Bình luận
7 năm trước, trên mảnh đất Brazil, Joachim Low hân hoan nâng cao chiếc Cúp vàng thế giới giữa những nụ cười rạng rỡ của các học trò và sự ngưỡng mộ của các cổ động viên. Lúc đó, ông đang ở trên đỉnh cao của sự nghiệp và nhận được sự tin tưởng tuyệt đối từ Liên đoàn Bóng đá Đức.
 |
7 năm sau, trong giải đấu lớn cuối cùng mà ông dẫn dắt Die Mannschaft, những người Đức đã cảm thấy đội tuyển của họ đang ở dưới đáy của sự thất vọng. Lần đầu tiên trong lịch sử tham dự các kỳ Euro, Đức thất bại ở vòng 1/8 và là thất bại đầu tiên trước tuyển Anh kể từ World Cup 1966 trong các trận đấu loại trực tiếp. Một lần nữa, đó lại là trận thua với cách biệt 2 bàn chính tại Wembley.
Thất bại đến trong vài khoảnh khắc
Phút thứ 75, “Tam sư” thực hiện một đợt tấn công có vẻ vô hại. Luke Shaw chuyền bóng vào trong khu cấm địa. Ở nơi đó, Raheem Sterling đã xuất hiện đúng lúc và dứt điểm chính xác để mở tỷ số. Mọi chuyện đã có thể khác nếu Thomas Muller đẩy được bóng vào lưới trống của đội Anh sau đường chuyền đẳng cấp của Kai Havertz.
Ý chí của đội tuyển Đức sụp đổ từ lúc ấy. 10 phút sau khi mở tỷ số, Harry Kane, người tỏ ra vô hại từ đầu Euro, kết liễu mọi hy vọng lật ngược tình thế của đối thủ. Vẫn là đường chuyền từ phía cánh trái và một pha chạm bóng rất gọn ghẽ ở khu vực 5,5 m. Kỷ nguyên của Low tại đội tuyển Đức đã kết thúc đầy cay đắng như thế.
 |
| Muller gục ngã sau pha bỏ lỡ đáng quên trong sự nghiệp. Ảnh: Reuters. |
Khó có thể nói Low là một HLV tồi. Thực sự, với những gì đã làm được cho tuyển Đức, chắc chắn ông sẽ có chỗ đứng trong hàng ngũ những huyền thoại của đội bóng này. Low đã dẫn dắt đội tuyển quốc gia trong 15 năm, trải qua 7 giải đấu lớn bao gồm 4 kỳ Euro và 3 kỳ World Cup.
Dưới bàn tay của ông, Đức đã về nhì ở Euro 2008, vào bán kết Euro 2012 và 2016 cùng với đó là đỉnh cao giành danh hiệu vô địch thế giới lần thứ 4 trên đất Brazil sau hành trình mà tất cả đều khâm phục. Từ tháng 7/2010 đến tháng 6/2012, Đức lập kỷ lục mọi thời đại với 15 trận thắng liên tiếp. Trong 198 trận có ông, Đức thắng 124 trận và ghi 467 bàn thắng.
Nhưng Low cũng là người phải chịu trách nhiệm chính trong chuỗi thành tích bết bát mà Die Mannschaft phải nhận kể từ World Cup 2018, vắt qua Nations League 2018/19 rồi 2020/21 cho đến Euro lần này. Đó là chuỗi phong độ tệ hại nhất mà tuyển Đức phải nhận trong suốt chiều dài lịch sử đầy vinh quang của mình kể từ sau năm 1945.
Nếu như khoảng thời gian từ Euro 2000 đến Euro 2004, Rudi Voller chỉ có trong tay những cầu thủ tầm thường và các ngôi sao già cỗi, phải phụ thuộc vào luồng sinh khí duy nhất mang tên Michael Ballack, các thất bại tại những giải đấu ấy có thể thông cảm được. Song Low ngược lại. Ông sở hữu dàn cầu thủ tài năng và trẻ trung, cộng với những cựu binh dạn dày trận mạc.
Lực lượng của Đức dưới thời Low chưa bao giờ bị đánh giá thấp, và chính điều đó khiến những kết quả yếu kém trong quãng thời gian cuối cùng của ông tại đội tuyển khó có thể bào chữa.
Cuộc chia tay được dự báo trước
Trong một cuộc thăm dò vào tháng 11/2020, 84% số người Đức được hỏi muốn Low rời khỏi đội tuyển ngay, đặc biệt là khi Đức nhận thất bại muối mặt 0-6 trước Tây Ban Nha trong khuôn khổ Nations League.
Đức sau đó vẫn xếp nhì bảng đấu và trụ lại hạng A ở kỳ tới, song trận thua tan tác này đã khiến các cổ động viên nổi giận. Sự tức tối của họ càng tiếp tục leo thang khi vào tháng 3, Đức thua sốc trước Bắc Macedonia ngay tại Duisburg ở vòng loại World Cup 2022 và có một vòng bảng nhạt nhòa tại Euro 2020. Sau người hâm mộ, lúc này đến các cựu cầu thủ lẫn đồng nghiệp cũng bắt đầu chỉ trích Low. Michael Ballack đã công khai bày tỏ sự tức giận khi chứng kiến sự run rẩy của Đức trước Hungary.
Cựu đội trưởng của Die Mannschaft nói: “Tuyển Đức đã không thể kiểm soát được trận đấu. Ngược lại, chúng tôi mắc những sai lầm cơ bản nhưng lại gây ra hậu quả rất lớn”. Jurgen Klopp cũng lớn tiếng nói Low đã đưa ra một hệ thống thi đấu không phù hợp với con người của đội tuyển hiện tại.
Đáp lại các chỉ trích ấy, Low chỉ nói: “Mỗi HLV có triết lý và những ý tưởng khác nhau. Mọi HLV, dù là Klopp, tôi hay HLV người Anh nào đó, cũng đều hướng đến những gì tốt đẹp nhất cho đội bóng”.
 |
| Low bỏ ngoài tai chỉ trích. Ảnh: Reuters. |
Low nói không sai. Chắc chắn, khi đưa ra những quyết định về nhân sự và chiến thuật, ông vẫn luôn hướng tới mục tiêu giúp Đức có kết quả tốt nhất. Vấn đề nằm ở chỗ, ông đã bỏ ngoài tai những lời góp ý mà vẫn kiên trì bám vào suy nghĩ có phần bảo thủ của mình. Có thể, vài năm về trước, những tư duy ấy vẫn phù hợp và hiệu quả. Nhưng bóng đá là cuộc vận động không ngừng.
Những gì đúng của hôm nay chưa chắc sẽ tiếp tục đúng ở ngày mai. Hệ thống mà Low áp dụng và thành công trong quá khứ cũng chưa chắc đúng ở hiện tại. Và chính những kết quả mà Đức phải hứng chịu trong suốt 3 năm qua chứng minh Low đã không còn đúng nữa.
Năm 2014, khi Đức bị thiếu hụt lực lượng nghiêm trọng bởi chấn thương của một loạt trụ cột tham dự World Cup như Mesut Ozil, Mats Hummels, Bastian Schweinsteiger hay Sami Khedira trong khi Miroslav Klose già cỗi, Low nhanh chóng xoay chuyển sơ đồ từ 4-2-3-1 mà ông rất yêu thích sang hệ thống 4-3-3 ngay trong giải đấu.
Sự thay đổi này mang tính cách mạng bởi trước đó, Low đã áp dụng 4-2-3-1 liên tục trong suốt 6 năm và báo chí Đức lúc ấy gọi đây là “canh bạc” của ông. Sơ đồ 4-3-3 có nguyên hàng thủ 4 người gồm chỉ toàn các trung vệ trong khi Philipp Lahm, một hậu vệ cánh, được kéo thẳng vào đá tiền vệ trung tâm.
Thực tế trên sân đã chứng minh Low đúng khi Đức tiến thẳng vào chung kết và đánh bại Argentina để giành ngôi vô địch. Với bộ 3 tấn công siêu hạng ở phía trên, Đức thậm chí thắng Brazil trong trận bán kết chênh lệch nhất lịch sử World Cup.
Sau chiến thắng tại Nam Mỹ, Low trở thành biểu tượng tại quê nhà. Hình ảnh của ông xuất hiện trên các tấm áp phích quảng cáo. Ông thậm chí làm đại diện cho sản phẩm kem dưỡng da cũng như các website du lịch. Mọi người gọi ông là “người thầy vĩnh cửu” và Low ở trên tột đỉnh vinh quang.
Thường một HLV sẽ rời khỏi nhiệm vụ vào thời khắc ấy để giữ mãi hình ảnh đẹp. Nhưng Low tiếp tục ở lại để đương đầu với thách thức mới. Tại Euro 2016, Đức dừng chân ở bán kết, song đội tuyển đã đạt được cột mốc mới, đó là lần đầu tiên trong lịch sử các giải đấu chính thức, đánh bại tuyển Italy - điều mà trước đó, ngay cả đội bóng của Beckenbauer và Muller cũng không thể làm nổi. Sự thành công ấy dường như báo hiệu chu kỳ của Low với Đức vẫn chưa kết thúc.
Mọi thứ thay đổi quá nhanh
Chúng ta trước hết nói về quan điểm mà Klopp đưa ra khi chỉ trích Low. HLV của Liverpool đã nói ông không thể hiểu nổi tại sao Low vẫn sử dụng sơ đồ 3 trung vệ bất chấp hiệu quả của nó là rất thấp. “Nếu là tôi, tôi sẽ chơi với 4 hậu vệ để phát huy mọi khả năng của cầu thủ”, Klopp phàn nàn. Sự chỉ trích ấy không sai chút nào. Thực tế ở Euro lần này, sơ đồ 3-4-3 mà Low áp dụng cho Đức không thực sự hiệu quả.
Tuyến giữa dù có Toni Kroos, thì sức tấn công vẫn rất yếu và hầu như mọi ý tưởng đều phụ thuộc vào 2 cánh của Kimmich và Gosens. Nếu đối thủ cũng chơi tấn công, lối chơi này sẽ hữu dụng. Nhưng hệ thống này khi gặp các đội bóng chủ động phòng ngự chặt, mọi thứ sẽ trở nên khó khăn hơn nhiều.
Trong trận đấu với Đức, Marco Rossi đã khiến các cầu thủ Hungary bít chặt mọi đường vào khung thành và Low hoàn toàn bó tay. Chỉ đến khi những ngôi sao của tuyển Đức bừng sáng, đội bóng của ông mới giành được một trận hòa hú vía.
 |
| Kroos chia tay sự nghiệp quốc tế sau thất bại. Ảnh: Reuters. |
Những tưởng Low sẽ rút ra bài học cho bản thân, ông lại vẫn giữ lối chơi đó ở trận đấu với tuyển Anh. Low quên mất tuyển Anh của Southgate đang là đội bóng có hàng phòng ngự hay nhất giải. Tất nhiên, ông cũng có một số thay đổi nhưng hoàn toàn về mặt con người hơn là chiến thuật.
Ngay cả trong trận đấu, Đức cũng tiếp cận một cách quá thận trọng và khiến họ hầu như không có một cơ hội thực sự nào trong hiệp 1. Khi Kai Havertz tăng tốc ở hiệp 2, nếu Low tận dụng cảm hứng đó để tấn công, có thể Đức sẽ thủng lưới sớm hơn nhưng cũng có thể sẽ ghi được bàn thắng.
Trận thua của Đức trước Anh đã cho thấy so về tầm vóc chiến thuật, Low thua kém hậu bối Southgate rất nhiều. Chính bản thân ông sau trận đấu đã phải nói: “Tôi chẳng thể đổ lỗi cho bất kỳ ai”.
Low đã đưa tuyển Đức lên đỉnh vinh quang và rồi lại chính tay ông phá hủy mọi thứ. Thậm chí, Die Mannschaft trong giai đoạn cuối dưới thời ông chơi tồi hơn bất kỳ một HLV nào trước đấy. Người ta nói Low đã ngủ quên trên chiến thắng, ngủ quên trong sự thay đổi chóng mặt của bóng đá châu Âu.
Nếu Low không chủ động tuyên bố ra đi từ hồi tháng 3, có lẽ giờ ông cũng phải nhận một trát sa thải. Chỉ có điều, ông để lại công trường ngổn ngang cho người kế nhiệm Hansi Flick.
Ông còn để lại đằng sau những lời cay nghiệt mà các cổ động viên Đức, vốn quá đau khổ suốt 5 năm qua, dành tặng cho ông: “Một người đã cố gắng khiến những cầu thủ trẻ đầy tài năng và những nhà vô địch Champions League mất đi sự thông minh của họ và sau đó đặt họ sai vị trí. Giờ mọi chuyện kết thúc rồi.
