Phản ứng này được đưa ra sau khi những bằng chứng ban đầu cho thấy chủng virus mới lây lan nhanh hơn biến chủng Delta, cũng như có nhiều khả năng gây bệnh cho những người đã tiêm vaccine hay từng mắc Covid-19 trước đó hơn.
Các nghiên cứu từ các nước miền Nam châu Phi và Anh - những nơi đầu tiên chứng kiến sự xuất hiện của biến chủng Omicron trên diện rộng - cho thấy chủng virus mới có thể lây lan nhanh chóng. Giới khoa học dự đoán số ca dương tính với chủng Omicron sẽ sớm vượt qua chủng Delta ở nhiều quốc gia.
Trong khi đó, việc biến chủng Omicron có khả năng gây bệnh nặng hơn hay nhẹ hơn các biến chủng khác hay không vẫn còn là một câu hỏi chưa có lời giải chắc chắn.
Rút khoảng cách tiêm chủng
Dù dữ liệu vẫn còn khá ít, một số nghiên cứu ban đầu chỉ ra hai mũi vaccine là không đủ để ngăn chặn biến chủng Omicron. Tuy vậy, mũi tiêm thứ ba vẫn có thể có hiệu quả.
Cho đến nay, phản ứng của các quốc gia đang có sự khác biệt. Trong khi một số nước như Mỹ, Nam Phi và Đức vẫn giữ nguyên thời hạn 6 tháng giữa mũi vaccine thứ hai và thứ ba, Hàn Quốc, Anh và Thái Lan đã rút ngắn khoảng thời gian tối thiểu còn ba tháng, Reuters cho biết.
Bỉ rút khoảng cách này xuống còn 4 tháng, trong khi Pháp, Singapore, Italy, Australia và Đài Loan quy định thời hạn là 5 tháng.
 |
| Thái Lan là một trong những nước quy định khoảng thời gian tối thiểu giữa mũi tiêm thứ hai và thứ ba là 3 tháng. Ảnh: Bloomberg. |
Phần Lan cũng khuyến cáo tiêm mũi vaccine bổ sung sau 3 tháng cho nhóm người có nguy cơ cao. Tuy vậy, chính phủ Phần Lan tuyên bố họ không tin việc giảm thời gian tiêm chủng cho các đối tượng khác sẽ giúp đảo ngược đà tăng của số ca bệnh phải nhập viện.
Tây Ban Nha và Lithuania cũng chỉ tiêm mũi ba cho các đối tượng bị suy giảm hệ miễn dịch, người cao tuổi và các đối tượng có nguy cơ lây nhiễm cao khác. Trong khi đó, chính phủ Ấn Độ vẫn chưa ra quyết định về việc tiêm chủng bổ sung.
Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) từng khuyến cáo các nước phát triển tạm hoãn chiến dịch tiêm chủng bổ sung để dành vaccine cho các nước đang phát triển. Tuy vậy, trước làn sóng dịch mới và sự lây lan của biến chủng Omicron, tổ chức này đã cởi mở hơn với việc tiêm mũi ba.
Đầu tháng 12, WHO khuyến cáo những người có vấn đề về hệ miễn dịch hoặc từng tiêm vaccine Covid-19 bất hoạt nên được tiêm mũi thứ ba để phòng nguy cơ suy giảm miễn dịch.
Tranh luận về mặt khoa học
Tuy vậy, một số nhà khoa học nhận định tiêm chủng mũi ba quá sớm có thể khiến khả năng bảo vệ của vaccine suy giảm về dài hạn.
“Xét đến các loại vaccine đòi hỏi tiêm nhiều mũi nói chung, hệ miễn dịch sẽ làm việc tốt hơn nếu có thời gian phát triển”, tiến sĩ William Schaffner, chuyên gia về bệnh truyền nhiễm tại Đại học Y Vanderbilt, Mỹ, nhận định.
 |
| Các đột biến chính của biến chủng Omicron: Ảnh: Financial Times. |
Trong khi các nghiên cứu cho thấy mũi vaccine thứ ba có thể tạm thời làm tăng lượng kháng thể trong cơ thể, các nhà khoa học nhận định mục đích của vaccine không chỉ là tăng lượng kháng thể, mà còn tác động đến các lớp bảo vệ phía sau như tế bào lympho T.
“Những điều này sẽ giúp bạn không phải nhập viện”, tiến sĩ Peter Hotez, chuyên gia về vaccine tại Đại học Y Baylor, Mỹ, nói.
 |
| Tiêm vaccine giúp giảm khả năng người bệnh phải nhập viện. Ảnh: CNBC. |
Các loại vaccine đa liều kích thích và giúp hệ miễn dịch có thời gian xây dựng hệ thống “bảo vệ tuyến hai” này.
“Tôi quan ngại về việc chúng ta không rõ tác động của vaccine đến sự phát triển của hệ thống miễn dịch. Ba tháng có vẻ là khoảng thời gian ngắn”, tiến sĩ Luciano Borio, nguyên trưởng bộ phận khoa học của Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Mỹ (FDA), nhận xét.
Chính quyền của Tổng thống Joe Biden đến nay chưa có ý định thay đổi khuyến cáo về mũi tiêm thứ ba, bà Kristen Nordlund, người phát ngôn của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Mỹ (CDC) trả lời Reuters qua email.
Quan điểm này được nhiều địa phương tại Mỹ đồng thuận. “Từ quan điểm miễn dịch học, việc giảm thời gian giữa mũi tiêm thứ hai và thứ ba xuống dưới 6 tháng là không có ý nghĩa”, người phát ngôn của cơ quan y tế bang Arkansas, tuyên bố.
Tuy vậy, một số chuyên gia khác nhận định khoảng thời gian 6 tháng được đưa ra một cách tùy ý. Dữ liệu được thu thập vào tháng 11, thời điểm trước khi biến chủng Omicron bùng phát, cho thấy hàm lượng kháng thể trong cơ thể bắt đầu sụt giảm sau 4 tháng kể từ mũi tiêm phòng Covid-19 đầu tiên.
“Bốn tháng là khoảng thời gian mà sự suy giảm này thực sự có ý nghĩa”, tiến sĩ Eric Topol, giám đốc Viện Nghiên cứu Scripps, bang California, Mỹ, nhận xét. “Omicron chỉ thúc đẩy vấn đề này”.
