Sau khi cựu Tổng thống Donald Trump được tuyên trắng án lần thứ hai trong vòng hơn một năm, lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell đã đứng lên phát biểu.
Thông điệp của ông McConnell rất rõ ràng: cựu Tổng thống Trump không thể là tương lai của đảng Cộng hòa.
Mặc dù ông McConnell bỏ phiếu xử cựu tổng thống trắng án vào ngày 13/2, tuyên bố của nhà lãnh đạo phe Cộng hòa nhấn mạnh thách thức đảng này phải đối mặt trong tương lai.
 |
| Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell chỉ trích ông Trump sau khi phiên tòa luận tội kết thúc. Ảnh: Reuters. |
Các nghị sĩ đảng Cộng hòa bị giằng xé giữa việc tiếp tục gắn bó với ông Trump để thu hút cử tri và xóa bỏ những ngày cuối cùng của cựu tổng thống khỏi di sản của đảng.
"Hành động của cựu Tổng thống Trump trước cuộc bạo loạn là sự lơ là trách nhiệm một cách đáng hổ thẹn", ông McConnell nói ngày 13/2 tại Thượng viện. "Bất cứ ai chỉ trích hành vi tồi tệ của ông ấy đều bị buộc tội xúc phạm hàng triệu cử tri. Đó là hành động bóp méo sự thật một cách phi lý".
"74 triệu người Mỹ đã không xâm nhập điện Capitol mà là hàng trăm người bạo loạn. 74 triệu người Mỹ cũng không tạo ra chiến dịch lan truyền thông tin sai lệch và kích động vụ tấn công. Chỉ một người duy nhất làm điều đó", nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa phát biểu.
Nhiệm vụ của đảng Cộng hòa
Nhiệm vụ trước mắt của các đảng viên Cộng hòa là tìm cách phân tán sức hút của ông Trump. Họ cũng phải xác định liệu mình có thể bỏ lại bao nhiêu phần trong xu hướng khoa trương và nghiêng về thuyết âm mưu của cựu tổng thống.
Họ cũng lập luận rằng việc ông Trump được tha bổng không thể hiện đảng Cộng hòa hoàn toàn ủng hộ cựu tổng thống hoặc những gì ông đại diện. Đây cũng không phải là lời hứa cho việc ủng hộ ông Trump trong cuộc đua vào Nhà Trắng năm 2024.
"Thời gian sẽ giải quyết vấn đề đó, bằng cách này hay cách khác", Thượng nghị sĩ Cộng hòa Chuck Grassley, người đã bỏ phiếu tuyên ông Trump trắng án, nói với CNN khi được hỏi liệu cựu tổng thống có nên là tương lai của đảng hay không. "Hãy nhớ rằng để trở thành nhà lãnh đạo, bạn phải có người ủng hộ. Vì vậy, chúng tôi sẽ tìm ra ai là người lãnh đạo".
Nhóm công tố viên đại diện Hạ viện có thể không thuyết phục được 17 đảng viên Cộng hòa kết tội ông Trump vì đã kích động bạo loạn. Song, các thượng nghị sĩ Cộng hòa rõ ràng bị sốc khi xem video nghị sĩ và cựu Phó tổng thống Mike Pence chạy trốn vì ông Trump không có hành động dập tắt cuộc tấn công.
 |
| Phe Cộng hòa đang phải xác định vai trò của cựu Tổng thống Trump với đảng. Ảnh: New York Times. |
Bằng chứng của nhóm công tố viên Hạ viện cho thấy sự bạo lực của cuộc tấn công và vụ việc có thể trở nên tồi tệ hơn như thế nào. Những lá phiếu kết tội từ bảy thượng nghị sĩ Cộng hòa là một lời khiển trách đáng kể, ngay cả khi điều này không khiến ông Trump bị cấm tái tranh cử.
Tuy vậy, một số đảng viên Cộng hòa cho rằng ông Trump không có khả năng tái đắc cử.
“Tôi nghĩ rằng ông ấy sẽ không bao giờ trở thành tổng thống Mỹ một lần nữa, dựa trên những gì đang diễn ra”, Thượng nghị sĩ Cộng hòa Kevin Cramer, người bỏ phiếu tha bổng cho ông Trump, phát biểu. "Tôi nghĩ quá trình luận tội đã gây tổn hại vì mọi người liên tục nhìn thấy những hình ảnh khủng khiếp về đêm đó và phản ứng không phù hợp của ông Trump. Mặc dù theo tôi, hành động đó chưa đến mức kích động bạo loạn, nhưng nó sẽ có tác động tai hại tương tự".
Cuộc bỏ phiếu gây khó chịu
Thượng nghị sĩ Cramer gần đây cũng nói mình sẽ “khó” ủng hộ cựu tổng thống nếu ông Trump tái tranh cử.
"Với những gì đã xảy ra, việc này sẽ khó hơn cho tôi", ông Cramer nói với CNN.
Thượng nghị sĩ Cộng hòa Lisa Murkowski, người bỏ phiếu kết tội ông Trump, hồi đầu tuần nói bà không nghĩ ông Trump có thể tái đắc cử.
"Tôi không biết làm thế nào ông Trump làm tổng thống lần nữa sau khi công chúng Mỹ nhìn thấy toàn bộ câu chuyện”, bà Murkowski cho biết.
Bất ngờ lớn nhất đến từ Thượng nghị sĩ Cộng hòa Richard Burr, người đã bỏ phiếu kết tội cựu tổng thống và từ lâu tuyên bố sẽ không tái tranh cử vào năm 2022.
Sau khi bỏ phiếu cho rằng phiên tòa luận tội là vi hiến hồi đầu tuần, ông Burr là đảng viên Cộng hòa duy nhất gạt điều đó sang một bên để bỏ phiếu buộc ông Trump phải chịu trách nhiệm về hành vi của mình.
"Với những gì ông ấy đã làm và không làm, cựu Tổng thống Trump vi phạm lời tuyên thệ giữ gìn và bảo vệ hiến pháp Mỹ khi nhậm chức", ông Burr giải thích về lá phiếu của mình. "Tôi hy vọng với cuộc bỏ phiếu này, nước Mỹ có thể bắt đầu tiến lên và tập trung vào các vấn đề quan trọng mà đất nước chúng ta đang phải đối mặt".
Thậm chí nhiều thượng nghị sĩ Cộng hòa bỏ phiếu tha bổng cựu tổng thống cũng cho rằng ông Trump thiếu nỗ lực ngăn chặn đám đông bạo loạn và phải chịu trách nhiệm về vụ tấn công ở điện Capitol. Họ nói ông Trump đã tìm cách làm gián đoạn quá trình chuyển giao quyền lực và quá trình xác nhận kết quả bầu cử của quốc hội.
 |
| Nhân viên của nhóm công tố viên đại diện Hạ viện ghi lại số phiếu trong phiên tòa luận tội ngày 13/2. Ảnh: Reuters. |
Tình hình này toàn trái ngược với phiên tòa luận tội đầu tiên của ông Trump. Khi đó, không có hạ nghị sĩ Cộng hòa nào bỏ phiếu luận tội cựu tổng thống và Thượng nghị sĩ Mitt Romney của Utah là đảng viên Cộng hòa duy nhất tuyên bố ông Trump có tội.
Thượng nghị sĩ John Thune, nhà lãnh đạo số 2 của đảng Cộng hòa tại Thượng viện, trông có vẻ đau đớn trong những giây phút cuối cùng của phiên tòa ngày 13/2. Ông Thune nói với các phóng viên rằng đó là “cuộc bỏ phiếu gây khó chịu”.
“Thời gian sẽ trả lời, nhưng tôi không nghĩ rằng đó là kết quả tốt cho bất kỳ ai", ông Thune cho biết.
Thượng nghị sĩ Pat Toomey của Pennsylvania, một trong 7 đảng viên Cộng hòa bỏ phiếu kết tội ông Trump, lập luận rằng danh tiếng của cựu tổng thống đã bị tổn hại nặng nề.
"Đó là cuộc bỏ phiếu có sự đồng thuận lớn nhất của lưỡng đảng", ông Toomey, người sẽ không tái tranh cử vào năm 2022, nói. "Phần lớn thượng nghị sĩ tin rằng ông ấy có tội, mặc dù không đủ 67 phiếu để kết tội cựu tổng thống, nhưng đó là một lời quở trách cực kỳ mạnh mẽ. Điều này sẽ không bị quên lãng. Người dân Mỹ nhận thức được hành động của ông ấy".
Đa số nghị sĩ bị thuyết phục
Nhóm công tố viên Hạ viện muốn đưa Hạ nghị sĩ Cộng hòa Jaime Herrera Beutler của Washington ra làm nhân chứng. Đảng Dân chủ không có cách thay đổi suy nghĩ của các thượng nghị sĩ Cộng hòa đủ để kết tội ông Trump. Song, lời khai của bà Beutler có thể đã tạo ra tình huống bất ngờ khi một thành viên trong đảng của ông Trump tố cáo hành vi của cựu tổng thống trong phiên tòa luận tội ở Thượng viện.
Nhóm công tố viên Hạ viện cuối cùng cũng rút lại lời kêu gọi triệu tập nhân chứng ngày 13/2, chỉ ba giờ sau khi họ khiến phiên tòa trở nên hỗn loạn. Lời khai bằng văn bản của bà Beutler đã được công nhận là bằng chứng, thay vì tiếp tục xúc tiến quy trình điều trần với các nhân chứng.
Sự thất vọng của nhóm công tố viên Hạ viện cũng được đền đáp khi vài giờ sau đó, Thượng viện bỏ phiếu xong. Giờ đây, ông Trump bị luận tội với sự ủng hộ của 10 Hạ nghị sĩ Cộng hòa. Bảy thành viên Cộng hòa ở Thượng viện cũng cùng đảng Dân chủ cho rằng cựu tổng thống có tội.
Hạ nghị sĩ Dân chủ Jamie Raskin, người đứng đầu nhóm công tố viên đại diện Hạ viện, sau phiên tòa nói rằng hầu hết đảng viên Cộng hòa tin những bằng chứng của nhóm công tố viên, ngay cả khi họ bỏ phiếu tha bổng cho ông Trump.
“Rõ ràng đa số thành viên quốc hội bị thuyết phục rằng ông Trump thực sự đã kích động bạo loạn”, ông Raskin phát biểu.
 |
| Hạ nghị sĩ Dân chủ Jamie Raskin, người đứng đầu nhóm công tố viên đại diện Hạ viện, trong cuộc họp báo sau phiên tòa ngày 13/2. Ảnh: Reuters. |
