Ngày 1/8, tuyến Nội Bài - Lào Cai, cao tốc cuối cùng trong 4 dự án cao tốc của Tổng công ty Đầu tư và phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC), chính thức thu phí tự động không dừng.
Nút thắt lớn nhất đã được gỡ bỏ, dự án thu phí tự động không dừng ETC (Electronic Toll Collection) về đích sau 7 năm trì hoãn với không ít khó khăn, vướng mắc, tính từ thời điểm triển khai năm 2015. Có những thời điểm dự án phải tách thành 2 dự án thành phần BOO1 và BOO2.
Đòn bẩy quan trọng đưa ETC về đích
Việc vận hành ETC toàn quốc không ít lần lỡ hẹn, thậm chí những thời điểm dự án gần như dậm chân tại chỗ. Lợi nhuận thấp, thu hồi vốn chậm, chủ đầu tư BOT không có nhiều động lực đàm phán. Trong khi đó, người tham gia giao thông chưa nhận thức đúng về lợi ích của ETC… Đây là những nguyên nhân chính của sự chậm trễ.
Trong bối cảnh đó, sự xuất hiện của nhà đầu tư thứ 2 là Công ty CP Giao thông số Việt Nam VDTC được coi là yếu tố quan trọng thúc đẩy triển khai ETC. Trước đó, dự án chỉ có một nhà đầu tư là Công ty TNHH Thu phí tự động VETC (thuộc Tập đoàn Tasco).
Tốc độ triển khai thần tốc hệ thống ePass của VDTC ở 35 trạm thu phí thể hiện sự nghiêm túc của doanh nghiệp này đối với dự án. Hợp đồng mới được ký kết ngày 14/7/2020, nhưng chỉ sau hơn 4 tháng, VDTC đã hoàn thành kết nối 35/35 trạm thu phí (gồm 25 trạm trong dự án BOO2 và 10 trạm ngoài dự án kết nối Backend). Dự án đạt yêu cầu của hợp đồng BOT, hợp đồng BOO và chỉ đạo của Chính phủ.
Theo đại diện Bộ GTVT, hệ thống thu phí tự động ePass sẽ là đòn bẩy giúp phổ cập dịch vụ thu phí không dừng trên toàn quốc, tiến đến phát triển giao thông số tại Việt Nam.
 |
| Sự nỗ lực của VDTC góp phần đưa ETC cán đích sớm. |
Theo đại diện VDTC, chỉ trong 4 tháng, doanh nghiệp triển khai khối lượng công việc bằng với dự án BOO1 thực hiện trong gần 4 năm. Thành quả này đến từ tinh thần quyết liệt, năng lực triển khai chuyên nghiệp, bài bản của doanh nghiệp.
VDTC là một trong những đơn vị đầu tiên của Việt Nam làm chủ hệ thống ETC từ backend đến frontend, đảm bảo tiêu chuẩn kỹ thuật của Tổng cục Đường bộ Việt Nam. Từ đó, doanh nghiệp kiểm soát chất lượng dịch, nâng cao trải nghiệm cho người tham gia giao thông cũng như công tác bảo trì, quản lý.
Những lo ngại về tính khả thi, tỷ lệ xe dán thẻ thấp, hệ thống kỹ thuật... của dự án ETC được giải đáp khi cao tốc Hà Nội - Hải Phòng thí điểm thành công thu phí ETC hoàn toàn từ 1/6. Dù có một vài trục trặc ban đầu, song chỉ sau thời gian ngắn triển khai, mô hình thí điểm đã mang tới niềm tin lớn cho sự thành công cho việc triển khai ETC trên toàn quốc.
Ông Bùi Trình, Tổng giám đốc VDTC, cho biết ban đầu chủ phương tiện còn ngần ngại vì thói quen của người Việt Nam. Song nhờ sự chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng, Bộ GTVT và truyền thông, lưu lượng dán thẻ cũng như ETC tăng mạnh.
Theo thống kê, tính đến 2/8 đã có 3,52 triệu xe trên toàn quốc dán thẻ ETC, tăng gần 1,2 triệu xe so với cuối năm 2021. Với tốc độ này, việc đạt tỷ lệ trên 80% vào cuối tháng 8 hoàn toàn khả thi.
Khắc phục các bất cập
Với các xe dán thẻ ETC, thời gian xe qua trạm thu phí tự động được ghi nhận rút ngắn 6-7 lần so với hình thức thu phí thủ công một dừng. Tất cả bất cập của hình thức thu phí thủ công trước đây như thường xuyên gây ùn tắc, thiếu minh bạch trong kiểm soát doanh thu, hạn chế quá trình hiện đại hoá hạ tầng giao thông... đang được gỡ bỏ nhờ ETC.
Sau hơn một tuần triển khai thu phí ETC hoàn toàn trên các cao tốc vẫn cho thấy còn một số bất cập cần khắc phục như xe không qua trạm vẫn bị trừ tiền; mất phí khi nạp tiền tài khoản ETC; chưa liên thông được tài khoản giao thông và tài khoản ngân hàng; trục trặc kỹ thuật từ hệ thống ETC...
Theo đại diện Bộ GTVT, giai đoạn đầu triển khai chắc chắn phát sinh nhiều vấn đề khó khăn. Điều quan trọng là phối hợp tháo gỡ, từng bước tạo sự đồng thuận hoàn thiện quy trình. Về lâu dài, để đảm bảo lợi ích cho cả chủ đầu tư và người tham gia giao thông, đại diện Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường & Hợp tác quốc tế (Tổng cục Đường bộ Việt Nam) cho rằng cần hoàn thiện hành lang pháp lý để ETC có thể chuyển sang hình thức trả sau.
 |
| Trong nửa đầu 2022, VDTC phát triển được gần 400.000 thuê bao ePass mới. |
Sau giai đoạn 1 hiện nay, tới đây thu phí không dừng sẽ tiến tới giai đoạn 2 và sau đó là giai đoạn 3-4 (giai đoạn đa làn tự do), từ trả trước sang trả sau, đồng thời bỏ barie và các trạm thu phí hiện nay, tạo thuận lợi tối đa cho người dân. Đây là giai đoạn phát huy hiệu quả cao nhất của thu phí không dừng, hoàn toàn tự động từ lưu thông đến trả phí.
Mặc dù đánh giá việc đầu tư cho dự án ETC có thời gian hoàn vốn lâu, có thể lên tới gần 30 năm, VDTC vẫn quyết tâm xây dựng hệ thống thu phí không dừng. “VDTC sẽ không ngừng đổi mới, phát triển công nghệ thúc đẩy sự phát triển của ETC. Doanh nghiệp hướng mục tiêu đưa Việt Nam vào top 10 quốc gia có tỷ lệ phương tiện sử dụng ETC cao nhất khu vực”, ông Bùi Trình nhấn mạnh.
Trong nửa đầu 2022, VDTC phát triển được gần 400.000 thuê bao ePass mới, đạt 88% kế hoạch năm. Đến nay, tổng số thuê bao ePass đạt con số 1,5 triệu.
