Các chiến binh bây giờ tinh nhuệ hơn và nguy hiểm hơn al-Qaeda, theo Lahur Talabany, một quan chức chống khủng bố hàng đầu của người Kurd.
"Họ có kỹ thuật tốt hơn, chiến thuật tốt hơn và nhiều tiền hơn. Họ có thể mua phương tiện, vũ khí, thực phẩm và thiết bị. Về mặt công nghệ, họ hiểu biết hơn. Việc loại bỏ họ khó khăn hơn. Vì vậy, họ giống như al-Qaeda phiên bản cao cấp", ông nói với BBC.
Giám đốc tình báo kỳ cựu đã đưa ra đánh giá sắc sảo của mình bằng giọng London - di sản nhiều năm ở Anh sau khi gia đình ông phải chạy trốn khỏi chế độ Saddam Hussein.
 |
| IS đã bị lật đổ sau cuộc chiến dài ở Iraq nhưng chưa bao giờ bị đánh bại hoàn toàn. Ảnh: AFP. |
Tại căn cứ của ông ở Sulaimaniya, nép mình trên những ngọn đồi của khu vực Kurdistan ở Bắc Iraq, ông mô tả bức tranh về một tổ chức đã dành 12 tháng qua để xây dựng lại từ tàn tích của caliphate (đế chế Hồi giáo).
"Chúng tôi thấy các hoạt động đang gia tăng và chúng tôi nghĩ rằng giai đoạn xây dựng lại đã kết thúc", ông Talabany, người đứng đầu Cơ quan Zanyari, một trong hai cơ quan tình báo ở Iraq Kurdistan, nói với BBC.
Theo ông, một loại IS khác đã xuất hiện, không còn muốn kiểm soát bất kỳ lãnh thổ nào để tránh trở thành mục tiêu. Thay vào đó, giống như những người tiền nhiệm của họ ở al-Qaeda, những kẻ cực đoan đã chui xuống lòng đất, ở dãy núi Hamrin của Iraq.
"Đây giờ là trung tâm của IS (nhóm Nhà nước Hồi giáo). Đó là một dãy núi dài và rất khó để quân đội Iraq kiểm soát. Có rất nhiều nơi ẩn náu và hang động", ông Talabany nói.
Ông cảnh báo rằng IS sẽ được nuôi dưỡng bởi tình trạng bất ổn hiện tại ở thủ đô Baghdad của Iraq và sẽ khai thác cảm giác cô lập của cộng đồng thiểu số Hồi giáo Sunni. Ở Iraq, đây là mô hình quen thuộc và tàn bạo.
"Nếu chúng ta có bất ổn chính trị, đó sẽ là thiên đường hay Giáng sinh đến sớm cho IS", ông nói.
Thăng cấp
Theo BBC, các chiến binh cũng được hưởng lợi từ mối quan hệ căng thẳng giữa Baghdad và chính quyền khu vực Kurdistan, sau cuộc trưng cầu dân ý độc lập của người Kurd năm 2017.
Hiện tại có một khu vực rộng lớn bỏ hoang ở phía bắc Iraq giữa lực lượng an ninh người Kurd Peshmerga và các đối tác Iraq của họ. Theo ông Talabany, những người duy nhất tuần tra trong khu vực này là IS.
 |
| Các hang động (trái) nơi các chiến binh IS đang ẩn náu. |
Từ tiền đồn chắn bao cát trên đỉnh đồi nhìn xuống thị trấn Gwer, Thiếu tướng Sirwan Barzani lo lắng về vùng đất vô chủ này. Chỉ huy người Kurd Peshmerga nói rằng IS hiện được tự do trên khắp vùng lãnh thổ không kiểm soát này.
"Ở vùng đồng bằng giữa sông Great Zab và Tigris, chúng tôi có thể nói rằng chúng tồn tại vĩnh viễn ở đó", ông nói. "Có quá nhiều hoạt động từ IS ở khu vực gần Tigris. Ngày qua ngày chúng tôi có thể thấy động thái của IS và các hoạt động", ông cho biết.
Theo báo cáo của tình báo Peshmerga, hàng ngũ IS trong khu vực gần đây đã được củng cố bởi khoảng 100 chiến binh vượt qua biên giới từ Syria, bao gồm một số người nước ngoài với đai tự sát.
 |
| Một người lính Peshmerga nhìn ra vùng đất không người nơi các chiến binh IS lảng vảng. |
Chính từ đỉnh đồi này tại Gwer, Peshmerga đã phát động cuộc tấn công đầu tiên chống lại IS vào tháng 8/2014. Vị tướng chỉ huy và những người khác nói rằng lịch sử đang lặp lại.
"Tôi có thể so sánh năm 2019 với năm 2012, khi họ bắt đầu, tự tổ chức và nhận thuế từ người dân. Nếu tình hình tiếp tục như vậy, vào năm 2020, họ sẽ tự tổ chức lại nhiều hơn, mạnh mẽ hơn và thực hiện nhiều cuộc tấn công hơn", ông nói.
Các quan chức tình báo người Kurd ước tính rằng IS có 10.000 thành viên ở Iraq với khoảng 4.000 đến 5.000 chiến binh cùng số lượng chiến binh nằm vùng và người ủng hộ tương đương.
Theo Lahur Talabany, cộng đồng quốc tế nên lo lắng. "Họ càng thoải mái khi đến đây, họ càng suy tính nhiều hơn về các hoạt động bên ngoài Iraq và Syria", ông nói.
Tiếp tục giữ áp lực
Chỉ huy quân sự hàng đầu của Mỹ trên chiến trường ở Iraq nói rằng IS đang cố gắng tự phục hồi nhưng phải đối mặt với phản ứng khác từ lực lượng an ninh Iraq và người Kurd trong thời gian này.
Theo Chuẩn tướng William Seely, tư lệnh lực lượng đặc nhiệm Iraq, các lực lượng này được chuẩn bị tốt hơn so với năm 2014 khi IS giành quyền kiểm soát một phần ba Iraq và chiếm Mosul, thành phố lớn thứ hai của nó mà không vấp phải kháng cự.
"ISF [lực lượng an ninh Iraq] và Peshmerga không còn là cùng lực lượng giống như khi Mosul thất thủ", Chuẩn tướng Seely nói. "Chúng tôi đã ở đây để huấn luyện thêm cho họ. ISF đang túc trực để đảm bảo động lực chống lại Daesh [IS] vẫn ổn định", ông cho biết.
 |
| "Nếu tình hình tiếp tục, IS sẽ trở nên có tổ chức hơn vào năm 2020", Thiếu tướng Sirwan Barzani cảnh báo. |
Ông cho biết từ giữa tháng 10 đến giữa tháng 11, ISF đã thực hiện 170 "chiến dịch càn quét", phá hủy gần 1.700 linh kiện cho các thiết bị nổ ứng biến.
Ông nói rằng các chiến binh IS đang trốn trong các hang động và trong sa mạc "trong điều kiện không ai có thể chịu đựng quá lâu" và chúng không thể di chuyển theo đội hình lớn. "Đội lớn nhất tôi thấy trong sáu tháng ở đây là 15", ông nói và cho biết thêm rằng thậm chí một chiến binh IS cũng là quá nhiều.
Những kẻ cực đoan đang lẩn trốn trong bóng tối, nổi lên vào ban đêm để thực hiện các cuộc tấn công du kích. Nhưng Iraq đã chứng kiến khủng bố phát triển từ những khởi đầu này trước đây và một số người ở đây lo ngại mối đe dọa mới đang đến, đối với khu vực và phương Tây.
