Theo Tổ chức Tiền tệ Quốc tế (IMF), Việt Nam bước vào trận chiến Covid-19 ở vị thế vô cùng bất lợi, do không chỉ chia sẻ chung đường biên giới mà còn có quan hệ thương mại đáng kể với Trung Quốc. Mật độ dân cư ở thành thị dày đặc trong khi cơ sở hạ tầng y tế còn hạn chế cũng là những nguyên nhân khiến Việt Nam rất dễ bị tổn thương trong đại dịch.
Tuy nhiên, chiến lược khống chế hiệu quả giúp Việt Nam kiểm soát được tình hình, giữ số ca nhiễm ở mức thấp (355 ca so với tổng dân số gần 100 triệu người) và không có trường hợp tử vong nào.
 |
| Phương pháp xét nghiệm nhanh tìm kháng thể có thời gian ngắn, vận hành đơn giản đã được Hà Nội triển khai áp dụng thời gian qua. Ảnh: Việt Linh. |
Các chuyên gia IMF ghi nhận Việt Nam là một trong những nước ít ỏi đầu tiên tuyên bố kết thúc thực hiện các biện pháp khống chế trong cộng đồng.
Thành công lần này của Việt Nam được đúc kết từ những lần chống dịch trước đây, như dịch SARS hồi năm 2003, theo IMF.
Cơ quan này cũng ghi nhận việc thủ tướng Việt Nam khẳng định đặt ưu tiên về sức khoẻ lên trên những quan ngại kinh tế. Cuộc chiến chống dịch nhanh chóng huy động sự phối hợp của quân đội, công an và một số tổ chức địa phương. Việc truyền thông hiệu quả và minh bạch cũng đạt được sự ủng hộ của dân chúng, có thể trở thành bài học cho các nước đang phát triển khác.
Dự báo tác động kinh tế ít thiệt hại so với khu vực
Tuy Việt Nam thành công trong việc hạn chế sự lây lan của Covid-19, tổn thất kinh tế là điều không tránh khỏi. Nhu cầu nội địa lẫn nước ngoài suy yếu khiến tăng trưởng sụt giảm đáng kể, từ mức 7% những năm gần đây có thể rớt mạnh xuống 2,7% dự báo cho năm 2020, theo IMF.
Tuy nhiên, IMF cho rằng tổn thất của kinh tế Việt Nam sẽ ít nghiêm trọng hơn so với hầu hết nước trong khu vực. Triển vọng phục hồi kinh tế của Việt Nam cũng sáng sủa hơn, khi các biện pháp phong toả đã được dỡ bỏ, các doanh nghiệp được hoạt động lại bình thường, còn người dân thì đã tập trung đông đúc trở lại ở các cửa hiệu và nhà hàng.
Bên cạnh đó là một số dấu hiệu về sự phục hồi trong nước, như sự gia tăng trở lại của doanh số bán lẻ và sản xuất công nghiệp so với những chỉ số rất thấp trong giai đoạn cách ly xã hội. Tuy nhiên, tăng trưởng cao và bền vững cho Việt Nam cũng cần có sự hồi phục tương xứng ở các đối tác thương mại.
 |
| Một cuộc họp của Ban chỉ đạo quốc gia phòng chống dịch Covid-19. Ảnh: VGP. |
Nhanh chóng thực hiện khống chế
Không lâu sau khi Trung Quốc chính thức báo cáo với Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) về những ca viêm phổi bất thường vào cuối năm 2019 thì Việt Nam đã hoàn thành đánh giá rủi ro y tế, theo IMF.
Đến ngày 21/1, Bộ Y tế ban hành hướng dẫn về phòng chống dịch bệnh. Đồng thời, Việt Nam xây dựng Kế hoạch ứng phó quốc gia và thành lập Ban chỉ đạo quốc gia về phòng chống dịch Covid-19. Đây là công tác quan trọng để phối hợp hành động và thông tin liên lạc giữa các đơn vị liên quan ở chính quyền các cấp.
Những biện pháp khống chế nghiêm ngặt cũng nhanh chóng được triển khai, bao gồm xét nghiệm sàng lọc ở sân bay, thực hiện giãn cách xã hội, không tiếp nhận du khách nước ngoài, cách ly bắt buộc 14 ngày với những người nhập cảnh… Việc đeo khẩu trang ở nơi công cộng cũng được thực thi nghiêm túc, ngay cả trước khi WHO chính thức khuyến cáo việc này.
Trong khi những nước phát triển theo đuổi xét nghiệm hàng loạt trên diện rộng (và chi phí cao hơn), Việt Nam tập trung vào những ca nghi nhiễm và có nguy cơ cao. Số liệu của IMF cho biết Việt Nam chỉ thực hiện 350.000 xét nghiệm, một con số rất nhỏ so với tổng dân số. Tuy nhiên, Việt Nam dẫn đầu thế giới với tỷ lệ 1.000 xét nghiệm thực hiện trên mỗi ca dương tính Covid-19.
Song song đó, Việt Nam thực hiện truy tìm đầu mối nguy cơ lây nhiễm, cô lập và cách ly, đến tầng thứ 3. Sau khi nhanh chóng xác định đối tượng nghi lây nhiễm chính, cả một con phố hoặc ngôi làng đều bị cách ly để hạn chế virus lây lan. Khoảng 450.000 người đã và đang được cách ly tại các cơ sở do nhà nước chỉ định hoặc cách ly tại gia, theo IMF.
Những biện pháp khống chế trên đều tốn kém. Chính phủ ước tính chi phí chống dịch khoảng 0,2% GDP, trong đó 60% nguồn chi là để mua sắm vật tư cần thiết, theo IMF.
 |
| Dù không giãn cách xã hội, người dân vẫn tuân thủ các biện pháp phòng dịch, không chủ quan. Ảnh: Duy Hiệu. |
Cả nước cùng chống dịch
Thành công then chốt trong cuộc chiến với Covid-19 của Việt Nam là sự đồng lòng ủng hộ của nhân dân, theo IMF.
Tổ chức này nhận định việc truyền thông về dịch bệnh và chiến lược ứng phó đều được chính quyền Việt Nam tiến hành minh bạch ngay từ giai đoạn đầu. Thông tin về triệu chứng, biện pháp phòng ngừa, địa điểm xét nghiệm đều được công bố đầy đủ trên các phương tiện truyền thông, các trang thông tin chính phủ, tờ bướm ở bệnh viện, chung cư, tin nhắn gửi đến điện thoại của người dân…
Theo IMF, Việt Nam được cho là đã công bố một ứng dụng truy vết người nghi nhiễm ở các thành phố lớn. Và một chiến dịch truyền thông nhịp nhàng đã củng cố niềm tin trong dân chúng, khiến xã hội nghiêm chỉnh chấp hành những biện pháp phòng ngừa và khống chế dịch bệnh.
