Opera là câu chuyện đầy kịch tính được kể qua bài hát. Nó được nhiều người coi là loại hình nghệ thuật hoàn thiện nhất, kết hợp tất cả yếu tố nghệ thuật, ngôn từ, âm nhạc, kịch và khiêu vũ. Điều độc đáo của opera là sử dụng âm nhạc để truyền tải toàn bộ câu chuyện. Bởi thế, opera có sức sống bền bỉ suốt nhiều thế kỷ qua.
Opera xuất hiện ở Việt Nam từ cuối thế kỷ 19 và đầu thế kỷ 20. Tuy nhiên, theo GS Gianni Kriscak (người Italy, đang giảng dạy bộ môn âm nhạc nhà hát tại Đại học Âm nhạc và Nghệ thuật Biểu diễn Graz, Áo), opera ở Việt Nam còn mơ hồ. Khi có cơ hội đến Hà Nội giảng dạy tại Học viện Âm nhạc và được tiếp xúc với nhiều sinh viên, giáo sư nhận ra họ chỉ hiểu một chút về opera cũng như lịch sử, nguồn gốc. Những thông tin quan trọng khác trong lịch sử hình thành và phát triển của opera hoàn toàn bị bỏ qua.
 |
| GS Gianni Kriscak cùng Hiền Nguyễn Soprano trong buổi ra mắt sách. |
Đó là lý do GS Gianni Kriscak cùng Hiền Nguyễn Soprano (nghiên cứu sinh tại Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung Ương) và Trịnh Thị Oanh (giảng viên thanh nhạc tại Đại học Sư phạm Nghệ thuật Trung Ương) thực hiện cuốn sách mang tên Sách khảo cứu Lịch sử opera Ý, đồng thời tổ chức hòa nhạc La Passione.
Qua cuốn sách, các tác giả đưa ra những lời giải thích ngắn gọn nhưng vẫn đầy đủ về những gì đã xảy ra trong xã hội, sự phát triển chính trị, vai trò của nhà hát trong xã hội Italy. Một số thông tin này mô tả tình huống trước khi opera ra đời và quá trình phát triển của loại hình này.
Thực tế, trên thế giới đã có nhiều cuốn sách viết về opera nhưng Sách khảo cứu Lịch sử opera Ý là tác phẩm hiếm hoi được thực hiện bằng tiếng Việt. Hơn hết, các tác giả đưa ra câu chuyện về một thành tựu văn hóa kinh điển của thế giới nhưng bằng góc nhìn nhẹ nhàng, dễ tiếp cận thay vì quá nặng nề, phức tạp. Các tác giả không đề cập quá nhiều tên, chi tiết và chỉ đưa vào cuốn sách những khoảnh khắc quan trọng, thú vị nhất trong giai đoạn đầu tiên của các vở opera.
 |
| Cuốn sách cung cấp nhiều thông tin về opera. |
“Tôi đã nghĩ đến việc viết một cuốn sách cho khán giả lần đầu tiếp cận văn hóa opera. Nhiều nhạc sĩ châu Á nghĩ opera có nghĩa là hát và chỉ hát. Điều đó tất nhiên hoàn toàn sai. Opera được sinh ra ở Italy, không phải Đức, Pháp hay Nga”, ông Gianni Kriscak nói.
“Nhắc đến opera, chúng ta luôn biết rõ đây là loại hình nghệ thuật đỉnh cao của nhân loại. Tuy nhiên, để tìm hiểu sâu về lịch sử opera lại là một công việc đầy phức tạp, đòi hỏi chạm tới rất nhiều chủ đề của toàn bộ xã hội đa dạng Italy trong khoảng thời gian ít nhất là từ giữa thế kỷ XVI đến nửa đầu thế kỷ XX, kéo dài từ thời kỳ Phục hưng đến gần thời kỳ đương đại.
Công việc ấy còn trở nên khó khăn hơn trong trường hợp này. Nhóm tác giả mong muốn cung cấp cho độc giả Việt Nam một lịch sử ngắn gọn, dễ nắm bắt nhất về opera Italy, cụ thể qua một cuốn sách: Opera đã ra đời như thế nào và loại hình ấy đại diện cho điều gì của người dân bán đảo Italy, con đường mà opera vươn ra thế giới, vai trò của opera trong đời sống tin thần con người…” là phần mở đầu của cuốn sách.
Nói thêm về dự án tâm huyết, Hiền Nguyễn Soprano bày tỏ: “Điều tôi muốn chính là cách kể phải mới mẻ, lan tỏa tình yêu âm nhạc hàn lâm tới mọi người. Trở về từ Italy, tôi nhận thấy nhạc cổ điển vẫn kén khán giả trong nước. Từ nền tảng nhạc lý và kỹ thuật thanh nhạc được học, tôi có ý chí muốn thay đổi, đa dạng phong cách hát cổ điển, tiếp cận lớp khán giả mới”.
Cuốn sách đáng đọc về âm nhạc
Những nốt nhạc tỉnh thức ghi lại những khám phá của tác giả Tricia Tunstall, và những nỗ lực làm sáng tỏ khả năng gần như kỳ diệu của El Sistema để truyền cảm hứng cho mọi người. Shout! The Beatles: Hơi thở thời đại của thế kỷ 20 viết về ban nhạc The Beatles từ những ngày đầu mơ mộng, đến đỉnh cao của vinh quang; giai đoạn thoái trào với nhiều thông tin, sự kiện thú vị.
Wham! - George & tôi: Hồi kí, Nhạc cổ điển: Những mảnh ghép sắc màu, Beethoven - Bản nhạc đam mê là những cuốn sách dành cho độc giả yêu âm nhạc tìm hiểu về những nhóm nhạc nổi tiếng thế giới cũng như có thêm góc nhìn mới mẻ, gần gũi về nền âm nhạc cổ điển.
