GS Dương Nghiệp Chí: 'Ngành thể thao nên học theo bầu Đức'

- Việc đoàn TTVN chỉ giành được 1 Huy chương Vàng (HCV) tại ASIAD 2014 - nhiều người coi là một thất bại, còn ông?

- Nếu nói là thất bại thì hơi nặng nề. Phải nhấn mạnh, đoàn TTVN đã không đạt chỉ tiêu, không xứng với sự mong đợi của nhân dân, 1 HCV là yếu quá. Trong số những HCB, HCĐ mà chúng ta giành được ở các môn thể thao Olympic, cũng chỉ có rất ít vận động viên (VĐV) còn hy vọng hướng tới ASIAD, Olympic trong tương lai. Ví dụ như ở môn cử tạ (Thạch Kim Tuấn, Trần Lê Quốc Toàn), bơi lội (Ánh Viên), điền kinh (Bùi Thị Thu Thảo, nhảy xa nữ).

- Theo ông, đâu là nguyên nhân chính dẫn tới thất bại của TTVN tại ASIAD 2014?

- Các nước trên thế giới, châu lục và ngay ở khu vực Đông Nam Á như Thái Lan, Malaysia, Singapore, Indonesia… ít nhất cũng phải mất 20-30 năm phát triển thể thao trường học. Thể thao trường học tạo một nền thể lực chung cho thiếu niên, nhi đồng. Tiếp theo, điều đó tạo ra sự hứng thú cho các em nhỏ đối với thể thao. Bao năm qua, chúng ta không đi theo con đường mà cả thế giới đã đi, mà chỉ cố gắng nhặt nhạnh, không muốn mất công gì cả mà vẫn tìm ra tài năng. Đây là một điều rất phi lý.

Cần nhớ, hầu hết các VĐV là con nhà nghèo, thiếu dinh dưỡng từ trong bụng mẹ. Lớn lên không được chơi thể thao trong trường học mà chỉ tự chơi. Chúng ta đã có Đề án tổng thể “Phát triển thể lực, tầm vóc người Việt Nam giai đoạn 2011 - 2030” được Chính phủ phê duyệt từ tháng 4/2011. Trong đề án này có nói rất rõ về việc phát triển thể thao trường học, nhưng không ai làm. Tại sao vậy? Chúng ta phải làm thể thao học đường thật tốt, dù khó đến đâu cũng phải kiên quyết làm, không còn cách nào khác. Nguy cơ thể thao thành tích cao Việt Nam ngày càng lùi so quốc tế tại các kỳ ASIAD, Olympic do không chịu tập trung vào thể thao trường học là quá rõ rồi.

- Lãnh đạo đoàn TTVN tại ASIAD 2014 có đưa ra nguyên nhân dẫn tới thất bại là do vấn đề kinh tế. Ông nghĩ sao?

- Không đúng. Vấn đề kinh tế đúng là có quyết định đến sự phát triển của thể thao thật nhưng không phải chỉ có vậy. Thử nhìn xem, Myanmar, Indonesia… kinh tế có hơn Việt Nam đâu nhưng sao họ vẫn đạt được những thành tích tốt ở ASIAD? Ngay như Campuchia người ta cũng có HCV ASIAD 2014. Tôi chưa biết Campuchia làm thể thao trường học đến đâu, nhưng tôi chắc chắn là Lào còn coi trọng thể thao trường học hơn ta. Các nước làm thể thao trường học tốt nên họ dễ dàng chọn lựa tài năng để kế thừa từ rất nhiều nguồn. Trong khi đó, TTVN làm việc cứ như là “bắt cóc” vậy. Sau Vũ Thị Hương, Trương Thanh Hằng (điền kinh), Nguyễn Hoàng Ngân, Vũ Thị Nguyệt Ánh (karatedo)… là chẳng còn ai!

Đã không làm thể thao trường học thì đương nhiên sẽ bỏ sót rất nhiều tài năng. Các em học sinh hiện nay có hứng thú với thể thao đâu? Thiếu niên, nhi đồng thiếu thể thao nguy cơ hư hỏng nhiều. Trước đây, chúng ta còn chú trọng thể thao trường học nhiều hơn, chứ không như bây giờ những người làm thể thao gần như bỏ thể thao trường học.

- Khi ông còn lãnh đạo ngành TDTT, về thể thao học đường được quan tâm thế nào?

- Khi còn lãnh đạo Cục TDTT, tôi và anh Lê Bửu – nguyên Tổng cục trưởng Tổng cục TDTT xuống các trường để thực tế, rồi đề nghị thành lập Trường Thể thao thiếu niên 10-10 để các cháu có chỗ chơi thể thao. Thế hệ chúng tôi năm nào cũng xuống các trường học như vậy, tại sao giờ các anh bỏ? Ngày xưa chúng tôi nghèo, khổ hơn nhiều làm gì đủ ăn như bây giờ mà vẫn quan tâm thể thao trường học.

- Vậy đâu là giải pháp thiết thực nhất để nâng tầm TTVN trong điều kiện hiện nay?

- Phải thay đổi tư duy thể thao, làm thể thao thành tích cao không thể tách rời giáo dục, văn hóa được. Cần thấy rõ cái nền để các nước có thể phát triển thể thao chính là hệ thống thể thao- văn hóa-giáo dục. Mà hiện nay, tôi có thể nói TTVN tách rời hoàn toàn khỏi hệ thống giáo dục. Đào tạo một tài năng thể thao không có văn hóa, không có giáo dục, làm sao thành tài năng được?

- Cụ thể hơn, TTVN phải gắn với giáo dục như thế nào?

- Theo tôi, trong thời gian tới phải đẩy mạnh đầu tư thể thao trường học. Cùng với đó, chịu khó đi tìm kiếm, nhặt nhạnh, đưa những HLV giỏi, nhiều tâm huyết như HLV Lê Công (karatedo) để làm lại từ lứa nhỏ. Lớp lớn hiện chỉ còn lại rất ít người có thể trông mong có huy chương ASIAD, Olympic.

Tôi cho rằng việc Trường Đại học Sư phạm TDTT TP.HCM nhận U19 vào học là hướng tốt. Hệ thống của Bộ GDĐT phải là chính, hệ thống bên TDTT hỗ trợ về mặt chuyên môn. Theo tôi, nếu rời bỏ hệ thống giáo dục đào tạo, VĐV không còn tương lai.

Anh Đoàn Nguyên Đức là người làm đầu tiên với tư duy gắn liền thể thao với giáo dục, văn hóa. Tôi rất ủng hộ tư duy của anh Đức. Tất cả những người trong ngành thể thao hiện nay không có tư duy ấy. Vì thế, chẳng nên bàn nhiều chuyện ASIAD thất bại hay không nữa. Đây là thất bại của cả hệ thống, thất bại của tư duy làm thể thao. Lứa U19 có thể không đạt được thành công gì quá ấn tượng nhưng tư duy của anh Đức rất đáng học hỏi. Trong Tổng cục TDTT cũng cần có Vụ Thể thao trường học. Phải quyết liệt làm thì dân mới thấy tin, mới cho con em họ theo nghiệp thể thao.

- Xin cảm ơn ông!