Trên diễn đàn Reddit, thành viên Spaceguy44, sinh viên ngành thiên văn vừa chia sẻ ảnh màu tuyệt đẹp của một vòng Einstein, cách Trái Đất khoảng 12 tỷ năm ánh sáng.
Dữ liệu hình ảnh được thu thập bởi camera hồng ngoại trung (MIRI) của kính viễn vọng James Webb, trị giá 10 tỷ USD do Cơ quan Hàng không Vũ trụ Mỹ (NASA) và Cơ quan Vũ trụ châu Âu (ESA) vận hành.
 |
| Hình ảnh vòng Einstein ghi nhận bởi kính viễn vọng James Webb. Ảnh: Spaceguy44/Reddit. |
Các dữ liệu được James Webb ghi nhận bởi 3 bộ lọc khác nhau của MIRI. Đầu tiên là bộ lọc F1000W để ghi nhận bước sóng ánh sáng 10 micron, được thể hiện trong ảnh bằng các chi tiết màu đỏ. Thứ 2 là bộ lọc F770W với bước sóng 7,7 micron, "dịch" ánh sáng ra màu xanh lá. Cuối cùng là bộ lọc F560W, bước sóng 5,6 micron với màu xanh dương.
Sau khi tải dữ liệu, Spaceguy44 phân tích và "tô màu" cho ảnh bằng công cụ Astropy, sau đó dùng phần mềm mã nguồn mở GIMP để xử lý và cho ra ảnh hoàn chỉnh.
Vòng Einstein (Einstein ring) mô tả hiện tượng ánh sáng từ một thiên hà xa xôi bị bẻ cong bởi lực hấp dẫn từ một thiên hà hoặc vật thể khổng lồ phía trước. Hiện tượng này còn gọi là thấu kính hấp dẫn, suy từ thuyết tương đối rộng của Albert Einstein. Sử dụng thiết bị quan sát phù hợp, ánh sáng của thiên hà sẽ xuất hiện dưới dạng vòng tròn bao quanh.
Thiên hà được đề cập trong ảnh có tên SPT-S J041839-4751.8. Theo Spaceguy44, chúng ta sẽ không thể quan sát thiên hà nếu không xảy ra vòng Einstein. Nói cách khác, hiện tượng này giúp con người nghiên cứu một số thiên hà không thể quan sát theo cách bình thường.
Để quan sát vòng Einstein, thiên hà mục tiêu cần xa hơn thiên hà khổng lồ, cả 2 thiên hà và thiết bị quan sát (trong trường hợp này là James Webb) phải thẳng hàng, ScienceAlert cho biết.
Vòng Einstein là hiện tượng hiếm gặp. Tuy nhiên trong quá khứ, kính viễn vọng Hubble đã chụp một số hình ảnh ấn tượng về các vòng Einstein.
Bản thân vòng Einstein của thiên hà SPT-S J041839-4751.8 được James Webb ghi nhận 2 lần. Trong bức ảnh đầu tiên do Spaceguy44 xử lý và chia sẻ giữa tháng 8, dữ liệu được ghi nhận bởi camera hồng ngoại gần (NIRcam).
 |
| Hình ảnh khác của SPT-S J041839-4751.8 được chụp bởi NIRcam. Ảnh: Spaceguy44/Reddit. |
James Webb được phóng vào tháng 12/2021, hoạt động chính thức từ tháng 7 năm nay sau khi hiệu chỉnh. Đây là bản kế nhiệm của kính viễn vọng Hubble, dùng để phát hiện các ngôi sao, thiên hà cổ đại, phục vụ tìm hiểu lịch sử hình thành của vũ trụ. Những công cụ hiện đại giúp James Webb thu thập nhiều chi tiết hơn so với Hubble.
Chỉ trong một tháng, kính viễn vọng James Webb đã ghi lại hình ảnh rực rỡ đến từ các hành tinh, thiên hà trong vũ trụ rộng lớn. Trong thời gian tới, các nhà khoa học đặt mục tiêu phát hiện những vật thể hình thành khoảng 100 triệu năm sau Vụ nổ Lớn (Big Bang).
