Nền kinh tế lớn nhất Đông Nam Á đang nỗ lực thực hiện tham vọng thế chân Trung Quốc trong một loạt chuỗi cung ứng quan trọng. Indonesia lên kế hoạch kiến thiết khu công nghiệp có quy mô lớn nhất của mình ở bờ biển phía bắc đảo Java nhằm thu hút các nhà sản xuất di dời khỏi Trung Quốc. Nước này tự tin với các ưu thế như chi phí nhân công thấp và tiềm năng khổng lồ từ thị trường nội địa.
Tuy nhiên, nước này vẫn đối mặt với rào cản hàng chục năm qua như các quy định khó khăn, luật lao động cứng nhắc và cơ sở hạ tầng nghèo nàn. Các hạn chế này khiến các đơn vị cung ứng toàn cầu vô cùng dè chừng.
Xây dự án đón đầu nhà đầu tư
Trong hoàn cảnh mới, đặc biệt là tăng cường cạnh tranh với các đối thủ tiềm năng khác như Việt Nam trong cuộc đua mời gọi các chuỗi sản xuất quốc tế, chính phủ Indonesia bắt đầu cân nhắc nghiêm túc nhằm mang lại sự thay đổi tích cực.
Một dự luật đầy tham vọng, có khả năng thay thế một loạt các quy định ràng buộc “ngáng chân” nhà đầu tư của Indonesia dự kiến sẽ được tung ra vào cuối năm nay. Đây là bước đi tiên quyết để xóa bỏ các vấn đề cấp bách nhất của nhà đầu tư nước ngoài.
 |
| Indonesia mạnh tay sửa luật và xây dựng khu siêu công nghiệp rộng lớn để đón đầu làn sóng di dời của các công ty sản xuất từ Trung Quốc. Ảnh: JP |
Đồng thời, Indonesia còn đẩy mạnh xây dựng một khu công nghiệp quy mô tới 4.000 ha, tương đương hơn 5.000 sân bóng ở ở Brebes, miền Trung Java nhằm đón đầu các chuỗi cung ứng quốc tế từ Trung Quốc chuyển sang.
Ahmad Fauzie Nur, giám đốc điều hành của hãng điều hành khu công nghiệp PT Kawasan Industri Wijayakusuma, cho hay “Đây là dự án thí điểm của Indonesia trong nỗ lực thu hút các nhà đầu tư quốc tế rời khỏi Trung Quốc”.
Để giải quyết vấn đề khó khăn về đất đai, chính phủ Indonesia vận dụng quy định theo pháp luật để mua đất với giá rẻ, đảm bảo mức giá thuê khu công nghiệp ở mức hấp dẫn, ông Fauzie Nur cho hay.
Vào năm 2014, vấn đề nhập nhằng về đất đai từng khiến Foxconn hủy bỏ kế hoạch mở một nhà máy sản xuất tại Indonesia.
Khu công nghiệp khổng lồ này nằm cách thủ đô Jakarta 270 km về phía đông và có đường nối liền thuận tiện. Khi thương chiến Mỹ - Trung leo thang, nhóm các nước Indonesia, Việt Nam và Thái Lan được dự đoán trở thành các quốc gia hưởng lợi khi chuỗi cung ứng dần thoái khỏi Trung Quốc. Người đứng đầu công ty điều hành khu công nghiệp ở trung tâm Java tin rằng dự án này giúp Indonesia có thể cạnh tranh với hai nước còn lại trong việc thu hút các nhà đầu tư chạy khỏi Trung Quốc.
Quan chức tại Bộ đầu tư và các vấn đề hàng hải của Indonesia ước tính chi phí đầu tư cho khu công nghiệp vào khoảng 275 triệu USD trong giai đoạn đầu.
Mạnh tay sửa luật để thay đổi cuộc chơi
Yose Rizal Damuri, cố vấn kinh tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và vấn đề Quốc tế nhận định “Khi căng thẳng thương mại Mỹ - Trung và đại dịch nổ ra, chúng ta mới nhận ra rằng trong vòng 25 năm qua các công ty đã quá phụ thuộc vào Trung Quốc”.
Chuyên gia Damuri cho hay để đón đầu xu hướng tái cấu trúc chuỗi cung ứng năm tới, Indonesia cần chuẩn bị sẵn sàng mọi thứ.
Nhiều năm qua, nước này tích cực thu hút đầu tư nước ngoài, nhưng chủ yếu cho lĩnh vực tài nguyên, công nghệ, hậu cần… hơn là đầu tư cho sản xuất.
Tổng thống Indonesia Joko Widodo năm ngoái nhận diện vấn đề tồn tại trong “môi trường đầu tư” nước này. Trích dẫn từ Ngân hàng Thế giới cho thấy, trong tổng số 33 công ty chuyển đến từ Trung Quốc, có tới 23 công ty đã chọn Việt Nam và số khác đã chuyển sang Malaysia, Thái Lan và Campuchia. Trước tình hình này, tổng thống Widodo ấp ủ tung ra một dự luật “thép”, có khả năng thay thế đồng loạt 80 luật với các quy định chồng chéo, cản trở hoạt động doanh nghiệp nhằm cải thiện tổng thể môi trường đầu tư. Tuy nhiên, dịch bệnh Covid-19 bùng phát khiến Quốc hội Indonesia tạm thời dừng cân nhắc về đạo luật.
Lin Neumann, giám đốc điều hành của Phòng Thương mại Mỹ, tại Indonesia tán thành dự án xây dựng khu công nghiệp mới, nhưng nhấn mạnh tầm vai trò to lớn của đạo luật trên. Nó sẽ mở ra cơ hội to lớn cho các nhà đầu tư nước ngoài, tác động tới hầu như toàn bộ nền kinh tế Indonesia.
Theo Fauzie Nur, nếu không có sự thay đổi nào thì giai đoạn 1 của khu công nghiệp sẽ được hoàn thành vào năm tới. Ông cho rằng “chúng ta (Indonesia) không thể mãi chỉ là người quan sát bên lề cuộc chơi”.
