Đến mùa na, người dân huyện Chi Lăng (Lạng Sơn) tranh thủ làm thêm nghề bốc xếp na, kiếm được cả chục triệu một vụ.
Chợ bán na ở Lạng Sơn những ngày này hoạt động sôi nổi. Năm nay, na được mùa, ước tính giá trị kinh tế đạt khoảng 300 tỷ đồng đảm bảo đời sống dân sinh cho khoảng 3.500 hộ dân.
Trước đây, để vận chuyển na thì người dân phải trèo leo, gồng gánh vất vả nhưng từ ngày có ròng rọc việc thu hoạch trở nên thuận tiện hơn. Đến mùa khô, thiết bị này còn được người dân dùng để chuyển phân bón lên núi. Người dân phải đi từ 3-4h sáng hái na để kịp phiên chợ lúc sáng sớm.
Năm nay, chợ na được chuyển vào môt khu đất trống rộng 1ha dọc quốc lộ để đảm bảo an toàn giao thông. Chợ họp trong buổi sáng, từ 5h đến 12h.
Những quả na to được chọn lọc cẩn thận có trọng lượng từ 3-5 lạng/quả, giá 30.000-40.000 đồng/kg. Na nhỏ hơn giá khoảng 20.000 đồng/kg. Riêng na bi có giá 8.000-15.000 đồng/kg.
Để bảo quản và vận chuyển na đi xa, những người buôn sử dụng chai nước muối đóng đá bọc giấy báo rồi xếp xen kẽ giữa các lớp na. Nhiệt độ thấp sẽ bảo quản na trong thời gian lâu hơn, vận chuyển đi xa hơn.
Đó là lý do nhiều người có thêm việc làm thời vụ, nghề đóng gói na.
Chị Triệu Thị Tâm (Chi Lăng, Lạng Sơn) quen với việc đóng gói na 3 năm nay. Chị cho biết mỗi buổi sáng đóng xếp khoảng 50 thùng, mỗi thùng được 8.000 đồng. Tính ra một tháng chị thu về cả chục triệu đồng.
Từ 2 năm nay, em Hoàng Tùng Lâm (13 tuổi) đều làm thêm bằng việc xếp na. “Đang đợt nghỉ hè nên em tranh thủ kiếm chút tiền cho năm học mới”, Lâm chia sẻ.
Anh Nguyễn Văn Ước (thương lái) cho biết một ngày anh thu mua hơn 10 tấn na, thuê hàng chục nhân công để đóng gói và bốc xếp. So với năm ngoái, sức thu mua nhiều hơn 1-2 tấn/ngày.
Thương lái có thể đến tận vườn để chọn mua na hoặc chủ vườn sẽ mang na đến bán trực tiếp cho thương lái.
Mỗi năm, anh A Ban (thương lái Trung Quốc) đến Lạng Sơn vào tháng 7 - 8 để mua na. Năm nay sản lượng bán cũng ngang với năm ngoái, mỗi ngày xuất sang biên giới 100-200 thùng. “Người Trung Quốc khá ưa chuộng na của Việt Nam”, A Ban cho biết.
Với đặc thù canh tác của địa phương là đất xen núi đá đã tạo ra giống na Chi Lăng trứ danh vỏ mỏng, ít hạt, thịt dày, vị ngọt đậm, mùi thơm vô cùng hấp dẫn. Có những quả na rất lớn có khối lượng từ 800 gram đến hơn 1 kg. Tuy nhiên, nhiều người dân trồng na cho biết mỗi vườn cũng chỉ có khoảng vài quả và người Việt Nam cũng hiếm khi mua được.
Những quả na to đẹp được thương lái Trung Quốc đặt mua từ nhiều tháng trước, thương lái Việt Nam phải cạnh tranh giá với họ. Mỗi loại quả nhiều hơn từ 10.000-15.000 đồng/kg.
Thời gian gần đây, na Chi Lăng được mùa, được giá. Vùng na tiếp tục mở rộng, thay thế cây trồng khác, mang lại nguồn thu nhập giúp người dân địa phương cải thiện đời sống, trở thành cây “xóa đói giảm nghèo” trong nhiều năm qua.