 |
| Tỷ phú, ứng viên tổng thống Mỹ của đảng Cộng hòa Donald Trump. Ảnh: AFP |
“Đã đến lúc phải lo ngại về Donald Trump”, báo New Yorker số ra ngày 11/12 giật tít.
Trong thời gian qua, nhiều chính trị gia Cộng hòa và Dân chủ cũng như các nhà phân tích chính trị đều mô tả ông Trump không phải là “ứng cử viên tổng thống nghiêm túc”. Kể cả ở thời điểm này, các hãng cá cược vẫn đặt tỷ lệ ông Trump thắng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa thấp hơn đối thủ Marcio Rubio. Những phát ngôn đầy thách thức, “trêu ngươi” của ông Trump bị dư luận và giới truyền thông phản ứng dữ dội.
Nhưng hôm qua, Fox News dẫn lời chuyên gia khảo sát Frank Luntz của đảng Cộng hòa cảnh báo: “Đã đến lúc đảng Cộng hòa phải chấp nhận thực tế rằng Trump không chỉ là một ứng cử viên sáng giá, mà tỷ lệ ủng hộ dành cho ông ta là có thật”. New Yorker nhận định: “Câu hỏi hiện tại không phải là liệu Trump có giành vé tranh cử tổng thống của đảng Cộng hòa hay không, mà là làm thế nào để ngăn chặn ông ta”.
Tận dụng tâm lý sợ hãi
Khảo sát mới nhất của CBS News/New York Times cho thấy tỷ lệ ủng hộ của giới cử tri Cộng hòa dành cho ông Trump đã tăng lên đến 35%, vượt gần 20% so với đối thủ kế tiếp là Thượng nghị sĩ Ted Cruz. Các khảo sát khác cũng cho kết quả tương tự, ví dụ như Real Clear Politics cho biết tỷ lệ ủng hộ của ông Trump là 30,4%, ông Cruz chỉ có 15,6%.
Các kết quả khảo sát ở thời điểm trước mùa bầu cử sơ bộ không hẳn chính xác, nhưng có một thực tế là ông Trump luôn dẫn trước mọi đối thủ đảng Cộng hòa từ suốt năm tháng vừa qua. Theo New Yorker, một số khảo sát cho thấy không chỉ có cử tri đàn ông da trắng bảo thủ ủng hộ ông Trump như thiên hạ lầm tưởng, mà cả phụ nữ và thanh niên cũng có thiện cảm với tỷ phú gốc New York.
Quan trọng hơn, nỗi lo sợ khủng bố của người dân Mỹ đang đem lại những lợi ích lớn cho ông Trump, đặc biệt sau cuộc tắm máu ở Paris (Pháp) đêm 13/11 và vụ xả súng khiến 14 người thiệt mạng tại San Bernardino, bang California. Khảo sát của CBS/New York Times cho thấy 19% người Mỹ coi khủng bố là vấn đề quan trọng hàng đầu của nước Mỹ, tăng vọt so với mức 4% của tháng trước.
Khoảng 79% người Mỹ lo ngại một vụ tấn công lớn có thể xảy ra trong vài tháng tới. Và cứ 10 cử tri Mỹ thì có 7 người cho rằng nhóm khủng bố Nhà nước Hồi giáo (IS) là mối đe dọa lớn đối với an ninh Mỹ. Đề xuất “cấm cửa người Hồi giáo vào Mỹ” của ông Trump có thể bị lên án dữ dội, nhưng với không ít người Mỹ bảo thủ, “sáng kiến” của ông Trump là cần thiết.
Có tới 71% cử tri Cộng hòa khẳng định họ tin tưởng ông Trump sẽ chống khủng bố hiệu quả. AFP dẫn lời giáo sư Đại học Mỹ Jennifer Lawless nhận định đề xuất cấm cửa người Hồi giáo thực chất là nước cờ cao tay của ông Trump. Bởi trước đó cử tri Mỹ bảo thủ đã lo ngại về làn sóng nhập cư bất hợp pháp “cướp” công ăn việc làm.
“Gắn vấn đề nhập cư với khủng bố và an ninh, ông ta sẽ thu hút sự ủng hộ rộng lớn hơn”, giáo sư Lawless nhấn mạnh. Các kết quả khảo sát cho thấy một thực tế rõ ràng là người dân Mỹ đang rất lo sợ nguy cơ khủng bố tái diễn và ông Trump đã tận dụng nỗi sợ đó một cách hiệu quả. Cũng như những tuyên bố trước đây của ông dù bị chê là thô lỗ, gây sốc, nhưng lại được nhiều cử tri Mỹ đánh giá là “thẳng thắn”, khác với sự thiếu trung thực của các chính trị gia.
Hết dám coi thường
Nhiều nhà quan sát nhận định chiến dịch tranh cử của ông Trump rất có lợi cho cựu Ngoại trưởng Hillary Clinton, ứng cử viên số một của đảng Dân chủ. Bởi thời gian qua, ông Trump tấn công tơi bời tất cả các đối thủ đảng Cộng hòa. Các cuộc bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa dự báo sẽ diễn ra đầy căng thẳng với các màn tấn công ác liệt và thô bạo qua lại. Và “người sống sót cuối cùng”, dù là ông Trump hay ai khác, cũng sẽ tơi tả với hình ảnh xấu đi trong con mắt cử tri Mỹ.
Trong khi đó, uy thế của bà Clinton ở đường đua của đảng Dân chủ là quá lớn, nhiều khả năng bà sẽ vượt qua các cuộc bầu cử sơ bộ một cách không quá khó khăn để giành chiến vé của đảng Dân chủ. Đến mức mà ứng viên Jeb Bush, em trai cựu Tổng thống George W. Bush, nghi ngờ ông Trump là “điệp viên bí mật” mà đảng Dân chủ dùng để phá đảng Cộng hòa, qua đó giúp đưa bà Clinton vào Nhà Trắng.
Nhưng không chỉ có các ứng cử viên Cộng hòa lo ngại về ông Trump. Xuất hiện trên kênh truyền hình NBC đêm 10/12, bà Clinton nói: “Tôi không còn nghĩ ông ta là trò hề nữa. Tôi nghĩ ông ta nguy hiểm”. Ý bà Clinton chỉ trích đề xuất cấm cửa người Hồi giáo của ông Trump đe dọa an ninh Mỹ, nhưng đó cũng là sự thừa nhận rằng tỷ phú Mỹ có thể đe dọa giấc mơ quay trở lại Nhà Trắng với tư cách tổng thống của bà.
New York Times dẫn lời cựu thống đốc Pennsylvania, Edward Rendell tiết lộ chính bà Clinton cũng rất kinh ngạc với việc tỷ lệ ủng hộ của cử tri Cộng hòa dành cho ông Trump liên tục gia tăng. Và một số nguồn tin từ đảng Dân chủ cho biết cả bà Clinton cũng như các ứng cử viên Dân chủ khác đều đang rất bối rối, chưa tìm ra được chiến lược hợp lý nào để tấn công ông Trump.
Thậm chí, bà Clinton cũng thừa nhận sự thật là tâm lý của người dân Mỹ đang hoang mang lo sợ trước nguy cơ khủng bố, yếu tố được ông Trump khai thác hiệu quả. Cựu thống đốc Rendell cho rằng một số thông điệp khác của ông Trump như chỉ trích Trung Quốc hay đòi chấm dứt hành vi thao túng tiền tệ đánh trúng tâm lý của nhiều cử tri Dân chủ.
Về vấn đề khủng bố, hôm 10/12 bà Clinton đọc bài phát biểu về chính sách chống IS, với các biện pháp như triệt phá hạ tầng và tài chính của IS, cải thiện khả năng phòng vệ của Mỹ trước mối đe dọa trong và ngoài nước… Nhưng bà Clinton cũng phản đối việc triển khai bộ binh tới Syria. Nghĩa là chiến lược của bà Clinton không khác mấy Tổng thống Barack Obama. Mà nhiều người Mỹ đang tỏ ra thất vọng với hiệu quả của chiến dịch chống IS ông Obama phát động.
Xem ra tỷ phú Donald Trump sẽ còn tiếp tục là cơn đau đầu dai dẳng, không có thuốc chữa của cả đảng Cộng hòa và Dân chủ trong suốt mùa bầu cử tới.
