền thống Việt Nam giai đoạn này thông qua hai nội dung chính: Nghiên cứu cấu trúc gia đình; mối quan hệ phức tạp giữa gia đình - làng - Nhà nước; nhấn mạnh sự khác biệt giữa nguyên lý Nho giáo được triều Lê đề cao tới vị trí thống trị với những phong tục, tập quán lâu đời của Việt Nam, tiêu biểu là những quy định của luật pháp nhằm đề cao vị thế của người phụ nữ.

Cuốn sách là tâm huyết phát triển từ luận án tiến sĩ được bảo vệ tại Đại học Michigan năm 1978 của tác giả, kết hợp đối chiếu với nguồn tư liệu Hán - Nôm và các nghiên cứu về Việt Nam của nhiều học giả quốc tế khác. Chính vì vậy, mặc dù Giáo sư Insun Yu chưa từng đến Việt Nam khi cuốn sách được xuất bản lần đầu tiên nhưng cuốn sách vẫn là một nguồn tư liệu phục vụ quá trình nghiên cứu Việt Nam học đạt được những nhận thức đúng đắn về bản chất của xã hội Việt Nam.