 |
Một tháng trước lễ nhậm chức của ông Donald Trump vào ngày 20/1/2017, một trợ lý bày tỏ lo ngại khi ban tổ chức chi tiền từ mạnh thường quân cho khách sạn Trump International tại Washington D.C, dù còn nhiều địa điểm khác có chi phí thấp hơn hoặc thậm chí là miễn phí.
"Đây là những sự kiện vinh danh tổng thống tân cử tại khách sạn của ông ấy. Một sự kiện còn dành cho gia đình và bạn bè thân thiết", Stephanie Winston Wolkoff, cựu thành viên ban tổ chức chuỗi sự kiện mừng chiến thắng của ông Trump, chia sẻ quan ngại với đồng nghiệp vào tháng 12/2016.
Những lo ngại này đang là tâm điểm vụ kiện dân sự của Tổng chưởng lý Washington D.C. Karl Racine đối với ủy ban lễ nhậm chức của năm 2017.
Văn phòng của Racine đặt nghi vấn ông Trump và gia đình hưởng lợi từ chức vụ tổng thống, người đóng thuế Mỹ, mạnh thường quân và những ai muốn lấy lòng nhà lãnh đạo.
Cả đế chế kinh doanh thu lợi
Theo New York Times, hơn 200 công ty, nhóm lợi ích và chính phủ nước ngoài ưu ái sử dụng các bất động sản của ông Trump từ khi ông đắc cử tổng thống Mỹ. Các bên đều mong muốn hưởng lợi bằng cách nào đó từ cá nhân tổng thống hoặc chính phủ của ông. Trong đó, 60 đơn vị đã chi đến 12 triệu USD tại các bất động sản của ông Trump trong hai năm đầu nhiệm kỳ.
Đế chế kinh doanh Trump Organization thu về hàng triệu USD được chi trả bởi Cơ quan Mật vụ, Bộ Ngoại giao và quân đội Mỹ tại các bất động sản thuộc tập đoàn cả trong và ngoài nước.
Ông Trump đến những bất động sản do mình sở hữu ít nhất 417 ngày kể từ khi nhậm chức, với nhiều lần có lãnh đạo nước ngoài cùng tham dự. Kể từ năm 2017, ông và những ủy ban chính trị của mình chi hơn 6,5 triệu USD tiền quỹ vận động bầu cử cho khách sạn và các hoạt động kinh doanh khác thuộc tập đoàn.
 |
| Khách sạn Trump International ở Washington D.C là điểm đến của nhiều người ủng hộ tổng thống, nhà vận động hành lang lẫn quan chức nước ngoài. Ảnh: NYT. |
Trong vài tuần trước ngày bầu cử, ủy ban tranh cử của ứng viên đảng Cộng hòa trả cho mạng lưới này đến 1 triệu USD.
Trong đơn kiện tại Washington D.C , văn phòng của ông Racine lập luận ủy ban tổ chức lễ nhậm chức "trả quá tay" và trái pháp luật cho chính tập đoàn của ông. Những sự kiện tại khách sạn Trump International vào tháng 1/2017 được ước tính tiêu tốn đến 1,1 triệu USD.
Cố vấn cấp cao Nhà Trắng Ivanka Trump, con gái của nhà lãnh đạo Mỹ, đã có buổi đối chất kín trước cơ quan điều tra vào tuần qua.
Có hai văn phòng công tố liên bang ở New York cũng đặt nghi vấn tương tự về chi tiêu, ảnh hưởng và vận động hành lang liên quan đến các sự kiện mừng chiến thắng của ông Trump trong năm 2017. Ít nhất một mạnh thường quân đã bị truy tố.
Một số vụ kiện khác, với nguyên đơn là những nhóm phi lợi nhuận cùng các tổng chưởng lý ở Washington D.C và bang Maryland, lập luận Tổng thống Trump vi phạm quy định về bổng lộc trong hiến pháp Mỹ. Những đơn kiện này cũng không thể giải quyết dứt điểm trong nhiệm kỳ của ông Trump và có khả năng bị hủy một khi ông rời Nhà Trắng.
"Những nghi vấn nghiêm trọng nhất về lạm dụng quyền lực tổng thống và sử dụng chức vụ tổng thống để tư lợi và thu lợi vẫn không được giải đáp. Bánh xe công lý rõ ràng xoay chậm hơn nhiều người kỳ vọng", Laurence Tribe, giáo sư luật hiến pháp tại Harvard đang tham gia một trong các vụ kiện trên, nhấn mạnh.
Tiền đổ vào khách sạn Trump
Những hoài nghi về tư lợi từ chức vụ tập trung nhiều nhất vào khách sạn Trump International ở Washington D.C. Cơ sở này mở cửa vào cuối tháng 10/2016, chỉ 2 tuần trước khi ông Trump đắc cử tổng thống. Nó trở thành nơi tập trung của những nhà vận động hành lang, trợ lý Nhà Trắng, nghị sĩ đảng Cộng hòa và hàng trăm nhân vật muốn tạo ấn tượng tốt với ông Trump.
Gia đình ông Trump đã tính đến chuyện nhượng quyền khách sạn vào năm 2019, nhưng rồi đổi ý khi đại dịch Covid-19 bùng phát và thị trường trở nên ảm đạm. Với tình hình doanh thu suy giảm, ông Trump sẽ cần quyết định bán bất động sản này sau khi kết thúc nhiệm kỳ, hoặc chờ nó tăng giá trở lại khi ông tái tranh cử vào năm 2024.
"Gần 50% khách hàng tiềm năng không muốn bước chân vào khách sạn đó. Nhưng vẫn có 50% mong muốn. Bạn không thể tắt, mở lòng trung thành của mọi người như công tắc đèn", William Moyer, một người môi giới khách sạn, cho biết.
 |
| Ông Trump tổ chức tiệc ăn mừng ở khách sạn Trump International trước lễ nhậm chức chính thức ngày 20/1/2017. Ảnh: NYT. |
Vụ kiện của Tổng chưởng lý Washington D.C Karl Racine tiến triển nhanh chóng, phần lớn nhờ ông đã thu thập chứng cứ trong vài năm qua về những thỏa thuận giữa ủy ban nhậm chức của ông Trump với khách sạn Trump International.
Lễ nhậm chức năm 2017 là sự kiện không có tiền lệ trong lịch sử Mỹ. Ông Trump quyên góp hơn 107 triệu USD và chi phí tổ chức cũng đạt mức kỷ lục.
Theo hồ sơ của ông Racine, ủy ban lễ nhậm chức và quan khách có kế hoạch thuê gần như toàn bộ 263 phòng của khách sạn. Theo quy tắc, Trump International sẽ hỗ trợ miễn phí hoặc giảm giá đáng kể cho việc sử dụng phòng hội nghị. Tuy nhiên, khách sạn ban đầu yêu cầu ủy ban lễ nhậm chức trả cho họ đến 450.000 USD/ngày để thuê các hội trường và không gian sinh hoạt chung.
Điều này khiến cả Stephanie Winston Wolkoff, khi đó là người tổ chức sự kiện cho ông Trump, và Rick Gates, cựu phó chủ tịch ủy ban lễ nhậm chức, quan ngại về dấu hiệu tư lợi.
"Trước tiên, riêng mức phí là đã khá cao so với những phương án thuê khác cùng tuần. Thứ hai, tôi khá quan ngại về mặt hình ảnh khi ủy ban trả cho khách sạn khoản phí cao đến vậy và truyền thông sẽ làm lớn chuyện", ông gửi email cho Ivanka Trump trước lễ nhậm chức 38 ngày.
Khi các bên tiếp tục thương thảo giá cả, bà Wolkoff có lưu ý rằng một số cơ sở khác tại Washington D.C sẵn sàng hỗ trợ địa điểm miễn phí. Cuối cùng, ủy ban lễ nhậm chức của ông Trump vẫn trả cho khách sạn của chính gia đình mình mức phí 220.000 USD/ngày/phòng tiền thuê phòng khách sạn và 175.000 USD/ngày cho 3 ngày thuê hội trường dù để trống đến 2 ngày.
Trong lần duy nhất hội trường được dùng đến, một tổ chức phi lợi nhuận khác chỉ phải trả 5.000 USD cho cùng căn phòng vào sáng cùng ngày.
Ủy ban còn gánh cả chi phí cho một sự kiện dành cho "bạn bè và gia đình", do 2 người còn của ông Trump là Eric và Donald Trump Jr. tổ chức, dù vị tổng thống đắc cử không tham dự. Hồ sơ vụ kiện cho thấy nhân viên ủy ban không hài lòng và đã tìm cách hủy sự kiện nhưng bất thành.
Chuỗi sự kiện gây tranh cãi này đã khiến Ivanka Trump bị mời đối chất gần 5 tiếng vào tuần qua.
Trước đó, quản lý khách sạn Trump International ở Washington D.C, ông Mickael Damelincourt, và một mạnh thường quân có nhiều đóng góp cho ông Trump là Thomas Barrack Jr. - cựu chủ tịch ủy ban lễ nhậm chức, cũng được mời làm việc. Các buổi hẹn với bà Wolkoff và ông Gates được lên lịch trong tháng này.
Hồ sơ vụ kiện cho thấy đã có đơn gửi tòa yêu cầu mời Đệ nhất phu nhân Melania Trump đến đối chất, nhưng quyết định mời chính thức vẫn chưa được đưa ra.
Ivanka Trump và Eric Trump đều chỉ trích cuộc điều tra là "trò báo thù chính trị" làm lãng phí tiền thuế của người dân.
Trong khi đó, Thẩm phán Jose Lopez của Tòa án cấp cao Quận Columbia vẫn từ chối hủy vụ kiện. Ông cho phép Văn phòng Tổng chưởng lý tiếp tục mời nhân chứng đối chất, chuẩn bị bằng chứng đến tháng 3 và để ngỏ khả năng xét xử.
