Hai tác phẩm Việt nhận giải thưởng dịch thuật tại Anh

Dịch giả An Lý (phải).

Ngày 17/7, English PEN (Hiệp hội Văn bút Anh) đã công bố kết quả giải thưởng dịch thuật PEN Translates năm nay. 16 tác phẩm nhận giải được viết bằng 10 ngôn ngữ khác nhau, gồm nhiều thể loại từ tiểu thuyết, tập truyện ngắn, sách phi hư cấu, kịch thơ, văn học trẻ...

Lần đầu tiên có hai tác phẩm dịch từ tiếng Việt cùng xuất hiện trong danh sách: Biên sử nước (Nguyễn Ngọc Tư), bản tiếng Anh có tựa Water: A Chronicle (Major Books xuất bản); Thang máy Sài Gòn (Thuận), bản tiếng Anh có tựa Elevator In Saigon (Tilted Axis Press xuất bản). Hai bản dịch đều do dịch giả Nguyễn An Lý thực hiện.

Bìa Biên sử nước (trái) và Thang máy Sài Gòn bản tiếng Anh.

Biên sử nước xuất bản tại Việt Nam vào năm 2020, là tiểu thuyết thứ hai của nhà văn Nguyễn Ngọc Tư sau Sông năm 2012. Nguyễn Ngọc Tư vốn là cây bút được biết đến nhiều hơn với các truyện ngắn và tản văn nhưng hai tiểu thuyết của cô đều được đánh giá là có sự tìm tòi, sáng tạo về cả nội dung lẫn bút pháp.

Thang máy Sài Gòn ra mắt bạn đọc Việt vào năm 2013, được trao tặng Giải Sáng tạo (Bourse de Création) năm 2013 của Trung tâm Sách Quốc gia Pháp (Centre National du Livre). Tác giả Thuận từng xuất bản nhiều tiểu thuyết viết bằng cả tiếng Pháp và tiếng Việt.

Tháng 11/2023, dịch giả Nguyễn An Lý thắng Giải thưởng Dịch thuật Quốc gia về Văn xuôi của Hiệp hội Dịch giả Văn học Mỹ với bản dịch tác phẩm Chinatown của Thuận. Bản dịch này sau đó tiếp tục mang lại cho cô Giải dịch thuật cho bản dịch tiếng Anh đầu tay TA của Hiệp hội Tác giả Anh.

Major Books là đơn vị xuất bản tại Anh do người Việt thành lập và vận hành, hướng đến mang những tác phẩm văn học Việt đến với các nước nói tiếng Anh và cộng đồng sử dụng tiếng Anh trên thế giới. Tilted Axis Press là đơn vị xuất bản độc lập chuyên về văn học đương đại và hướng đến khám phá những địa vực văn học còn xa lạ với công chúng nói tiếng Anh.

Giải thưởng PEN Translates ra đời năm 2012 với hỗ trợ từ Hội đồng Nghệ thuật Anh nhằm khuyến khích các nhà xuất bản tại Anh tìm kiếm và giới thiệu sách từ nhiều ngôn ngữ khác. Những dự án thắng giải sẽ nhận tài trợ lên đến mức 75% chi phí dịch thuật của cuốn sách. Với những nhà xuất bản doanh thu nhỏ hơn 500.000 bảng Anh, mức hỗ trợ có thể được cân nhắc lên đến 100%. Mỗi năm có hai đợt để nộp tác phẩm: tháng 4 - tháng 5 và tháng 10 - tháng 11.

Sự ra đời của những đơn vị đầu tư xuất bản tác phẩm tiếng Việt (và các ngôn ngữ ít thông dụng) dịch sang tiếng Anh và sự hỗ trợ đáng kể từ hiệp hội văn học của các nước nói tiếng Anh đang tạo những điều kiện thuận lợi để giới thiệu văn học Việt với cộng đồng độc giả trên thế giới.