Theo CNBC, cuộc khủng hoảng vận chuyển đầu tiên đến từ sự thiếu hụt nghiêm trọng các container vì đại dịch Covid-19. Tiếp đến là vụ tắc nghẽn lớn ở kênh đào Suez.
Giờ đây, doanh nghiệp và người tiêu dùng đang phải chuẩn bị cho một cuộc khủng hoảng khác. Nguyên nhân là đợt bùng phát dịch Covid-19 mới ở miền nam Trung Quốc gây tắc nghẽn tại các cảng, khiến việc giao hàng bị chậm trễ và đẩy chi phí tăng cao hơn nữa.
Tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc đang phải đối mặt với sự gia tăng đột ngột của các ca nhiễm Covid-19 mới. Chính quyền địa phương đã ra lệnh phong tỏa nhiều khu vực, đóng cửa doanh nghiệp để ngăn chặn virus lây lan.
Điều đó dẫn đến sự ngưng trệ hàng loạt của các cảng lớn tại Trung Quốc, khiến chi phí vận chuyển vốn đã cao lại càng cao hơn.
 |
| Ổ dịch mới tại cảng Diêm Điền, Thâm Quyến giáng thêm đòn lên ngành vận tải biển vốn lao đao vì đại dịch và sự cố ở kênh đào Suez hồi đầu năm. Ảnh: AFP. |
Khủng hoảng nối khủng hoảng
"Sự gián đoạn ở Thâm Quyến và Quảng Châu rất nghiêm trọng. Chúng sẽ gây ra tác động chưa từng có đối với chuỗi cung ứng", CNBC dẫn lời ông Brian Glick, nhà sáng lập kiêm CEO tại Chain.io, bình luận.
Quảng Đông - trung tâm vận chuyển lớn - chiếm khoảng 24% tổng kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc. Quảng Đông có cảng Thâm Quyến và Quảng Châu, lần lượt là cảng lớn thứ ba và thứ năm trên thế giới tính theo khối lượng container, theo Hội đồng Vận tải Thế giới.
Năm ngoái, khi các khu vực trên thế giới phục hồi từ đại dịch, một đợt bùng nổ mua hàng dẫn đến nguồn cung container thiếu hụt trầm trọng, gây ra tình trạng chậm trễ trong việc vận chuyển hàng hóa từ Trung Quốc đến Mỹ và châu Âu. Doanh nghiệp và người tiêu dùng phải chịu chi phí cao.
Tiếp đó, Ever Green - một trong những con tàu container lớn nhất thế giới - bị mắc kẹt ở kênh đào Suez và chặn tuyến đường giao thương này trong vòng một tuần. Khoảng 12% thương mại toàn cầu chảy qua kênh đào Suez với trung bình 50 tàu đi qua mỗi ngày.
Sự cố đã gây ra một cuộc khủng hoảng vận tải biển và khiến 9 tỷ USD hàng hóa bị ách tắc mỗi ngày.
 |
| Ever Green - một trong những con tàu container lớn nhất thế giới - bị mắc kẹt ở kênh đào Suez hồi đầu năm. Ảnh: Reuters. |
Giờ đây, cuộc khủng hoảng ở miền nam Trung Quốc khiến chuỗi cung ứng toàn cầu bị gián đoạn một lần nữa.
"Tôi cho rằng nguy cơ gián đoạn chuỗi cung ứng đang tăng lên. Chi phí xuất khẩu, vận chuyển có thể tăng cao hơn nữa", ông Zhang Zhiwei, nhà kinh tế trưởng tại Pinpoint Asset Management, nhận định. Ông cho rằng Quảng Đông đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng toàn cầu.
Theo ông JP Wiggins - Phó chủ tịch 3GTMS, cuộc khủng hoảng ở Trung Quốc sẽ gây gián đoạn cho người tiêu dùng Mỹ. Bởi nhiều lô hàng bị ảnh hưởng được chuyển đến Bắc Mỹ. Để so sánh, vụ tắc nghẽn tại kênh đào Suez có tác động lớn hơn tới thương mại châu Âu.
Ảnh hưởng trực tiếp của cuộc khủng hoảng là chi phí vận chuyển tăng vọt. "Nhiều chủ hàng quy mô vừa và nhỏ đang tuyệt vọng vì chi phí vận chuyển vượt quá biên lợi nhuận", ông Glick chia sẻ.
"Chi phí vận chuyển đang ở mức kỷ lục. Chúng ta đã vượt hết đỉnh giá này đến đỉnh giá khác. Không ai có thể nói trước rằng chúng sẽ tăng cao đến đâu", ông thừa nhận.
Hiệu ứng dây chuyền
Theo bà Shehrina Kamal - Phó chủ tịch về các giải pháp thông minh tại Everstream Analytics, những chủ hàng không muốn chậm trễ sẽ tìm cách chuyển từ vận chuyển bằng đường biển sang hàng không. Điều này càng đẩy chi phí vận chuyển lên cao.
Theo bà Kamal, thời gian chờ tàu cập cảng container quốc tế Diêm Điền ở Thâm Quyến đã tăng vọt từ nửa ngày lên 16 ngày. Tình trạng chậm trễ cũng tạo ảnh hưởng gợn sóng đến những cảng khác.
Tình trạng tắc nghẽn gia tăng tại các cảng lân cận khi nhiều hãng vận tải chuyển hướng. Chẳng hạn, cảng Nam Sa ở Quảng Châu đã phải đón một lượng lớn hàng hóa do tàu chuyển hướng. Theo bà Kamal, tình trạng tắc nghẽn và chậm trễ có thể kéo dài thêm hai tuần hoặc lâu hơn.
Theo bà, hiệu ứng dây chuyền sẽ lan sang các tỉnh lân cận như Quảng Tây, Vân Nam, Hồ Nam, Hồ Bắc.
Thời gian chờ tàu cập cảng container quốc tế Diêm Điền ở Thâm Quyến đã tăng vọt từ nửa ngày lên 16 ngày. Tình trạng chậm trễ cũng tạo ảnh hưởng gợn sóng đến những cảng khác
Bà Shehrina Kamal tại Everstream Analytics
Ngoài Trung Quốc đại lục, các cảng tại trung tâm tài chính của Hong Kong cũng bị ảnh hưởng.
Hàng hóa có thể được vận chuyển thông qua vận tải đường bộ. Tuy nhiên, giới chức trách đã thắt chặt các biện pháp để ngăn chặn virus lây lan. Điều đó có nghĩa là mọi xe tải di chuyển xuyên biên giới sẽ phải thực hiện khử trùng và những biện pháp khác, do đó làm chậm quá trình vận chuyển và xử lý hàng hóa nói chung.
"Nhìn chung, kim ngạch xuất khẩu tại các cảng ở Quảng Đông sẽ vẫn giảm trong tháng 6. Những khu vực khác tại Trung Quốc có thể phải thận trọng hơn", ông Zhang tại Pinpoint Asset Management bình luận.
Điều đó sẽ khiến giá tăng cao hơn, trong bối cảnh các nhà đầu tư đang lo lắng về lạm phát gia tăng và ảnh hưởng đối với lãi suất.
“Cùng với những đợt bùng phát dịch ở Ấn Độ và các nền kinh tế Đông Nam Á làm tăng chi phí hàng hóa và vận chuyển, sự gia tăng các nhiễm Covid-19 mới tại Quảng Đông có thể góp phần gia tăng áp lực lạm phát ở những quốc gia khác", ông nhấn mạnh.
