Đã không còn xu hướng ngân hàng đồng loạt báo lãi tăng mạnh. Kết quả kinh doanh quý I/2020 được công bố đang cho thấy sự phân hóa rõ rệt trong từng nhóm ngân hàng.
Lợi nhuận nhiều ngân hàng suy yếu
Vietcombank, Vietinbank và BIDV là 3 trong số 4 ngân hàng thương mại có quy mô lớn nhất thị trường hiện nay. Ước tính, tổng dư nợ cho vay của 3 ngân hàng này hiện chiếm hơn 1/3 tổng dư nợ tín dụng toàn nền kinh tế.
Tuy nhiên, với đặc thù là ngân hàng hoạt động dưới mô hình có vốn Nhà nước chi phối, nhóm ngân hàng này được coi là đầu tàu của ngành trong việc giảm lãi suất cho vay, hỗ trợ doanh nghiệp chịu ảnh hưởng từ dịch Covid-19. Điều này khiến lợi nhuận của cả 3 nhà băng nói trên đều suy giảm trong quý I vừa qua.
Vẫn là 3 nhà băng có lợi nhuận sau thuế quý I cao nhất hệ thống, nhưng con số tại cả Vietcombank, Vietinbank và BIDV đều đã giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước.
Trong đó, sau 4 năm tăng trưởng liên tiếp với tốc độ bình quân 43%/năm, lợi nhuận quý I của Vietcombank đã giảm 11% so với cùng kỳ năm 2019. Con số lợi nhuận ròng nhà băng này thu về trong quý vừa qua đạt 4.183 tỷ đồng, giảm hơn 500 tỷ đồng so với cùng kỳ.
Trong đó, hàng loạt chỉ tiêu kinh doanh của ngân hàng này đã cho thấy dấu hiệu tăng chậm lại, thậm chí là sụt giảm.
 |
| Lợi nhuận các ngân hàng đang phân hóa trong quý I. Ảnh: T.L. |
Thu nhập lãi thuần của Vietcombank 3 tháng đầu năm nay chỉ tăng gần 6,3%, trong khi số tăng năm trước ở mức 37%. Các mảng kinh doanh khác cũng ghi nhận mức tăng trưởng chậm trong quý I như hoạt động dịch vụ tăng 5%; ngoại hối tăng 19%; hoạt động khác giảm 11%; mua bán chứng khoán lỗ 54 tỷ đồng…
Đáng chú ý, chi phí hoạt động tăng 12% cùng chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng 42% đã khiến lợi nhuận trước thuế của ngân hàng giảm 11%, đạt mức 5.333 tỷ đồng.
Cũng trong tình trạng tương tự, tổng doanh thu quý I của Vietinbank vẫn tăng 11% đạt trên 10.685 tỷ đồng. Tuy nhiên, cả chi phí hoạt động và chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng mạnh trong kỳ đã khiến lợi nhuận sau thuế của ngân hàng giảm 5%, đạt 2.405 tỷ đồng. Đây cũng là quý suy giảm lợi nhuận đầu tiên của Vietinbank sau 6 năm tăng trưởng liên tiếp.
Khoản lợi nhuận sau thuế quý vừa qua của BIDV thậm chí đã giảm 29% (tương đương 581 tỷ đồng) với nguyên nhân chính cũng vì chi phí hoạt động và trích lập dự phòng rủi ro tín dụng.
Tính bình quân quý I, mỗi ngày ngân hàng này lại bị sụt giảm lợi nhuận gần 6,5 tỷ đồng và là con số giảm mạnh nhất trong hơn 20 ngân hàng đã công bố báo cáo kết quả kinh doanh quý I/2020.
| Ngân hàng | Tổng thu nhập (tỷ đồng) | Lãi sau thuế (tỷ đồng) | ||||
| I/2020 | I/2019 | Thay đổi | I/2020 | I/2019 | Thay đổi | |
| Vietcombank | 12.285 | 11.768 | +4% | 4.183 | 4.711 | -11% |
| Vietinbank | 10.685 | 9.632 | +11% | 2.405 | 2.539 | -5% |
| BIDV | 11.339 | 10.705 | +6% | 1.444 | 2.025 | -29% |
Việc cả 3 ngân hàng có quy mô lớn nhất hệ thống bị suy giảm lợi nhuận vì chi phí hoạt động và dự phòng rủi ro tín dụng tăng cho thấy tác động của dịch Covid-19 đến hoạt động sản xuất kinh doanh doanh nghiệp đã ảnh hưởng tới hiệu quả tín dụng của nhóm ngân hàng.
Phân hóa mạnh trong nhóm ngân hàng tư nhân
Không riêng 3 ngân hàng lớn nói trên, nhiều nhà băng tư nhân cũng phải đón nhận “làn sóng” suy giảm hoạt động kinh doanh mà nguyên nhân chủ yếu đến từ suy giảm trong hoạt động cho vay.
Như MBBank, 3 tháng đầu năm, thu nhập lãi thuần của ngân hàng này vẫn tăng 14%, đạt 4.695 tỷ đồng, đóng góp vào tăng trưởng tổng thu nhập hoạt động 16%.
Tuy nhiên, lợi nhuận sau thuế MBBank thu về lại giảm hơn 150 tỷ đồng (8%) so với cùng kỳ, đạt 1.783 tỷ đồng.
Số liệu cho thấy nguyên nhân khiến lợi nhuận nhà băng này suy giảm là do chi phí dự phòng rủi ro tín dụng tăng từ gần 1.000 tỷ đồng (quý I/2019) lên gần 2.100 tỷ đồng (quý I/2020). Đây cũng là khoản trích lập dự phòng rủi ro tín dụng quý cao nhất trong nhiều năm trở lại đây của MBBank.
Tương tự, BacABank, Kienlongbank, Saigonbank, hay Sacombank cũng là những cái tên bị suy giảm lợi nhuận quý I dù trước đó đã có nhiều năm tăng trưởng liên tiếp. Kịch bản suy giảm tại các ngân hàng này tương đối giống nhau khi đều vì tăng chi phí dự phòng rủi ro tín dụng.
“Không thể thể coi việc ngân hàng có vốn Nhà nước suy giảm lợi nhuận có nghĩa là chất lượng tài sản của các nhà băng này xấu hơn nhóm tăng trưởng. Tuy nhiên, đà suy giảm này cho thấy chất lượng của nhóm ngân hàng này đang kém hơn so với chính nó trước đó”, một chuyên gia tài chính nói với Zing hồi cuối tháng 4.
 |
Vị này cũng cho biết dịch bệnh có thể khiến lợi nhuận các ngân hàng phân hóa, đặc biệt là kết quả kinh doanh. Trong đó, những ngân hàng có dư nợ cho vay cao trong các lĩnh cực chịu nhiều ảnh hưởng từ dịch như du lịch, vận tải, hàng không… sẽ chịu ảnh hưởng lớn nhất.
Trái ngược với nhiều ngân hàng suy giảm lợi nhuận quý I, vẫn có những nhà băng ghi nhận đà tăng trưởng đột biến như ABBank hay MSB. Chỉ thuộc nhóm ngân hàng tầm trung nhưng đây là 2 nhà băng có tốc độ tăng trưởng lợi nhuận cao nhất quý I, lần lượt ở mức 277% và 267%.
Tuy nhiên, chất liệu tăng trưởng tại 2 nhà băng này lại khác nhau.
Trong khi lãi từ cho vay sụt giảm, tăng trưởng lợi nhuận của ABBank chủ yếu đến từ hoạt động kinh doanh ngoại hối và mua bán chứng khoán đầu tư tăng gấp nhiều lần so với cùng kỳ. Ngoài ra, việc cắt giảm chi phí dự phòng rủi ro tín dụng từ 219 tỷ đồng quý trước xuống 93 tỷ đồng quý này cũng là tác nhân chính giúp lợi nhuận tăng đột biến.
Với MSB, lợi nhuận quý I của nhà băng này tăng trưởng dựa trên hầu hết hoạt động kinh doanh, trong đó thu nhập lãi thuần tăng 48%; dịch vụ tăng 108%...
Nhiều ngân hàng cũng ghi nhận lợi nhuận tăng 3 chữ số trong quý I như VietBank (135%); OCB (107%); SeABank (105%)… Trong đó, lợi nhuận tăng tại nhóm ngân hàng này không đến từ tín dụng mà chủ yếu từ các mảng kinh doanh khác như đầu tư chứng khoán, ngoại hối…
Một chuyên gia trong lĩnh vực ngân hàng (đề nghị giấu tên) cho biết, dịch Covid-19 đã khiến hàng loạt doanh nghiệp đang là khách hàng tốt của ngân hàng trở thành khách hàng xấu.
Điển hình như nhóm trong ngành du lịch, đây đang là nhóm tăng trưởng nhanh trong những năm gần đây nhưng lại đang chịu ảnh hưởng lớn nhất từ dịch bệnh khiến hoạt động khó khăn, thậm chí là phá sản.
“Những ngân hàng có dư nợ cho vay tập trung trong các lĩnh vực này chắc chắn không tránh khỏi ảnh hưởng tiêu cực”, vị này nói.
Vị chuyên gia cũng cho biết thêm, nhiều người cho rằng ngân hàng chỉ chịu tác động gián tiếp từ dịch bệnh. Tuy nhiên, ngân hàng là bên cung ứng vốn cho nền kinh tế, khi các doanh nghiệp trong nền kinh tế gặp khó khăn, ngân hàng mới chính là nhóm chịu tác động lớn nhất.
“Những hệ quả của dịch bệnh sẽ còn phản ánh rõ hơn nữa trong kết quả kinh doanh quý II của các ngân hàng”, vị này nhấn mạnh.
