Những vụ tấn công khủng bố tại Paris và Beirut tuần trước cùng lan truyền trên mạng xã hội, nhưng theo những cách khác nhau.
Vụ đánh bom ở thủ đô Lebanon hôm thứ 5 (12/11) khiến 43 người chết và 239 người bị thương. Các báo lớn như New York Times, The Economist đều đưa tin, nhưng phần lớn độc giả phương Tây không quan tâm. Dường như với một số người, đó đã trở thành chuyện bình thường, có thể diễn ra hàng ngày.
Tuy nhiên một ngày sau, khi hàng loạt các vụ tấn công tại Paris gây ra cái chết của 129 người và làm bị thương 433 người khác diễn ra, hiệu ứng truyền thông của nó đã lan rộng trên toàn thế giới. Hashtag liên quan đến vụ việc tràn ngập mạng xã hội. Cờ Pháp phủ dày đặc trên hình ảnh đại diện của người dùng Facebook toàn thế giới.
Quy mô, hậu quả của hai vụ khủng bố diễn ra liên tiếp trong hai ngày có sự chênh lệch, nhưng xét về bản chất, đó đều là những vụ tấn công gây ra thương vong lớn cho con người ở hai quốc gia. Tuy nhiên, cách mà cộng đồng phản ứng cho thấy những góc nhìn khác biệt, đồng thời đặt ra câu hỏi về tác động, vai trò của các mạng xã hội nói chung, Facebook nói riêng, trong những sự kiện lớn mang tính toàn cầu.
 |
| Tháp Eiffel mở cửa trở lại, rực sáng màu quốc kỳ Pháp trong ngày 16/11 để tưởng nhớ các nạn nhân của vụ khủng bố hôm 13/11. Ảnh: Nbcnews. |
Vai trò của Facebook trong việc tạo ra những câu chuyện mang tính toàn cầu?
Facebook vừa là tiện ích, vừa là một công ty truyền thông xã hội có sức ảnh hưởng lớn. Mạng xã hội này đang tạo ra sức ảnh hưởng rộng rãi hơn bất cứ nguồn tin nào khác trên trái đất, với khoảng 1,01 tỷ người dùng mỗi ngày. Điều này đồng nghĩa, người dùng sẽ tìm đến Facebook trước tiên khi muốn nắm bắt thông tin.
Do đó, Facebook gánh vác một trách nhiệm lớn với mỗi động thái họ tiến hành. Chúng ta cần đặt câu hỏi: Vai trò của Facebook là gì trong việc quyết định các câu chuyện khiến người dùng làm theo?
Câu hỏi này càng trở nên cấp bách hơn khi Facebook sử dụng tính năng Safety Check - công cụ cho phép người dùng biết được bạn bè và người thân của họ an toàn sau vụ khủng bố Paris. Đây là công cụ đơn giản nhưng hiệu quả, từng chứng minh giá trị của nó sau thảm hoạ động đất tại Nepal gần đây. Tuy nhiên, phát hành công cụ cảnh báo an toàn sau vụ khủng bố Paris thay vì động thái tương tự cho vụ ném bom tại Beirut khiến Facebook bị chỉ trích khá gay gắt.
Lý giải về quyết định này, Phó chủ tịch Alex Schultz của Facebook cho biết: "Chúng tôi chọn kích hoạt Safety Check tại Paris bởi chúng tôi quan sát thấy nhiều hoạt động diễn ra trên Facebook sau khi sự việc kết thúc. Trong những sự việc phức tạp, chưa rõ ràng, ảnh hưởng đến nhiều người, Facebook trở thành nơi để người dùng chia sẻ thông tin và cố gắng nắm bắt tình trạng của người thân".
Nói cách khác, công ty Facebook sử dụng công cụ Facebook giống với phần lớn chúng ta: nhìn thấy một xu hướng trên News Feed và phản ứng lại nó. Đó là một động thái tự nhiên và có chủ đích tốt, nhưng sẽ tạo ra nhiều vấn đề buộc Facebook phải trả lời trong tương lai.
Kích hoạt tính năng Safety Check tại Paris là quyết định, gần giống với người làm biên tập tại các tờ báo, dựa trên quan điểm của họ về mức độ quan trọng của sự kiện. Và họ tạo ra sức ảnh hưởng lớn: người dùng trên toàn thế giới thấy được thông báo an toàn từ Paris, bên cạnh hình ảnh cờ nước Pháp trên profile của họ.
 |
| Tính năng thông báo an toàn của Facebook kích hoạt sau vụ khủng bố Paris gây nhiều tranh cãi. Ảnh: Facebook. |
Facebook đứng ở vị trí kẻ đánh giá mức độ quan trọng của câu chuyện
Facebook sẽ phải thực hiện nhiều quyết định tương tự trong tương lai khi mục tiêu của họ là trở thành nền tảng trong việc kết nối không biên giới.
Một loạt câu hỏi được đặt ra. Nếu Facebook đảm nhiệm vai trò thông báo đến công dân toàn cầu về mức độ an toàn của người thân, trách nhiệm tiếp theo của họ là gì? Có nên có một quy chuẩn cụ thể cho việc phát hành tính năng Safety Check, hơn là dựa vào cảm quan của riêng họ? Họ có nên làm điều gì đó để đảm bảo người dùng trên toàn thế giới tiếp cận được những thông tin quan trọng mang tính toàn cầu?
Còn nhiều câu hỏi khác mà cả Facebook hay bất kỳ ai không dễ để trả lời. Có một điều chắc chắn là Facebook đang nắm trong tay sức mạnh lớn, có sức ảnh hưởng đến người dùng, cho dù quyết định của họ là gì.
