Theo TTCP, việc thực hiện đầu tư theo hình thức hợp đồng BT trong lĩnh vực giao thông, môi trường trên địa bàn Hà Nội còn những khuyết điểm, vi phạm, chủ yếu với các dự án được kiểm tra.
Vi phạm hàng loạt trong việc lựa chọn nhà đầu tư
 |
| Đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương TTCP chỉ ra có chủ đầu tư hạn chế năng lực, làm dự án kéo dài. Ảnh: Lê Hiếu. |
Theo TTCP, UBND Hà Nội chưa thực hiện đúng việc lập phê duyệt, công bố danh mục dự án đầu tư theo hình thức hợp đồng BT, BOT lĩnh vực giao thông môi trường (giai đoạn 2008-2012), gây ảnh hưởng đến việc lựa chọn nhà đầu tư để thực hiện, làm giảm hiệu quả.
Thực tế, đến thời điểm thanh tra, 15 dự án đầu tư theo hình thức BT thuộc các lĩnh vực trên chỉ có một dự án được lựa chọn nhà đầu thư theo hình thức đấu thầu. Cả 14 dự án còn lại thực hiện qua hình thực chỉ định thầu.
Việc lựa chọn ký hợp đồng để thực hiện dự án với một số nhà đầu tư không đảm bảo năng lực quy định. Các dự án khi trình xin chủ trương lựa chọn nhà đầu tư bằng hình thức chỉ định thầu đều có chung lý do cơ bản là do tính cấp bách, cấp thiết.
Tại thời điểm được thẩm định, đánh giá và lựa chọn để thực hiện dự án, một số nhà đầu tư năng lực về tài chính hạn chế, không đảm bảo. Hầu hết dự án đều bị chậm tiến độ so với yêu cầu.
Ví dụ cụ thể như Công ty cổ phần Tasco đối với dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương, Công ty Bitexco với dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An…
Các dự án tăng vốn bất hợp lý
 |
| Nút giao trung tâm quận Long Biên có giá trị đầu tư cao bất hợp lý. Ảnh: Hoàng Hà. |
Thứ ba, theo TTCP, tổng mức đầu tư, dự toán của một số dự án BT được UBND TP. Hà Nội và các cơ quan trực thuộc thẩm định, phê duyệt chưa chính xác, chưa đúng chế độ quy định. Điều này dẫn tới làm tăng tổng số vốn đầu tư dự án, ảnh hưởng đến việc tính toán, sắp xếp các phương án giao đất đối ứng để xác định tiền sử dụng đất.
Như tại dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương, công tác thẩm định và phê duyệt tổng vốn đầu tư không chính xác do áp dụng định mức, đơn giá và tính toán khối lượng không đúng, làm tăng giá trị hợp đồng BT hơn 19 tỷ đồng.
Tại dự án đường bao quanh khu tưởng niệm danh nhân Chu Văn An (Bitexco) làm tăng hơn 12 tỷ đồng. Dự án nút giao thông Long Biên làm tăng số tiền trên 34 tỷ đồng.
Dự án đường liên tỉnh Hà Nội - Hưng Yên bị tăng tổng mức đầu tư điều chỉnh 14 tỷ đồng. Dự án đường trục phía nam tỉnh Hà Tây cũ việc thẩm định chi phí lãi vay là 920 tỷ đồng là chưa có cơ sở.
Việc giám sát, thực hiện hợp đồng của UBND Hà Nội và các cơ quan có liên quan còn chưa chặt chẽ. Hầu hết dự án đều chậm tiến độ nên phải gia hạn hợp đồng làm phát sinh tăng chi phí đầu tư.
Kiến nghị xử lý trách nhiệm lãnh đạo có liên quan
 |
| TTCP chỉ ra những chi phí bất hợp lý trong dự án đầu tư đường Tố Hữu (Lê Văn Lương kéo dài). Ảnh: Tiến Tuấn. |
TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo các vấn đề sau:
Về chính sách, các bộ ngành có liên quan nghiên cứu, tham mưu, ban hành các văn bản quy định rõ về cơ chế quản lý, giám sát việc thực hiện các dự án đối ứng dự án BT.
Về xử lý hành chính, kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo UBND TP. Hà Nội xử lý trách nhiệm lãnh đạo có liên quan đến khuyết điểm, vi phạm trong quyết định lựa chọn nhà đầu tư, thực hiện quy trình chỉ định nhà đầu tư...
Xử lý trách nhiệm của Bộ Kế hoạch & Đầu tư trong việc chậm cấp giấy chứng nhận đầu tư cho dự án đường Hà Nội - Hưng Yên.
Ngoài ra, TTCP kiến nghị Chủ tịch UBND TP. Hà Nội xử lý trách nhiệm đối với các sở, ban, ngành chức năng, các cơ quan quản lý hợp đồng BT và các tổ chức, cá nhân có khuyết điểm, vi phạm.
Yêu cầu thẩm định lại chi phí hàng loạt dự án
Về xử lý đối với kinh tế, TTCP có kiến nghị xử lý với hàng loạt dự án như sau:
Với Nhà máy nước Yên Sở, TTCP kiến nghị UBND TP. Hà Nội yêu cầu Công ty TNHH Gamuda Land Việt Nam nộp NSNN theo quy định. Ngoài ra, giảm trừ quyết toán đối với 10 phát sinh lãi vay sau ngày 8/11/2012 có số tiền là 1,3 triệu USD.
TTCP đề nghị giảm trừ khi quyết toán vốn đầu tư với các khoản chi phí như bồi thường đất (dự toán 66.000 USD), chi phí luật chung (dự toán 600.000 USD). TTCP yêu cầu UBND Hà Nội cần xác định lại chính xác chi phí nạo vét lòng hồ Yên Sở (Nhà đầu tư đề nghị quyết toán là 9,9 triệu USD). Theo đó, nhà đầu tư yêu cầu quyết toán khi chưa đủ hồ sơ, tài liệu được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thẩm tra, thẩm định. Cơ quan Nhà nước cũng chưa phê duyệt về biện pháp thi công, khối lượng nạo vét thực tế, đơn giá, định mức thực hiện…
Yêu cầu UBND Hà Nội loại khỏi giá trị dự toán đối với các khoản hỗ trợ bồi thường giải phóng mặt bằng ngoài phương án đền bù số tiền là 20,6 tỷ đồng/731 hộ. Đối với diện tích còn lại của dự án khu đô thị mới C2, Công ty TNHH Gamuda Land Việt Nam chưa được bàn giao mặt bằng hơn 65.700 m2. UBND Hà Nội xác định lại giá trị tiền sử dụng đất theo quy định của pháp luật khi bàn giao chính thức cho nhà đầu tư.
Đối với dự án đường Lê Văn Lương kéo dài, UBND Hà Nội cần thẩm định lại phương án kết cấu đối với khối lượng phát sinh mật độ cọc trị giá gần 8 tỷ đồng. Chi phí giải phóng mặt bằng liên quan đến di chuyển đường điện 0,4 kV (giá trị 7,7 tỷ đồng) cần xác định cụ thể theo quy định, để trình duyệt quyết toán.
Đối với dự án đường Lê Đức Thọ - Xuân Phương, UBND TP. Hà Nội cần yêu cầu giảm trừ trị giá tổng mức đầu tư số tiền hơn 19 tỷ đồng. Yêu cầu khi thanh toán hợp đồng BT, nhà đầu tư phải tính thêm giá trị tiền sử dụng đất để nộp vào ngân sách Nhà nước số tiền 111 tỷ đồng do áp sai suất vốn đấu tư...
Đối với dự án đường bao quanh khu tưởng niệm Chu Văn An, yêu cầu giảm trừ giá trị tổng mức đầu tư của dự án là hơn 12 tỷ đồng. Xem xét lại tổng số tiền do lập, thẩm tra, phê duyệt dự toán thiết kế bản vẽ thi công chưa đúng gần 16 tỷ đồng.
Đối với dự án nút giao thông trung tâm quận Long Biên, yêu cầu giảm trừ giá trị tổng mức đầu tư số tiền 34 tỷ đồng; xem xét lại tổng số tiền do lập, phê duyệt dự toán thiết kế bản vẽ thi công chưa đúng quy định; tính lại chi phí vận chuyển dầm thép theo cự ly thực tế là 7,4 tỷ đồng.
