|
|
Cựu thống đốc bang Florida Jeb Bush chính thức dừng chân trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Ảnh: AP |
Khởi động chiến dịch tranh cử, Jeb Bush được coi là hy vọng của đảng Cộng hòa trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Ông bắt đầu chiến dịch chạy đua năm 2016 với sự chuẩn bị tốt nhất, những kế hoạch chi tiết để giành ủng hộ của cử tri mà nhóm của ông tự hào gọi là “The Playbook”.
Sau những bước đi mở đầu, đội ngũ của Jeb đã đưa ra chiến lược cụ thể cho cuộc chạy đua vị trí quyền lực nhất nước Mỹ. Bên cạnh gia đình danh giá với bố và anh trai từng làm tổng thống Mỹ, Jeb còn gây dựng được quỹ tranh cử với số tiền lớn.
Chiến dịch tranh cử của Jeb Bush là bản cập nhật các chiến lược từ cuộc đua vào Nhà Trắng của cha ông, cựu tổng thống George H. W. Bush và anh trai, George W. Bush.
Đầu tư cực lớn để tranh cử
“The Playbook” là sản phẩm được Sally Bradshaw, Mike Murphy và một số người thân tín với Jeb ấp ủ trong hàng chục cuộc họp diễn ra nửa đầu năm 2015. Politico mô tả nhóm này là những người thân thiết và có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất tới cựu thống đốc Florida. Chiến dịch bắt đầu với 6 tháng gây quỹ với số tiền cực lớn. Làm việc với các siêu ủy ban hành động chính trị (Super PAC), Jeb và các liên minh đã quyên góp được hơn 150 triệu USD vào cuối năm 2015. Số tiền này nhiều hơn bất cử đối thủ nào khác của đảng Cộng hòa.
Ủy ban hành động chính trị của ông Jeb ban đầu thu hút số tiền là 379.000 USD và phần lớn đến từ một nhà tài trợ, người từng chi một khoản tương tự cho đối thủ của ông là Marco Rubio. Nhóm Right to Rise hỗ trợ số tiền hơn 85 triệu USD trong 9 tháng, chủ yếu qua hoạt động quảng cáo trên TV, tấn công các ứng viên khác, đặc biệt là Rubio.
Trong khi đó, chiến dịch chính thức của cựu thống đốc bang Florida có chưa đầy 3 triệu USD tiền mặt trong tháng đầu tiên của chiến dịch tranh cử.
Chiến dịch vận động trên diện rộng và tốn kém được ứng viên Jeb thực thi ở các bang, trong đó có Iowa và New Hampshire, những nơi diễn ra bầu cử sơ bộ đầu tiên trên đất Mỹ. Chiến dịch vận động nhằm nhấn mạnh vào tiềm năng cũng như thông điệp tích cực về tương lai nhờ kinh nghiệm 10 năm làm thống đốc bang Florida của Jeb. Bản kế hoạch của ông cũng tập trung vào những đối thủ được coi là mạnh nhất nhưng bỏ qua những người bị đánh giá ít tiềm năng.
Trong bản cương lĩnh, Bradshaw, cố vấn lâu năm và thân tín của gia đình Bush, cho biết ít nhất một cố vấn cho rằng ứng viên Marco Rubio sẽ không thách thức Jeb. Ngoài ra, Bradshaw và phần lớn các cố vấn hàng đầu khác đều tin rằng những người thiếu kinh nghiệm sẽ khó có thể đánh bại Jeb. Họ cũng quá đề cao sự tôn trọng và sùng bái khi nhắc tới một thành viên của gia đình Bush tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng.
Sai lầm khi đánh giá thấp tỷ phú Trump
Sách lược tranh cử của Jeb Bush hoàn toàn không đề cập tới Donald Trump, ứng viên đang làm mưa làm gió trong các cuộc tranh luận của đảng Cộng hòa. Trump là người đưa ra những chỉ trích mạnh mẽ nhằm vào Jeb cũng như gia đình Bush trong các cuộc tranh luận được phát trực tiếp trên truyền hình. Tuy nhiên, người ta không nhìn thấy sự đáp trả mạnh mẽ từ Jeb.
Trước tháng 8/2015, chỉ 6 tuần sau khi chính thức phát động chiến dịch tranh cử, đội ngũ của Jeb vẫn chưa nhận ra sự nguy hiểm của Trump. Họ đã không để ý tới việc tỷ phú New York tuyên bố tranh cử trong tháng 6, chỉ một ngày sau khi ông Jeb thông báo với toàn nước Mỹ về ý định của mình.
 |
| Donald Trump và Jeb Bush trong buổi tranh luận giữa các ứng viên đảng Cộng hòa. Ảnh: Reuters |
Đầu tháng 8/2015, khi Trump bắt đầu phủ sóng trên các trang tin tức về bầu cử tổng thống Mỹ 2016, họ vẫn tin rằng Trump là “một người tưởng đem lại xui xẻo nhưng lại mang tới may mắn”. Theo họ, tỷ phú Trump có thể đánh bại các đối thủ ít tiếng tăm. Nhưng khi Ngày Lao động (thứ hai của tuần đầu tiên trong tháng 9 hàng năm) tới gần, Jeb tự thấy mình đang ở thế phòng thủ, đối mặt hàng ngày với những câu hỏi từ phóng viên về cách phản ứng trước lập trường cứng rắn của Trump cũng như tuyên bố thái quá về tình trạng nhập cư từ ông này.
Nhưng gần như lập tức, Trump kéo Jeb vào cuộc chiến bằng cách kêu gọi chấm dứt việc công nhận quyền công dân đối với bất kỳ em bé nào sinh ra trên đất Mỹ. Trump chế giễu lời bình luận trước đó của Jeb rằng người nhập cư vào Mỹ theo cách bất hợp pháp là “hành động của tình yêu thương” đồng thời gọi cựu thống đốc Florida là ứng viên “không có khả năng được bầu”.
Thế nhưng, Jeb chỉ đáp lại một cách yếu ớt. Ông xuất hiện trên một đài phát thanh có quan điểm bảo thủ và sử dụng cụm từ “những em bé bị dùng làm mỏ neo”, một thuật ngữ mang tính xúc phạm, khi nói rằng, ông sẽ là một người khó chấp nhận luật nhập cư. Tuyên bố này đã hứng chịu hàng loạt chỉ trích.
Một tuần sau, tại một nhà hàng Mexico ở McAllen, bang Texas (cách biên giới Mỹ - Mexico chỉ vài km), ông Jeb làm phức tạp vấn đề khi cố giải thích rằng mình nhắc tới người châu Á, không phải những người Mexico, trong phát biểu về tình trạng những di dân bất hợp pháp lợi dụng những đứa bé như “mỏ neo” để được ở lại Mỹ.
Ngày 25/8/2015, Trump có mặt tại cuộc míttinh ở Dubuque và nói Jeb có “năng lực kém”. Lời chỉ trích được tỷ phú đưa ra sau cuộc tranh luận đầu tiên giữa các ứng viên đảng Cộng hòa vài tuần trước đó.
Đội ngũ của Jeb cảm thấy choáng váng trước sự xúc phạm này, nhưng sau đó họ lại rơi vào bế tắc. Quản lý chiến dịch tranh cử của Jeb là David Kochel và Trent Wisecup. Hai người này đã lên kế hoạch để cựu thống đốc bang Florida tấn công đối thủ Trump vào đúng dịp tưởng niệm nạn nhân bão Katrina. Họ hình dung ra viễn cảnh, ông Jeb sẽ nói thẳng với tỷ phú truyền thông rằng: “Anh cho rằng tôi có năng lực kém. Vậy tại sao anh không tới đây và nói chuyện với người dân về cách tôi xử lý cuộc khủng hoảng (do bão Katrina)”.
Nhưng một lần nữa, đề xuất của Bradshaw và Diaz không đủ sức thuyết phục Jeb. Thay vào đó, họ tung đoạn video dài 2 phút kể về câu chuyện thống đốc Florida đối phó với bão. Nhưng trái với dự tính, ngày hôm sau, tiêu đề của nhiều trang báo lại đề cập tới nỗ lực của cựu Tổng thống Mỹ George W. Bush trong việc đối phó với bão Katrina, thay vì nhắc tới công sức của người em trai, cựu thống đốc bang Florida Jeb Bush.
Không mong đợi một "Bush thứ 3"
Giai đoạn cuối của chiến dịch tranh cử của Jeb là cơ hội để ông trùm bất động sản tung những lời chỉ trích trực diện. Cả hai thường xuyên gọi đối thủ là “kẻ thua cuộc”. Ông Jeb tấn công sự thiếu kinh nghiệm chính trị của tỷ phú New York, trong khi Trump công kích di sản của gia đình Bush, đặc biệt là cuộc chiến tại Iraq không hợp lòng dân do anh trai của ông là George W. Bush phát động.
 |
| Vẻ mặt buồn rầu của ông
Jeb Bush khi phát biểu trong cuộc họp báo sau bầu cử sơ bộ ở bangSouth Carolina hôm 20/2. Ảnh: New York Times |
Từ khởi đầu thuận lợi khi là cựu thống đốc bang Florida, ông Jeb thể hiện mình là một nhà điều hành công chúng đầy kinh nghiệm và chính khách thế giới tiềm năng, một phần dựa vào khoảng thời gian cha và anh trai tại vị. Nhưng Jeb không đủ mạnh để chuyển những cố gắng đó thành số phiếu ủng hộ từ cử tri.
Đổi lại khoản tiền lớn đầu tư cho chiến dịch tranh cử, ông Jeb chỉ thu được 2,8 % số phiếu ủng hộ ở bang Iowa, 11% ở New Hampshire, đồng thời ông tuyên bố rút khỏi cuộc đua sau thất bại trong bầu cử sơ bộ ở South Carolina ngày 20/2 khi chỉ giành vẻn vẹn 8% số phiếu bầu.
Các cử tri từ bang Iowa tới South Carolina cho rằng, họ không thể đồng tình với ý tưởng về sự hiện diện của một “Bush thứ 3” tại Nhà Trắng trong 30 năm. “Rất nhiều bạn bè của tôi không muốn thấy thêm một ông Bush khác”, Kathy Randall, một luật sư tới từ Summerville, bang South Carolina, nói.
Tạp chí Politico đã phỏng vấn hơn 20 người trong cuộc, các nhà tài trợ và nhân viên về Jeb Bush, ứng viên nghiêm túc và thông minh, và về sự thất bại của ông. Họ cho rằng, Jeb không nhận được sự ủng hộ trong đảng cũng như không được giới truyền thông chiếu cố khi phát sóng những sai sót của ông. Người ta cũng cho rằng toàn bộ tiền đề để Jeb ứng cử là một sai lầm, trong đó nghiêm trọng nhất là thân thế của ông.
“Luật chơi đã thay đổi hoàn toàn trong năm nay. Bạn sẽ làm gì trong một năm như thế, khi là con và em trai của các cựu tổng thống Mỹ, cháu trai của thượng nghị sĩ Mỹ? Đây là năm của sự thể hiện cá nhân chứ không phải của những thông điệp. Thật bất ngờ, Jeb Bush không có sự chuẩn bị nào cả. Người ta cứ mãi hoài niệm về những gì ông ấy đã làm được khi là thống đốc”, một người gần gũi với gia đình Bush cho biết.
