 |
| Hai bác sĩ người Mỹ Kent Brantly và Nancy Writebol là những bệnh nhân thoát khỏi "tử thần" Ebola sau khi sử dụng thuốc ZMapp. Ảnh: Telegraph |
Kent Brantly và Nancy Writebol, hai bác sĩ người Mỹ, đã đáp máy bay từ Liberia tới bệnh viện Đại học Emory tại thành phố Atlanta. Họ là những bệnh nhân nhiễm Ebola được điều trị thành công. Bà Writebol xuất viện hôm 19/8. Sáng hôm 22/8, các nhân viên y tế cũng cho phép Brantly trở về nhà sau khi chẩn đoán virus Ebola không còn tồn tại trong cơ thể của ông. Hai bệnh nhân Mỹ điều trị bằng loại thuốc thử nghiệm ZMapp.
Sự phục hồi của hai bệnh nhân Mỹ khi dùng thuốc ZMapp đã nhen nhóm tia hy vọng với toàn thế giới trong nỗ lực đấu tranh với dịch Ebola lớn nhất lịch sử. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), hơn 2.400 người đã nhiễm virus và hơn một nửa số họ chết.
Người ta đặt ra nhiều câu hỏi xung quanh sự kiện mang tính bước ngoặt này.
1. Brantly và Writebol đã khỏi bệnh?
Đa số bệnh nhân nhiễm Ebola phải trải qua những bài kiểm tra máu để nhận kết quả âm tính với virus. “Nancy nhận kết quả âm tính với virus, song những tác động lâu dài trong thời gian đối chọi với căn bệnh đã khiến thể trạng của của cô ấy suy yếu một cách đáng kể”, David Writebol, chồng của Nancy, nói.
Theo WHO, nhiều bác sĩ tin rằng virus có thể vẫn tồn tại trong dịch âm đạo và tinh dịch của các bệnh nhân trong vài tháng. Bruce Ribner, một chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại trường Đại học Emory, cho hay giới chuyên gia y tế chưa thể đưa ra bằng chứng cho thấy Ebola sẽ lây lan theo cách này, song khẳng định nguy hiểm còn rình rập bên trong cơ thể của hai nạn nhân.
2. Họ đã miễn nhiễm với virus Ebola?
Trong số 4 chủng virus Ebola có thể tác động tới con người, Zaire là “thủ phạm” gây nên sự bùng phát dịch bệnh hiện nay. Theo các nhà khoa học, cơ thể của những bệnh nhân giành “chiến thắng” trước Ebola có khả năng chống lại sự lây lan của Zaire cùng nhiều chủng khác trong tương lai.
3. Còn ai khác từng nhận thuốc ZMapp?
Người Mỹ từng chuyển ZMapp tới Tây Ban Nha để điều trị cho linh mục Miguel Pajares, người nhiễm virus chết người tại Liberia. Pajares đã chết vào ngày 12/8. Giới truyền thông chưa rõ liệu ông sử dụng thuốc điều trị trước khi qua đời hay không.
Theo thông báo của Bộ Y tế Liberia hồi đầu tuần, các bác sĩ đã nhận thấy nhiều dấu hiệu tích cực ở ba nhân viên y tế sau khi họ sử dụng ZMapp. Những chuyên gia điều trị cho các bệnh nhân cho rằng, tình trạng của họ “tiến bộ đáng kể”.
4. Ai tạo ra thuốc ZMapp?
Công ty dược phẩm ZMapp tại thành phố San Diego, Mỹ đã phát triển thuốc thử nghiệm điều trị Ebola. Theo thông tin trên trang web của ZMapp, công ty ra đời năm 2003 nhằm phát triển các loại thuốc mới để ngăn chặn và điều trị các bệnh truyền nhiễm. ZMapp đang phối hợp cùng Viện Nghiên cứu các bệnh truyền nhiễm của quân đội Mỹ nhằm phát triển phương pháp điều trị Ebola trong vài năm tới.
 |
| Ebola hoành hành tại nhiều quốc gia Tây Phi. Ảnh: AP |
5. ZMapp hoạt động như thế nào?
Hệ thống miễn dịch của cơ thể con người sử dụng các kháng thể là protein nhằm phát hiện và phá hủy các tế bào lạ và có hại. Theo CNN, thuốc ZMapp mà hai bệnh nhân Brantly và Writebol sử dụng là loại kháng huyết thanh mà các chuyên gia tạo thành từ 3 kháng thể đơn của chuột. Cụ thể, những con chuột phơi nhiễm với nhiều thành phần của virus, sau đó người ta nuôi cấy các kháng thể hình thành trong máu của chuột để chế tạo ra thuốc thử nghiệm ZMapp.
6. Chúng chỉ phát huy hiệu quả đối với con người?
Thuốc ZMapp đã chứng minh tính hiệu quả trên cơ thể người. Tuy nhiên, khi thử nghiệm nó trên các loài động vật, chỉ 8 con khỉ “phản ứng tốt”. Trong mọi trường hợp, hệ thống miễn dịch của con người thường phản ứng linh hoạt hơn so với nhiều loài động vật linh trưởng. Giới y tế sẽ nghiên cứu sâu hơn những trường hợp phản ứng tốt với ZMapp để xác định cách thức hoạt động của thuốc trong hệ miễn dịch của họ.
7. Còn nhiều phương pháp khác?
Các bác sĩ cũng đang nghiên cứu một số loại thuốc thử nghiệm khác. Tuy nhiên, chúng không phát huy tác dụng đối với con người.
Hồi tháng 3, Viện Sức khỏe quốc gia Mỹ (NIH) đã chi một khoản tiền trị giá 28 triệu USD trong vòng 5 năm nhằm thành lập một sự cơ quan hợp tác giữa các nhà nghiên cứu từ 15 tổ chức đang nhận nhiệm vụ chiến đấu với dịch bệnh Ebola.
Hôm 20/8, tổ chức Wellcome Trust và Cơ quan Phát triển Quốc tế thuộc Vương quốc Anh thông báo họ dành 10,8 triệu USD cho cơ quan nghiên cứu dịch bệnh Ebola.
8. Vaccine chữa Ebola?
Mục đích của việc sáng chế vaccine là ngăn chặn sự lây lan của virus Ebola, trong khi bác sĩ thường áp dụng phương pháp điều trị bằng thuốc cho những bệnh nhân có các triệu chứng nặng.
Chính phủ Canada từng trao tặng 800 đến 1.000 liều vaccine thử nghiệm VSV-EBOV cho WHO. Thuốc VSV-EBOV do phòng thí nghiệm vi trùng học quốc gia Canada chế tạo và phát triển. Loại thuốc này chưa được thử nghiệm trên con người nhưng nó cho thấy nhiều kết quả khả quan khi thử nghiệm trên các loài động vật. NIH cho biết họ sẽ bắt đầu thử nghiệm loại vaccine đó trên bệnh nhân vào tháng 9.
