|
|
|
Nhân dịp ra mắt tác phẩm Catherine cô bé đeo mắt kính của Patrick Modiano, ngày 13/9/2016, tại Thư viện Trung tâm Văn hóa Pháp L’Espace đã diễn ra buổi tọa đàm Tác giả Nobel với văn học thiếu nhi. Tại tọa đàm, nhà phê bình Văn học Phạm Xuân Nguyên, tác giả Phan Ngọc Anh và BTV Lưu Hoài Trang đã cùng giải đáp nhiều thắc mắc của độc giả xoay quanh tác phẩm viết cho trẻ em của nhà văn "chuyên viết cho người lớn" Patrick Modiano.
 |
| Từ trái sang, BTV Lưu Hoài Trang, nhà phê bình Văn học Phạm Xuân Nguyên, Tác giả Phan Ngọc Anh tại buổi tọa đàm. Ảnh: Lam Anh.
|
Đối với những người yêu thích văn học Pháp, Patrick Modiano là một cái tên không hề xa lạ. Ông từng đoạt giải thưởng Nobel Văn học danh giá vào năm 2014. Patrick Modiano được nhiều độc giả Việt Nam biết đến thông qua các tác phẩm như Từ thăm thẳm lãng quên, Phố những cửa hiệu u tối, Ở quán cà phê của tuổi trẻ lạc lối,…
Catherine cô bé đeo mắt kính có những nét tương đồng rất đặc trưng với những tác phẩm khác như thủ pháp quá khứ hồi tưởng, những điểm mờ chẳng bao giờ sáng rõ, những nhân vật xuất hiện bất chợt rồi biến mất không một dấu vết...
Nhân vật chính của câu chuyện là cô bé Catherine Certitude. Cô thật may mắn khi có thể cùng lúc sống trong hai thế giới khác nhau: thế giới thực tế gồ ghề, sắc cạnh khi đeo kính và thế giới êm ả, dịu dàng khi không đeo kính, nơi cô bé thả sức khiêu vũ hệt như trong một giấc mơ. Những năm tháng vắng mẹ, cô bé cùng người bố "chẳng rõ làm nghề gì" đã trải qua một cuộc sống lặng lẽ nhưng tràn đầy yêu thương, không hiếm những sự kiện gay cấn kèm theo tình tiết bí ẩn giữa một Paris luôn cổ kính, trầm lắng và thơ mộng.
Tác phẩm ngập tràn những cảm xúc hoài hương nhớ tiếc, ẩn hiện những nhân vật đời thường mà lạ lùng, xen kẽ những mất mát khiến ai đó phải trăn trở kiếm tìm… theo kiểu rất Modiano.
Nhưng tất cả những thứ ấy lại được kể từ góc nhìn của một cô bé con nhỏ xíu cùng phần tranh minh họa sống động của họa sĩ Sempé. Vì vậy, Catherine cô bé đeo mắt kính vừa trong trẻo lại vừa hài hước, nhẹ nhàng và vô cùng xúc động.
 |
| Tác phẩm Catherine cô bé đeo mắt kính của Patrick Modiano qua bản dịch của Hoàng Nhụy. |
Trước câu hỏi, liệu trẻ em có thể tiếp cận được một tác phẩm văn học được viết bởi nhà văn đoạt giải Nobel, nhà phê bình văn học Phạm Xuân Nguyên cho rằng, từ trước đến giờ, hầu hết sách viết cho thiếu nhi là "chuyện" chứ không phải là "truyện". Chúng ta kể một câu chuyện giản dị, êm đềm với mong ước hướng các bé đến những điều tốt đẹp.
"Truyện" khác với "chuyện" ở cấu tứ, cách miêu tả, tường thuật một sự việc, nó buộc người đọc phải suy ngẫm nhiều hơn. Đứa trẻ biết đọc "truyện" là đứa trẻ thực sự có tâm hồn. Nhà phê bình khuyên các bậc phụ huynh đừng lo lắng con em mình không thể hiểu được tác phẩm này, bởi mỗi độ tuổi có sự cảm thụ khác nhau.
Tác giả, họa sĩ Phan Ngọc Anh cho rằng Catherine cô bé đeo mắt kính mang dáng dấp tuổi thơ của chính Patrick Modiano, đặc biệt với hình ảnh người mẹ là nghệ sĩ và người cha "chẳng rõ làm nghề gì". Chị ví von tác phẩm giống như một bộ phim hoạt hình được sản xuất bởi hãng Ghibli của Nhật, sâu sắc, giàu ý nghĩa những không dễ để cảm thụ. Nó khác với những câu chuyện cổ tích màu hồng của Disney.
Bên cạnh đó, chị còn đặc biệt ấn tượng với phần minh họa của họa sĩ nổi tiếng Jean-Jacques Sempé. Chị cho rằng, các hình ảnh trong sách là lời giải thích hoàn hảo nhất cho mọi dụng ý của Patrick Modiano. Đây cũng là phần giúp độc giả nhỏ tuổi dễ dàng tiếp cận cuốn sách hơn.
 |
| Nhà văn Pháp Patrick Modiano. |
Patrick Modiano sinh ngày 30/7/1945 tại Boulogne-Billancourt. Bố ông là một doanh nhân nhưng lại tham gia nhiều phi vụ mờ ám, bị chính quyền theo dõi. Mẹ ông, một phụ nữ gốc Flamand, là diễn viên. Bà đóng kịch ở nhà hát và nhận một vài vai diễn điện ảnh phụ, nhìn chung sự nghiệp không có gì sáng giá.
Ngay từ lúc còn rất nhỏ, Patrick và cậu em trai Rudy kém mình hai tuổi đã phải đến nhà bạn bè của gia đình sống nhờ. Patrick từng theo học tại trường Montcel ở Jouy-en-Josas, trường cấp hai Saint-Joseph de Thônes ở Haute-Savoie, rồi trường cấp ba Henri-IV ở Paris nhưng lại tốt nghiệp tú tài tại Annecy. Sau đó ông không theo học thêm bất kỳ trường lớp nào nữa.
Lý do quan trọng nhất của quyết định này là cuộc gặp định mệnh với Raymond Queneau. Tác giả của Zazie trong tàu điện ngầm chính là người đã đưa chàng trai trẻ Patrick đến giới văn chương, tham gia những buổi cocktail tiệc tùng của Gallimard, đọc giúp Patrick bản thảo cuốn tiểu thuyết đầu tay Quảng trường ngôi sao trước khi nó được phát hành vào năm 1967, tác phẩm nhanh chóng thành công với giải thưởng Roger Nimier và tạo động lực cho Patrick Modiano không làm việc gì khác ngoài viết lách.
Năm 1978, ông tiếp tục khẳng định tài năng của mình với giải Goncourt cho Phố những cửa hiệu u tối, năm 2000 giải thưởng văn học Paul-Morand cho toàn bộ các sáng tác và đặc biệt năm 2014, ở tuổi 69, ông nhận giải Nobel văn học, trở thành tác giả thứ mười lăm của Pháp được trao giải thưởng danh giá này.
Cuộc sống nay đây mai đó từ khi còn rất nhỏ cùng cái chết quá sớm của cậu em trai Rudy vào năm 1957 là những sự kiện ảnh hưởng rất lớn đến tinh thần cũng như toàn bộ các sáng tác mang đậm không khí hoài niệm, cảm giác trống rỗng chông chênh và sự thiếu hụt đầy ám ảnh của Patrick Modiano.
