Tuần qua tuần, Xavi Hernandez đưa ra thông điệp xuyên suốt phòng họp báo: trận đấu nào cũng là "chung kết với Barca", ở mọi đấu trường. Mọi thứ dừng lại cho đến trước El Clasico khi Xavi nói cuộc chiến với Real Madrid "không phải chung kết".
Kết quả: Barca đè bẹp đại kình địch 4-0 ngay tại Bernabeu. Barca đã trở lại? Dĩ nhiên và Xavi là người có công hơn cả trong việc lấy lại không chỉ danh tiếng mà còn cả bộ nhận diện cho gã khổng lồ xứ Catalunya.
 |
| Xavi đóng dấu hành trình đưa Barca trở lại bằng trận El Clasico hoàn hảo trước Real Madrid. Ảnh: Reuters. |
Cuộc cách mạng của Xavi
Hình ảnh Xavi ôm chầm và hò hét cùng những học trò, mà phần không nhỏ trong số này, từng chính là đồng đội với mình trong màu áo Barca như Gerard Pique, Jordi Alba, ngay trong đường hầm sân Bernabeu mang tính biểu tượng lớn.
Nhà cầm quân người Tây Ban Nha đã gắn kết được tập thể Barca rệu rã lẫn bạc nhược trước đó của Ronald Koeman, thổi bùng tinh thần tự hào về màu cờ sắc áo, và hơn cả là biến những nhân tố tưởng chừng như hết thời (Pique, Alba, Busquets), không đủ khả năng (Eric Garcia, Araujo), hoặc bất trị (Dembele) trở thành trụ cột của đội bóng.
 |
| Barca trở lại mạnh mẽ dưới thời Xavi. Ảnh: Reuters. |
Quá trình này dĩ nhiên không đến trong một sớm một chiều. Khi mới trở lại Barca, Xavi nhấn mạnh việc cần thiết lập lại trật tự trong phòng thay đồ. Ông đưa ra 10 điều răn với các cầu thủ, từ cơ bản như tập sớm, ăn trưa tập trung, đến yêu cầu cam kết như "tập luyện tốt mới được vào đội" hay "luôn thể hiện hình ảnh tích cực".
Trong khâu quản lý nhân sự chuyên môn, Xavi tạo điểm nhấn lớn khi toàn bộ tân binh được mang về trong kỳ chuyển nhượng mùa đông như Ferran Torres, Pierre Aubameyang, Dani Alves đến Adama Traore đều thể hiện được vai trò rõ rệt trên sân cỏ.
Nhóm này tạo ra hơn 20 bàn cho Barca kể từ tháng 1, trực tiếp đẩy đội chủ sân Camp Nou đi từ vị trí thứ 7 lên đứng thứ 3, kém đội nhì bảng Sevilla 3 điểm nhưng thi đấu ít hơn 1 trận.
Song dấu ấn trọn vẹn nhất của Xavi nằm ở việc tận dụng Ousmane Dembele. Ngay trong buổi lễ ra mắt Barca, Xavi nhấn mạnh việc muốn sử dụng một "cầu thủ đá cánh" (Winger), và Dembele là mẫu ngôi sao có lối chơi nhà cầm quân này đặc biệt mến mộ.
Tuy nhiên, quá trình gia hạn hợp đồng giữa Dembele và Barca đổ bể. Ngôi sao người Pháp chịu sự chỉ trích dồn dập từ người hâm mộ. Đội ngũ lãnh đạo của Barca mặc Dembele vì biết chắc chắn sẽ mất trắng cầu thủ này vào mùa hè.
Song Xavi lúc này vẫn chọn đặt niềm tin vào cậu học trò. "Cậu ấy thể hiện sự chuyên nghiệp trong tập luyện, và đó là lý do tôi tin tưởng", Xavi chia sẻ. Đáp lại niềm tin của Xavi, Dembele kiến tạo thành công tới 7 lần kể từ đầu năm 2022, nhiều nhất trong số 5 giải VĐQG hàng đầu châu Âu.
Ở trận El Clasico, Aubameyang "chiếm sóng" với cú đúp bàn thắng cùng màn ăn mừng phong cách Dragon Ball, nhưng đừng quên Dembele mới chính là người dọn cỗ 2 bàn đầu tiên cho Barca.
Xavi đưa bộ nhận diện Barca trở lại
Trong những ngày đầu tiên trở lại Barca, Xavi bày tỏ sự bất ngờ khi nhấn mạnh triết lý chơi bóng tận dụng khoảng trống "juego de posicion" được xây dựng từ thời Johan Cruyff không được nhiều cầu thủ Barca biết vào lúc này. Báo chí Tây Ban Nha nhấn mạnh thứ Xavi đề cập là bước di chuyển kinh điển "third-man run".
Hiểu đơn giản, đây là bài phối hợp gồm 3 cầu thủ, trong đó người thứ ba (third-man) có vai trò di chuyển vào khoảng trống được tạo ra bởi hai người còn lại, từ đó công phá tuyến phòng ngự của đối thủ.
 |
| Bàn thắng thể hiện lối chơi mới của Barca dưới thời Xavi. |
Khi Xavi trở lại, các bước tấn công này dần được mang trở lại và tạo ra hiệu quả. Torres, Aubameyang hay De Jong là những người hưởng lợi rõ rệt từ thay đổi thuần kỹ chiến thuật này của Xavi.
Trước Real Madrid, Barca tận dụng hoàn hảo các khoảng trống phía sau lưng hàng phòng ngự đối phương để nâng tỷ số lên 3-0 và 4-0. Tất cả đều xuất phát từ những pha tận dụng khoảng trống cực tốt của hàng tiền đạo. Bàn nâng tỷ số lên 3-0 có thể xem là kiểu mẫu cho thứ bóng đá Xavi muốn áp dụng.
De Jong phán đoán tình huống và dâng cao cắt bóng ngay bên phần sân đối phương, Dembele nhả bóng một chạm để De Jong tiếp tục triển khai theo trục dọc. Tiền vệ người Hà Lan nhồi bóng ra phía sau hàng phòng ngự Real Madrid để Aubameyang băng lên chiếm lĩnh khoảng trống trước khi Ferran Torres băng lên ở cánh đối diện, đón bóng và ghi bàn.
Toàn bộ quá trình này chỉ diễn ra trong 9 giây. Đến giờ, hình ảnh của Barca thời Xavi có thể đã thành hình. Đây sẽ là tập thể chơi với hàng phòng ngự dâng rất cao, với một cầu thủ chạy cánh bám sát biên (Dembele, Traore) nhằm kéo dãn biên độ tấn công, hai hậu vệ biên chơi bó sát vào giữa và chuyền bóng như tiền vệ.
Các tiền vệ trung tâm cùng tiền đạo cánh trái hoán đổi vị trí linh hoạt để thực hiện các bước tấn công tam giác. Bóng thường xuyên được nhồi vào phía sau hàng phòng ngự đối thủ để tận dụng cơ hội chiếm lĩnh khoảng trống.
Tự tin hướng đến tương lai
Barca đang kém Real Madrid 12 điểm nhưng thi đấu ít hơn 1 trận và La Liga mới bước sang vòng 29. Tức về lý thuyết, Barca của Xavi vẫn còn cửa vô địch. Tuy nhiên, những người lạc quan nhất cũng không tin vào kịch bản này.
Trên thực tế, việc kết thúc mùa giải với một tấm vé dự Champions League có thể xem là thành công với Barca. Họ đã mở đầu mùa giải bằng biến cố lớn nhất lịch sử CLB (không thể giữ Messi), bị loại khỏi Champions League từ vòng bảng, sa thải HLV và sở hữu ngân sách kiệt quệ.
 |
| Aubameyang là biểu tượng cho sức mạnh mới mẻ của Barca. Ảnh: Reuters. |
Tuy nhiên, quá trình trở lại chỉ mất vỏn vẹn 4 tháng. Từ trận thua 2-3 trước chính Real Madrid tại bán kết Siêu cúp Tây Ban Nha, Barca chỉ thua Athletic Bilbao tại Copa del Rey trước khi bất bại 12 trận liên tiếp. Xavi và học trò thắng 9 trong số này, ghi 32 bàn. Bại tướng của Barca đi từ Alaves đến Napoli, Valencia, Atletico Madrid và giờ là Real Madrid.
Trước mắt, Barca sẽ tìm cách kết thúc mùa giải La Liga với vị trí cao nhất có thể. Họ sẽ gặp Sevilla ngay ở vòng 30 La Liga. Nếu thắng, Barca sẽ chiếm vị trí nhì bảng của đối thủ. Lịch thi đấu trong thời gian còn lại của Barca cũng khá mềm khi chỉ phải chạm mặt Levante, Cadiz, Real Sociedad, Rayo Vallecano... Đối thủ khó nhằn nhất, Villarreal, chỉ xuất hiện ở vòng 38.
Tại Europa League, Barca sẽ gặp Frankfurt ở vòng tứ kết. Công bằng thì nếu đá đúng sức, như cách vùi dập Real 4-0, Barca có quyền nghĩ tới chức vô địch Europa League khi các đối thủ còn lại ở đấu trường này đều không vượt tầm của Xavi và các học trò.
Nếu vô địch Europa League, đây sẽ là bàn đạp hoàn hảo để Barca chính thức "trở lại" như cách Xavi ưỡn ngực nói trong phòng họp báo sau trận El Clasico.
 |
| Barca áp đảo Real Madrid. Đồ họa: Minh Phúc. |
