Theo TS Nguyễn Xuân Anh, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu, thống kê của cơ quan chuyên môn cho thấy trong thời gian từ năm 1903 đến năm 2020, khu vực huyện Kon Plông và vùng lân cận ghi nhận 33 trận động đất có độ lớn từ 2,5 trở lên.
Từ tháng 4/2021 đến nay, địa phương xuất hiện 169 trận động đất. Riêng ngày 15-18/4, động đất xảy ra liên tục tại khu vực Kon Plông với tổng số 22 trận, độ lớn dao động 2,5-4,5 độ.
Vì sao?
"Nhiều số liệu cho thấy hiện tượng động đất tại khu vực Kon Plông có tần suất xảy ra thường xuyên hơn gần đây và xu hướng mạnh dần. Thời gian tới, tại đây có thể xảy ra các trận động đất có độ lớn 5-5,5", ông Xuân Anh nhận định tại cuộc họp của Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai, sáng 19/4.
Theo chuyên gia, nguyên nhân sơ bộ xảy ra động đất liên tục tại khu vực có thể đến từ hiện tượng kích thích do việc tích nước. Mặc dù đến nay chưa ghi nhận thiệt hại về nhà cửa và người tại khu vực, các rung động địa chấn đã ảnh hưởng nhất định đến đời sống của người dân trong khu vực.
 |
| Vị trí chấn tâm của các trận động đất xảy ra trong các ngày 15-18/4 tại huyện Kon Plông, tỉnh Kon Tum. Ảnh: PCTT. |
Theo ông Trần Quang Hoài, Phó ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai, khu vực xung quanh huyện Kon Plông và tỉnh Kon Tum có nhiều hồ chứa, đặc biệt nhiều hồ xung yếu và nhiều hồ đã tích đầy nước.
"Việc này đặt ra bài toán đảm bảo an toàn cho người dân đang sinh sống tại khu vực hạ du các hồ chứa trong trường hợp xảy ra những yếu tố bất thường, đặc biệt là động đất", ông Hoài nói.
Theo ông Hoài, việc cảnh báo diễn biến động đất có độ trễ. Nếu xảy ra tình huống khẩn cấp, thời lượng trễ này là thời gian vàng để cơ quan chức năng ứng phó. Do đó, ông đề nghị Viện Vật lý địa cầu tăng cường kết hợp với đơn vị quản lý thủy điện và các địa phương để cung thấp thông tin nhanh chóng hơn.
Kiến nghị xây 5 trạm quan trắc động đất
Theo ông Phạm Trọng Thực, Phó cục trưởng Cục An toàn môi trường (Bộ Công Thương), nhà máy thủy điện thượng Kon Tum đang trong quá trình tích nước với dung tích hiện đạt 73%, còn 7 m nước nữa mới đạt đến mực nước dâng bình thường. Mực nước này không phải quá lớn so với dung tích của hồ chứa.
Vì vậy, ông Thực nhận định quá trình vận hành nhà máy thủy điện thượng Kon Tum vẫn đảm bảo an toàn và "trong tầm kiểm soát". Về nhận định nguyên nhân động đất tại Kon Plông có thể là động đất kích thích do việc tích nước, ông Thực cho rằng cơ quan chuyên môn cần nghiên cứu thêm việc này.
"Bài học về động đất ở thủy điện Sông Tranh năm 2015 cho thấy chúng ta cần rất nhiều thời gian (1-2 năm) để kết luận về nguyên nhân. Do đó, việc này cần sự đánh giá kỹ lưỡng thông qua nghiên cứu, quan trắc số liệu tại khu vực, sau đó chúng tôi mới có thể xây dựng phương án ứng phó cụ thể", ông Thực nói.
Trước mắt, đại diện Bộ Công Thương kiến nghị UBND tỉnh Kon Tum và Gia Lai sớm xây dựng và phê duyệt phương án ứng phó khẩn cấp đối với các tình huống động đất trên địa bàn.
Trong khi đó, Viện trưởng Viện Vật lý địa cầu kiến nghị Ban Chỉ đạo quốc gia về phòng chống thiên tai xem xét cho phép thực hiện nghiên cứu, đánh giá chi tiết mô hình, cấu trúc và độ lớn động đất cực đại có khả năng phát sinh của hệ thống đứt gãy tại khu vực huyện Kon Plông và lân cận.
Đồng thời, đơn vị chức năng đề xuất thiết lập ngay một mạng lưới trạm quan trắc động đất địa phương (5 trạm) tại khu vực này; nghiên cứu nguyên nhân phát sinh chuỗi động đất xảy ra tại huyện Kon Plông và lân cận; tiến hành đánh giá mức độ rủi ro và xây dựng các kịch bản ứng phó rủi ro cho khu vực huyện Kon Plông và lân cận.
"Chúng tôi cũng kiến nghị ban chỉ đạo cho phép rà soát, đánh giá về công tác thiết kế kháng chấn đối với các dự án thủy điện và các công trình quan trọng trên địa bàn tỉnh Kon Tum", ông Nguyễn Xuân Anh đề xuất.
Theo báo cáo của UBND tỉnh Kon Tum, qua tổng hợp, địa phương chưa ghi nhận thiệt hại về người và tài sản do các trận động đất xảy ra tại huyện Kon Plông những ngày qua.
