Trong cơn chấn động hôm 13/3 khi Tổng thống Trump sa thải Ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson, một nhân vật khác nổi lên trên chính trường Mỹ: Gina Haspel. Nữ điệp viên với 30 năm kinh nghiệm được ông Trump đề cử vào vị trí giám đốc CIA, thay thế cho Mike Pompeo, người nay sẽ đảm đương chức vụ ngoại trưởng mà ông Tillerson để lại.
Bông hồng gai của giới tình báo Mỹ
Tháng 2/2017, Gina Haspel, điệp viên giàu kinh nghiệm của CIA, được bổ nhiệm vào vị trí phó giám đốc của một trong những cơ quan tình báo quyền lực nhất thế giới. Tuy nhiên, ngay cả khi đã là nhân vật số 2 của CIA, không nhiều chuyên gia tin rằng bà Haspel sẽ có ngày trở thành "bà trùm" của cơ quan này.
Theo New York Times, Gina Haspel bắt đầu sự nghiệp trong ngành tình báo Mỹ khi gia nhập CIA năm 1985 ở tuổi 29. Công việc đầu tiên của bà Haspel là một vị trí ở chi nhánh CIA tại Trung Âu. Nữ điệp viên sau đó có nhiều năm làm việc tại các cơ sở bên ngoài nước Mỹ như Thổ Nhĩ Kỳ và Trung Á.
 |
| Bà Gina Haspel hiện là phó giám đốc CIA. Ảnh: New York Times. |
Sau vụ khủng bố 11/9, Gina Haspel được cử tới Thái Lan để giám sát một nhà tù bí mật, nơi giam giữ các phần tử khủng bố mà CIA không muốn công khai vào năm 2002. Trong các tài liệu bị tiết lộ sau này, nhà tù mang tên "Mắt mèo" tại Thái Lan được cho là đã sử dụng nhiều biện pháp tra tấn đối với tù nhân trong thời gian bà Haspel điều hành.
Trước khi vụ bê bối tra tấn tù nhân tại nhà tù ở Thái Lan vỡ lở, bà Haspel được đánh giá là ngôi sao đang lên của ngành tình báo Mỹ. Năm 2006, bà nhận huân chương từ Tổng thống George W. Bush vì những hoạt động tích cực trong sự nghiệp chống khủng bố.
Theo Washington Post, bà Haspel được đề cử vào vị trí giám đốc Sở Mật vụ quốc gia Mỹ vào năm 2013, và thực tế đã giữ vị trí tạm quyền chức vụ này trong 2 tháng. Tuy nhiên, nữ đặc vụ đã không được chính thức bổ nhiệm do các bê bối liên quan tới cáo buộc tra tấn tù nhân tại nhà tù ở Thái Lan năm 2002.
Kể từ khi Tổng thống Mỹ Donald Trump tiếp quản Nhà Trắng, con đường thăng tiến lại mở ra với bà Haspel. Bà được bổ nhiệm làm phó giám đốc CIA tháng 2/2017, và nay, đã ở rất gần chiếc ghế lãnh đạo cơ quan tình báo danh tiếng nhất nước Mỹ.
Tranh cãi xung quanh quyết định bổ nhiệm
"Bà Haspel có nhiều điều cần giải thích về vai trò của bà ấy trong chương trình thẩm vấn tai tiếng của CIA", Guardian dẫn lời Thượng nghị sĩ John McCain.
Sau khi quyết định bổ nhiệm bà Haspel vào vị trí giám đốc CIA được đưa ra, nhiều ý kiến phản đối xuất hiện bởi cáo buộc nữ điệp viên 61 tuổi dính líu tới chương trình tra tấn của CIA tại nhà tù ở Thái Lan năm 2002. Nhiều ý kiến yêu cầu loại bỏ bà Haspel khỏi tất cả các chức vụ của chính phủ bởi đã "đi ngược lại những giá trị cơ bản của nước Mỹ".
 |
| Nhà tù tại Thái Lan nơi bà Haspel điều hành năm 2002. Ảnh: CBS News. |
Tuy nhiên, những đồng nghiệp và quan chức tình báo đưa ra cách nhìn khác về bà Haspel cũng như những đóng góp của bà cho nền an ninh quốc gia của nước Mỹ.
"Bà ấy thông minh, có năng lực, có nhiều kinh nghiệm và rất được kính trọng trong giới tình báo", James Clapper, giám đốc an ninh quốc gia dưới thời Tổng thống Obama, nhận định.
Bà Haspel được các đồng nghiệp mô tả là nhân vật giàu kinh nghiệm và có thể toàn tâm toàn ý dẫn dắt bộ máy tình báo Mỹ trong bối cảnh nước Mỹ đứng trước nhiều thách thức cả truyền thống và phi truyền thống.
"Tôi biết rõ Gina. Bà ấy có những kỹ năng, kinh nghiệm và óc phán đoán rất phù hợp để lãnh đạo cơ quan tình báo quan trọng nhất của đất nước. Bà ấy sẽ là một giám đốc tình báo xuất sắc", Thượng nghị sĩ Richard Burr, chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Mỹ, nhận định về giám đốc tương lai của CIA.
Trong khi đó, Thượng nghị sĩ đảng Dân chủ Dianne Feinstein, vị quan chức từng ngăn cản quyết định bổ nhiệm bà Haspel vào vị trí giám đốc Sở Mật vụ quốc gia Mỹ, cho biết sẽ ủng hộ quyết định bổ nhiệm bà Haspel làm giám đốc CIA của Tổng thống Trump.
Quyết định đề cử bà Haspel của Tổng thống Trump vẫn cần Thượng viện Mỹ thông qua. Nếu cơ quan này chấp thuận, bà Haspel sẽ trở thành nữ giám đốc đầu tiên của CIA.
