Chao Tiao Yumol là bác sĩ ở thành phố Lamitan, Philippines. Tài khoản Facebook của Yumol có 60.000 người theo dõi và người này thường xuyên bàn luận về các chủ đề chính trị. Yumol đặc biệt bày tỏ sự phản đối với một số chính trị gia, trong đó có cựu thị trưởng thành phố Lamitan, Rose Furigay.
Ngày 24/7, Yumol đã gây ra vụ án chấn động khi ám sát bà Furigay cùng 2 người khác trong lễ tốt nghiệp đại học của con gái bà. Tuy giết tới 3 người, Yumol lại đang nhận được sự ủng hộ trên mạng xã hội nhờ những video gây tranh cãi.
Được tung hô vô lý
Ngay khi thông tin vụ xả súng được công bố, trang Facebook của Yumol có thêm 13.000 người theo dõi mới và hàng loạt bình luận cảm thông với quyết định của Yumol, theo Rappler. Phải 3 ngày sau, trang Facebook này mới bị gỡ bỏ.
Nhưng những bài viết của người nổi tiếng và người dùng khác bày tỏ ủng hộ Yumol vẫn tràn ngập trên TikTok, YouTube và Facebook. Điều này cho thấy các công ty mạng xã hội vẫn còn yếu kém trong khâu kiểm duyệt nội dung, Wired nhận định.
“Hai ngày sau khi vụ án xảy ra, Facebook vẫn chưa thể xóa tài khoản của Yumol. Điều này khiến người dùng khác có khả năng lưu lại toàn bộ các video và những tranh cãi chính trị hòng tạo dựng hình ảnh người tốt cho kẻ sát nhân”, JM Lanuza, giáo sư tại University of the Philippines Diliman, nhận định.
 |
| Trước khi bị gỡ bỏ, Facebook của Chao Tiao Yumol có rất nhiều người theo dõi. Ảnh: Rappler. |
Theo giáo sư JM Lanuza, danh tiếng của Yumol còn được khuếch đại khi nhận được sự ủng hộ của nhiều người nổi tiếng khác. Trong đó, Maharlika sở hữu 935.000 người theo dõi và tài khoản “Ilonggo ako Duterte ako” có 14.000 người theo dõi đã tán thưởng Yumol vì hành động “dũng cảm” của hắn.
Maharlika còn có một kênh YouTube với 400.000 lượt theo dõi. Hiện, video cô phỏng vấn với Yumol vào 6 tháng trước vẫn còn trên nền tảng này, thậm chí còn nhận thêm rất nhiều bình luận ủng hộ và cầu nguyện cho kẻ sát nhân ở bên dưới.
Theo Wired, mặc dù trang Facebook đã bị gỡ bỏ, ảnh chụp màn hình các bài viết khi Yumol còn làm bác sĩ vẫn được lan truyền rộng khắp từ TikTok, YouTube và Facebook. Trên TikTok, có đến hơn 16 video xây dựng hình tượng một vị bác sĩ giàu lòng trắc ẩn, nạn nhân của vụ ám sát và người đàn ông dũng cảm cho Yumol.
Trong đó, một video gọi kẻ sát nhân là “người tố giác” và sử dụng hình ảnh trên Facebook của Yumol đã được chia sẻ hơn 200 lần và thu về hơn 800 lượt thích. Một video khác có tên “Con người thật của bác sĩ Chao Tiao Yumol” quay cảnh đang giúp đỡ người nghèo cũng được đăng tải.
 |
| Nhiều video, nội dung ủng hộ kẻ sát nhân được lan truyền trên mạng xã hội. Ảnh: Rappler. |
Bên dưới phần bình luận, nhiều người cầu nguyện cho Yumol, gọi nghi phạm giết người là “người hùng” và yêu cầu sự giúp đỡ từ chính quyền. Các video ngắn trích từ video YouTube của Maharlika cũng được chia sẻ rộng rãi trên TikTok và Facebook.
Mạng xã hội cần hành động
Theo Fatima Gaw, giáo sư tại University of the Philippines, hầu hết nền tảng đều chỉ xử phạt các cá nhân này theo từng nội dung, từng bài đăng một. Trong khi đó, việc gỡ 1-2 bài viết không ảnh hưởng nhiều đến họ.
“Họ vẫn nổi tiếng, chẳng mất lượt theo dõi nào”, Gaw nói. Ông cho rằng các mạng xã hội như Facebook hay TikTok không hợp tác với nhau để giải quyết các trường hợp trên, tạo điều kiện cho những nội dung tiêu cực tiếp cận đến nhiều người dùng hơn.
Bên cạnh đó, giáo sư của Đại học Massachusetts Jonathan Corpus Ong cho rằng những xu hướng như reaction video tạo điều kiện cho những nội dung này lan truyền rộng rãi và gây khó khăn cho đội ngũ kiểm duyệt nội dung.
“Tôi đã chứng kiến nhiều trường hợp các video gốc đã bị xóa nhưng các đoạn thu âm lại vẫn còn. Dù các mạng xã hội có gỡ xuống, chỉ vài ngày sau, những nội dung này vẫn có thể được đăng tải lại dưới nhiều hình thức khác nhau”, giáo sư cho biết.
 |
| Vụ việc của Chao Tiao Yumol cho thấy sự yếu kém của các mạng xã hội trong việc kiểm duyệt nội dung. Ảnh: Getty Images. |
Theo Wired, TikTok, Meta và YouTube đều có những chính sách giới hạn nội dung bạo lực nhưng với những kẻ phạm tội, nhiều luật lệ bị rơi vào vùng xám, rất khó phân định. Facebook vốn có chính sách gỡ bỏ những nội dung khuyến khích bạo lực. Nhưng những điều khoản, tiêu chuẩn cụ thể để đánh giá những nội dung này vẫn còn mập mờ.
Giáo sư Ong cho rằng một trong những nguyên nhân khác khiến vấn nạn này ngày càng nghiêm trọng là do giới truyền thông vẫn còn chậm chân trong những vụ việc tương tự.
Đơn cử như ở Mỹ, khi xả súng xảy ra, giới truyền thông sẽ tập trung vào nạn nhân và gia đình của họ. Trong khi đó, báo giới Philippine lại đăng tải những nội dung tích cực về Yumol, tạo điều kiện cho các mạng xã hội khác làm theo.
