Cuộc truy lùng tên trùm phỉ Tráng Séo Khún diễn ra suốt 3 năm, từ cuối năm 1954 đến 1958 vẫn không có kết quả. Tráng Séo Khún vẫn như một bóng ma, lúc ẩn lúc hiện trong rừng. Tội ác giết hại 50 mạng người bằng câu liêm mà hắn gây ra khiến bất kỳ ai cũng phải bàng hoàng, xót xa.
Năm 1958, khi ông Nguyễn Văn Mạnh, Bí thư huyện Hoàng Su Phì được điều đi nơi khác, thì ông Nguyễn Bình Địch tiếp nhận công việc của một bí thư. Dù vậy, nhiệm vụ lớn nhất của ông là tìm ra tên trùm phỉ Tráng Séo Khún, để nhổ cỏ tận gốc.
Qua quá trình điều tra, ông biết tên Khún có quê quán ở thôn Nậm Chà, xã Nấm Dẩn, thuộc Xín Mần bây giờ. Hắn lấy vợ ở xã Chế Là. Ông cùng anh em du kích phục nhiều ngày ở đó, song không thấy sự xuất hiện của hắn.
 |
| Ông Nguyễn Bình Địch kể lại chuyện săn lùng trùm phỉ Tráng Séo Khún. |
Qua một số nguồn tin, biết tên này vẫn liên hệ với tàn quân phỉ bên Trung Quốc, nên Nguyễn Bình Địch đóng vai phỉ, sang Trung Quốc tìm dấu tích của hắn.
Với dáng người nhỏ thó, bị cụt một tay, không mang theo vũ khí, nên có giáp mặt, bọn phỉ cũng chẳng tin ông là người đang săn lùng, tìm diệt phỉ. Chính vì thế, sau này, anh em phong cho Nguyễn Bình Địch biệt danh “người diệt phỉ bằng mồm”.
Những ngày ở Trung Quốc, thâm nhập sâu vào nhóm tàn quân phỉ, ông nắm được một thông tin quan trọng: Một tháng trước, Tráng Séo Khún ngồi ăn cơm trong một nhà dân cùng với một công an, 3 người dân ở Túng Quá Lìn (hiện Túng Quá Lìn là bản của người Mông, ở chân đỉnh Tây Côn Lĩnh, thuộc xã Túng Sán - Hoàng Su Phì).
 |
| Bản Túng Quá Lìn, nơi trùm phỉ Tráng Séo Khún thường xuyên trú ẩn. |
Tên này yêu một cô gái 18 tuổi, người Trung Quốc. Hắn cùng cô bồ trú ngụ ở trong rừng sâu quanh chân đỉnh Tây Côn Lĩnh, giáp biên giới.
Ngày đó, và kể cả bây giờ, Tây Côn Lĩnh vẫn là địa bàn vô cùng hiểm trở, nước độc rừng thiêng, là nơi hổ báo trú ngụ, không có bóng người ở. Đám tàn quân phỉ ở cả Trung Quốc và Việt Nam mỗi khi thất bại thường rút lên đỉnh Tây Côn Lĩnh trú ngụ.
Khi bên Trung Quốc truy quét, chúng đột nhập vào Việt Nam, và khi Việt Nam đánh mạnh, chúng chạy sang Trung Quốc. Địa bàn rộng lớn, hiểm trở quanh đỉnh Tây Côn Lĩnh ít người dám ra vào, vì dễ mất mạng như chơi.
Nắm được thông tin, Nguyễn Bình Địch về nước, xin ý kiến của cấp trên. Ông đánh mật mã hỏi ông Trần Quốc Hoàn (Bộ trưởng Bộ Công an khi đó) xin lệnh bắt sống hay giết Tráng Séo Khún.
 |
| Bọn phỉ thường lẩn trốn quanh dãy Tây Côn Lĩnh. |
Khu ủy Việt Bắc chỉ thị ông tìm mọi cách thuyết phục, dụ hắn ra hàng. Nếu tóm được hắn, thì sẽ dụ được đám tàn quân của hắn phục thiện. Trong trường hợp không thuyết phục được thì mới thủ tiêu.
Ông Địch về huyện gọi tất cả anh em công an để dò hỏi và đã tìm ra một đồng chí từng ăn cơm cùng 3 người Mông ở bản Túng Quá Lìn. Lúc này, người công an nọ mới toát mồ hôi, vì không biết từng ngồi ăn cơm, uống rượu với một trùm phỉ khét tiếng. Bản thân Tráng Séo Khún cũng không biết người này là công an. Nếu thân phận bại lộ thì chắc chắn hắn và đồng bọn sẽ hạ thủ công an trước.
Ông Địch lúc đóng giả người Mông, lúc đóng giả người Nùng thâm nhập vào những địa bàn Tráng Séo Khún từng xuất hiện. Ông phát hiện hắn thường xuyên có mặt ở xã Chiến Phố, Tụ Nhân, Tân Tiến cùng với một cô gái. Tuy nhiên, mỗi khi ông tìm đến, hắn lại đã biến mất. Hắn quả thực như một bóng ma trong rừng. Hắn không lưu lại chỗ nào quá 2 ngày. Khi du kích nắm được thông tin, rồi ông tìm đến nơi, thì hắn đã lại mất tăm mất tích.
Ông Địch đã sử dụng “binh pháp” rung cây dọa khỉ, đó là chỉ đạo du kích các xã đồng loạt tổ chức lùng sục khắp nơi, tố giác tội ác Tráng Séo Khún.
Hành động lùng sục hắn được công khai, rầm rộ, cốt để hắn sợ hãi. Riêng xã Chế Là thì du kích nằm im, không thực hiện truy bắt, mục đích để dụ hắn trốn về đó.
 |
| Vũ khí thu được từ bọn phỉ. |
Sở dĩ ông chọn Chế Là là điểm đón lõng, vì đó là nơi vợ của hắn đang ở. Điều tra về cô vợ này, ông Địch nắm được thông tin thú vị: Trong hoàn cảnh Tráng Séo Khún trốn chui trốn lủi khắp nơi, thì tên Tại Xếp Sần định tòm tem với vợ Khún. Cô vợ báo tin, Khún đã tìm về, dùng câu liêm cắt cổ Tại Xếp Sần.
Ông Địch giao cho ông Sinh Khế Dùng, vốn là lý trưởng cho Pháp, đã được cách mạng cảm hóa, bổ nhiệm làm chủ tịch xã Chế Là, làm nhiệm vụ thuyết khách và báo tin.
Quả đúng như dự tính, tên Khún đã có mặt ở nhà vợ. Vì từng là chỗ thân quen, từng cùng hội cùng thuyền, nên ông Dùng đã gặp được hắn. Ông dụ hắn ra hàng. Hắn đã đồng ý hàng. Ông Dùng đã sắp xếp một buổi gặp mặt giữa ông Địch và Tráng Séo Khún tại nhà ông Dùng.
 |
| Con dao giết người hàng loạt của trùm phỉ Dương Văn Khoắn. |
- Tôi muốn hỏi ông hai điều trước khi ăn cơm...
- Anh cứ hỏi.
- Bây giờ tôi gặp Xếp Sần tôi có quyền bắn nó không?
Thực ra, Khún đã giết Sần một năm trước rồi. Ông Địch biết thừa hắn hỏi để thăm dò mà thôi. Ông Địch giả như không biết gì, nói:
- Anh thấy Xếp Sần anh không có quyền bắn. Anh chỉ có quyền kêu gọi hắn ra hàng như anh. Chỉ khi hắn tấn công anh, anh mới được quyền bắn lại.
- Thứ nữa, là tại sao tôi hàng rồi mà vẫn có dân quân, công an theo dõi tôi?
- Anh hàng rồi, tôi vẫn cho người theo dõi. Tôi bố trí cả dân thường theo dõi anh nữa cơ. Cả tôi cũng theo dõi anh nữa. Tôi làm thế để xem anh có hàng thật không. Anh còn hỏi chuyện gì nữa không?
- Không. Tôi hỏi thế thôi.
Sau đó ông Địch và Tráng Séo Khún ngồi ăn cơm với nhau. Hai bên vừa ăn vừa thăm dò. Không khí rất nặng nề. Ông Địch cảm thấy Khún chưa thực tâm muốn hàng.
Ăn xong, ông và Khún chia tay. Sau này ông mới biết, Khún bố trí hơn chục tên thân cận bao vây quanh nhà ông Dùng, với hỏa lực rất mạnh. Chỉ cần Khún ra hiệu, đồng bọn sẽ xông vào nhà giết ông Địch.
