'Giá trị cao nhất của giải thưởng sách là sự lan tỏa'

- Giải thưởng Sách Quốc gia là giải thưởng nâng cấp, kế thừa từ nhiều mùa giải Sách Việt Nam trước đây.

Năm 2018, giải chính thức có tên là Giải thưởng Sách Quốc gia. Lần thứ hai này, chúng tôi tiếp thu ý kiến của công chúng, thực hiện các hội đồng Sơ khảo, Chung khảo, hội đồng Sách Quốc gia bài bản hơn.

Trước đây chúng ta có 7 mảng sách, nay chỉ còn 5 mảng: Chính trị, kinh tế; khoa học tự nhiên và công nghệ; khoa học xã hội và nhân văn; văn hóa, văn học và nghệ thuật; thiếu nhi.

Trước đây chúng tôi phân ra hạng mục Sách đẹp, Sách hay, nhưng nay gộp lại làm một. Bởi sách đẹp cũng như sách hay, đều phải có nội dung tốt, trình bày, in ấn chất lượng. Mục đích cuối cùng vẫn là phải tìm ra cuốn sách hay. Nói vậy không có nghĩa loại bỏ sách đẹp ra ngoài giải; nếu trong từng mảng sách, nếu cuốn sách nào có nội dung tốt, trình bày hấp dẫn thì vẫn trao.

Một điểm mới nữa là mức giải thưởng năm nay cao hơn nhiều so với những lần tổ chức trước.

- Mọi năm cách chấm giải là mỗi hội đồng đưa ra giải thưởng. Nhưng năm nay chúng tôi thực hiện chấm chéo và có phản biện. Ở hội đồng sơ khảo, cả 5 mảng sách đều phải chấm chéo hết. Ví dụ sách của hội đồng Khoa học - Xã hội và Nhân văn chấm xong chuyển sang hội đồng Khoa học - Tự nhiên và Công nghệ chấm chéo, trao đổi lại. Chúng tôi cũng mời các nhà khoa học, nhà nghiên cứu phản biện với những cuốn sách xét giải cao.

- Nếu nói đến giải A, giá trị giải thưởng năm nay cao gấp 5 lần năm trước, nhưng theo tôi điều này không phải chuyện lớn. Tín hiệu đáng mừng hơn là giải thưởng này đã có sự tham gia của các doanh nghiệp để lan tỏa giải thưởng. Việc tham gia của các doanh nghiệp lớn chứng tỏ họ thấy được sự tương đồng giữa giá trị văn hóa và kinh tế.

Tôi chỉ mong từ sau sự tham gia của doanh nghiệp mùa giải này và 2 mùa nữa, sẽ có nhiều đơn vị đồng hành cùng Giải thưởng Sách Quốc gia, để văn hóa đồng hành cùng kinh tế trong việc phát triển đất nước.

- Chúng tôi luôn xác định làm nên giải thưởng bao giờ cũng có tác giả, NXB và đối tượng liên kết. Nhưng chúng tôi đề cao tác giả, tác giả chiếm 70% công sức tạo nên tác phẩm, còn các đơn vị khác như: nhà xuất bản, công ty liên kết chiếm 30%. 

- Tôi nghĩ, giữa NXB và các đối tác liên kết phải phối hợp với nhau. Suy cho cùng cuốn sách có đạt giải hay không, về nội dung vẫn phụ thuộc vào NXB.

Các đơn vị liên kết phát hành có tiềm lực về tài chính phải phối hợp với NXB về nội dung và đăng kí xuất bản. Các NXB là nơi được đăng kí xuất bản và chịu trách nhiệm cuối cùng về tác phẩm. Thế nên, các đơn vị liên kết và NXB phải phối hợp chặt chẽ với nhau và tìm tiếng nói chung để làm nên một ấn bản chất lượng.

- Tôi nghĩ việc đầu tiên chúng ta làm là chọn ra cuốn sách có chất lượng. Đó có thể không phải là cuốn sách đạt giải A, nhưng phải là cuốn sách có tính đại chúng. Chúng tôi sẽ hỗ trợ về chi phí bản quyền, NXB có thể phối hợp để in ấn và nhân rộng tác phẩm ra thị trường.

Một cuốn sách hay đạt giải không quan trọng bằng việc độc giả biết đến cuốn sách đó. Đơn vị đồng hành cùng giải thưởng trong suốt năm nay và hai năm tới, với số tiền 3 tỷ/năm cũng dành chi phí cho quảng bá sách. Trong đó 2 tỷ được dành cho giải thưởng, 1 tỷ dành để lan tỏa văn hóa đọc.