Hàng loạt sai phạm tại nhà máy đạm 12.000 tỷ đồng

Bộ Công Thương vừa công bố kết luận thanh tra công tác quản lý đầu tư xây dựng Dự án Nhà máy sản xuất Đạm Ninh Bình và hoạt động sản xuất kinh doanh của Công ty TNHH một thành viên Đạm Ninh Bình. Kết luận đã chỉ ra một loạt sai phạm trong công tác quản lý đầu tư xây dựng và hoạt động sản xuất kinh doanh tại dự án này.

Nhiều sai phạm

Cụ thể, Tổng công ty Hóa chất Việt Nam (nay là Tập đoàn Hóa chất Việt Nam - Vinachem) phê duyệt điều chỉnh dự án trên cơ sở kết quả đánh giá hiệu quả tài chính thấp, tiềm ẩn nhiều yếu tố rủi ro, công tác dự báo còn hạn chế. Việc bổ nhiệm giám đốc ban quản lý dự án chưa tuân thủ quy định.

Chủ đầu tư cấp than cho nhà thầu phục vụ chạy thử vượt so với hợp đồng EPC. Hợp đồng EPC còn có điểm bất lợi cho chủ đầu tư về trách nhiệm của nhà thầu khi vượt lượng than chạy thử, một trong những nguyên nhân dẫn đến chưa quyết toán được hợp đồng EPC.  

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra rõ nhà thầu EPC thi công chậm tiến độ so với hợp đồng đã ký là 420 ngày nên phát sinh chi phí. Riêng số tiền lãi vay đã trả trong thời gian hợp đồng EPC bị kéo dài là 527 tỷ đồng.

Một loạt sai phạm tại nhà máy đạm lỗ bền vững 1.700 tỷ đồng. Ảnh: Nguyễn Dương.

Ngoài ra, chủ đầu tư còn nhận bàn giao tạm thời nguyên trạng nhà máy từ nhà thầu khi các thông số kỹ thuật chưa đạt theo báo cáo nghiên cứu khả thi của dự án và hợp đồng EPC đã ký. Dây chuyền thiết bị hoạt động chưa ổn định. Số ngày chạy máy và công suất không đạt yêu cầu.

Hiện tại, sau hơn 4 năm vận hành thương mại, chủ đầu tư và nhà thầu chưa ký nghiệm thu bàn giao dự án chính thức và vẫn đang trong quá trình tiếp tục đàm phán để xử lý các tồn tại của cự án.

"Chủ đầu tư và nhà thầu vẫn chưa thống nhất được trách nhiệm của mỗi bên đối với những vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng nên dự án chưa được quyết toán", báo cáo nêu.

Nhà máy đi vào sản xuất từ năm 2012. Tuy nhiên còn tồn tại một số nội dung thuộc hợp đồng EPC chưa được khắc phục hoàn thiện phải loại trừ khỏi quyết toán hợp đồng EPC đối với các công việc về xây dựng, cơ khí, điện, đo lường, sửa chữa, giá trị bồi thường các thông số không đạt giá trị đảm bảo và công việc không được nghiệm thu với tổng số tiền 2 triệu USD và 114 tỷ đồng. 

"Vinachem và Ban quản lý dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình, Công ty TNHH MTV Đạm Ninh Bình chưa kịp thời xử lý những thay đổi phát sinh, còn một số thiếu sót trong chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc, giám sát việc thực hiện dự án", báo cáo nêu.

Lỗ từng năm, vượt kế hoạch 1.700 tỷ đồng

Dự án được khởi công ngày 10/5/2008. Công ty TNHH một thành viên Đạm Ninh Bình tiếp nhận, quản lý và vận hành dự án từ ngày 15/10/2012.

Tuy nhiên, từ khi đi vào vận hành, Đạm Ninh Bình lỗ bền vững từ năm 2012 đến năm 2015. Theo Báo cáo nghiên cứu khả thi, lỗ kế hoạch được đặt ra trong 3 năm đầu là 47,9 triệu USD tương đương với 1.025 tỷ đồng (quy đổi theo tỷ giá ngày 31/12/2014).

Trên thực tế, tổng lỗ lũy kế từ khi Nhà máy đi vào sản xuất năm 2012 đến ngày 31/12/ 2014 theo báo cáo tài chính ghi nhận là 1.719 tỷ đồng, vượt so với số lỗ kế hoạch là 694 tỷ đồng. Cũng theo báo cáo, từ năm thứ 4 trở đi, nhà máy sẽ có lãi nhưng thực tế năm 2015 (năm thứ 4) công ty lỗ 364 tỷ đồng.

Bộ Công Thương yêu cầu Vinachem, Ban quản lý dự án Nhà máy Đạm Ninh Bình và Công ty TNHH một thành viên Đạm Ninh Bình kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân có liên quan đến những sai phạm, khuyết điểm; xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý theo quy định của pháp luật.

Bộ đã giao các đơn vị chức năng đề xuất giải pháp khắc phục khó khăn, ổn định sản xuất của Công ty TNHH một thành viên Đạm Ninh Bình, không để thất thoát tài sản của Nhà nước, đảm bảo quyền lợi của người lao động. Việc đôn đốc, giám sát việc thực hiện kết luận thanh tra cũng được thực hiện.