Một tháng qua, giới đầu tư tiền mã hóa ở Việt Nam trải qua giai đoạn đầy biến động.
Bitcoin nhiều lần giảm giá sâu, toàn bộ thị trường có những ngày đỏ sàn, rồi trào lưu coin động vật và người nổi tiếng quảng cáo khiến tiền mã hóa được nhiều người biết đến hơn bao giờ hết.
Không khó để bắt gặp những câu hỏi "em có 2 triệu, 5 triệu, có nên mua coin không" trên những hội nhóm tiền mã hóa. Thị trường sôi động dẫn đến tâm lý sợ bị bỏ lỡ (FOMO). Tuy nhiên, sự xuất hiện của nhiều nhà đầu tư mới không hẳn là tiêu cực.
"Khi làm bất cứ thứ gì, cần có khả năng học hỏi để thu nhận kiến thức. Việc bỏ ra số vốn nhỏ như 5, 10 hay 20 USD chính là cách học nhanh, thực tế nhất để mình có thêm hứng thú, hiểu rằng đầu tư có nghĩa là gì.
Dù khoản tiền đầu tư đó có về con số 0, nó vẫn là số tiền rất nhỏ, giống như mua một cuốn sách vậy. Trong 100 bạn đầu tư nhỏ, hi vọng có 20-30 bạn tìm hiểu sâu hơn, và 10 bạn có thể đầu tư số vốn lớn", ông Kendrick Nguyễn, CEO và đồng sáng lập nền tảng gọi vốn cộng đồng Republic chia sẻ.
Trong bài phỏng vấn với Zing, Kendrick Nguyễn hào hứng chia sẻ quan điểm của mình về đầu tư, chú trọng vào những nhà đầu tư nhỏ lẻ và nền tảng gọi vốn cho các công ty thuộc về số ít. Republic là một công ty đang để lại dấu ấn trong lĩnh vực đầu tư nhỏ lẻ và gọi vốn cộng đồng. Trong suốt 5 năm thành lập, nền tảng này đã huy động thành công 300 triệu USD vốn cho các công ty khởi nghiệp.
Republic hoạt động như thế nào, và đâu là điểm khác biệt lớn nhất so với các nền tảng gọi vốn cộng đồng?
Mục tiêu của Republic là trở thành nền tảng mà bất cứ ai trên thế giới, dù giàu hay nghèo, đều có thể tham gia đầu tư. Thông thường, bạn phải có rất nhiều tiền nếu muốn đầu tư vào các dự án tư nhân, chưa trở thành công ty đại chúng. Trong khi đó, các khoản đầu tư ban đầu mới là cơ hội tốt nhất.
Tầm nhìn của Republic là giúp mọi người có cơ hội đầu tư vào các công ty mới từ sớm. Nếu họ tin tưởng công ty, dự án đó, họ có thể đầu tư 10 USD, 100 USD, thậm chí 1.000 USD giống như những tỷ phú, triệu phú từ 10 hay 20 năm trước. Đây là sự khác biệt rất lớn của Republic.
Khi con người có khả năng đầu tư một số vốn rất nhỏ, đó vừa là quyền lợi, đồng thời cũng là bài học của người đó. Hãy tưởng tượng bạn có một khoản tiền nhỏ, và thay vì mua sắm, bạn quyết định đầu tư vào một đôi vợ chồng đang mở quán ăn ven đường mà bạn gặp hàng ngày.
Việc bỏ tiền ra như vậy khiến cho mỗi người đều có thể đóng góp vào sự phát triển của các doanh nghiệp, xã hội. Dù mỗi người chỉ bỏ ra số tiền rất nhỏ như 10-20 USD, nhưng nếu bạn có thể thuyết phục hàng triệu người làm việc đó, thì sẽ rất tốt cho xã hội và nền kinh tế.
Với một số tiền nhỏ, mỗi người đều có thể học về đầu tư. Lợi nhuận của họ có thể không lớn, thậm chí có thể về 0, nhưng đây vẫn sẽ là bài học đáng giá so với lượng tiền bỏ ra.
  |
Quá trình đầu tư vào các công ty từ sớm sẽ giúp người tham gia có mức lợi tức lớn nhưng rủi ro không nhỏ. Liệu Republic có phải đơn vị thay người dùng thẩm định, đánh giá dự án?
Republic giống một cánh cửa thẩm định các công ty, dự án xin tham gia. Trong gần 10.000 công ty nộp đơn tham gia, Republic sẽ chỉ chọn ra vài trăm, tức là 1-2% số công ty đó.
Năm 2021 chúng tôi ước tính 30.000 công ty đăng ký gọi vốn trên Republic, tuy nhiên chúng tôi sẽ chỉ chọn ra khoảng 500 công ty. Công ty nộp đơn tham gia sẽ được đội ngũ Republic đánh giá xem liệu những nhà sáng lập có phải chuyên gia trong lĩnh vực này không, công ty họ đã ra thị trường chưa, đã có bước tiến nào chưa.
Chắc chắn việc đầu tư sớm sẽ đi kèm rủi ro cao. Ngay cả với những quỹ đầu tư lớn trên thế giới như Sequoia hay Andreessen Horowitz, trong 10 công ty họ đầu tư, chỉ 1/10 công ty đó có khả năng phát triển thành công và 9/10 công ty còn lại có thể trở thành con số không.
Nhà đầu tư cơ bản cần nắm rõ vấn đề đấy. Đối với tôi, quan niệm chỉ tập trung đầu tư vào một công ty và nghĩ rằng nó sẽ giúp mình giàu có là điều sai lầm. Do vậy, Republic cần đóng vai trò như một kênh tin tức, truyền tải kiến thức cũng như hiểu biết cơ bản cho nhà đầu tư.
Republic vẫn là một sàn đầu tư. Do vậy, tôi muốn, đồng thời tin rằng những lựa chọn mà Republic đưa ra có thể đem lại lợi nhuận cho các nhà đầu tư.
Ngành đầu tư mạo hiểm ở Mỹ mới ra đời cách đây 40 năm và vẫn còn non trẻ. Câu chuyện cái gì đúng, cái gì sai, nên hay không nên đầu tư không phải là bất biến. Những quan điểm của quỹ đầu tư lớn chưa chắc đã đúng. Do vậy, chúng tôi tôn trọng những góc nhìn khác, là góc nhìn của cộng đồng.
  |
Vậy đứng từ góc độ doanh nghiệp kêu gọi vốn, nhận 1 triệu USD từ một quỹ đầu tư, và 1 triệu USD từ 10.000 nhà đầu tư nhỏ lẻ, mỗi người góp 100 USD khác gì nhau?
Tôi cho rằng khi một người bỏ tiền để đầu tư, tâm lý của họ sẽ khác với khi mua đồ. Nếu anh bỏ tiền đầu tư vào một thương hiệu, chắc chắn anh sẽ có tâm lý muốn mua, dùng sản phẩm của họ khi có cơ hội.
Để có 10.000 khách hàng trở thành nhà đầu tư của mình là một giá trị không thể đong đếm. Đây là thứ chỉ có được bằng cách gọi vốn cộng đồng. Qua hàng trăm công ty đã gọi vốn được trên Republic, chúng tôi nhận thấy sự gắn bó với sản phẩm họ bỏ tiền ra là tốt hơn rất nhiều.
Ngoài ra, tốc độ gọi vốn cũng là một lợi thế. Ví dụ là Gumroad, công ty đầu tiên được gọi vốn cộng đồng tới 5 triệu USD tại Mỹ. Trước đây, một công ty như Gumroad để gọi 5 triệu USD vốn theo vòng sẽ phải mất nhiều tháng, đôi khi một vài năm.
Tuy nhiên khi tham gia Republic, công ty này đã gọi được 5 triệu USD chỉ trong 12 giờ. Đây là trường hợp công ty đầu tiên tại Mỹ gọi vốn cộng đồng với một mức độ lớn và nhanh như vậy.
Số tiền đầu tư tối thiểu cho các dự án tại Republic hiện tại vẫn ở mức khoảng 100-200 USD. Có cách nào giảm chúng xuống chỉ còn vài USD không?
Công nghệ blockchain có thể giúp hiện thực hóa điều đó. Trước đây nhà đầu tư phải có số tiền lớn mới có cơ hội được góp vốn. Với công nghệ blockchain, số tiền tối thiểu để đầu tư có thể được rút nhỏ lại còn 5-10 USD.
Blockchain cũng giúp quá trình chuyển tiền của Republic nhanh hơn. Nếu không có 2 điểm này thì Republic rất khó tồn tại. Trong tương lai, tôi hy vọng công nghệ sẽ tạo điều kiện giúp một người nông dân tại Việt Nam cũng có thể đầu tư vào một công ty tại Mỹ.
Vậy Republic kiếm tiền như thế nào?
Khi chúng tôi giúp một công ty gọi vốn thành công, chúng tôi sẽ được trích vài phần trăm hoa hồng bằng tiền mặt. Một hình thức khác là chúng tôi sở hữu một phần vốn của công ty đó. Khi công ty đó phát triển, số vốn chúng tôi nhận được sẽ sinh lời.
  |
Liệu Republic có dự định đầu tư vào những thị trường mới như Việt Nam? Nếu có, làm thế nào để mô hình hoạt động của Republic phù hợp điều kiện luật pháp nước sở tại?
Tôi là luật sư trước khi thành lập Republic. Rất ít người biết rằng vấn đề luật pháp chiếm tới 50% tầm quan trọng trong lĩnh vực fintech. Nếu nắm vững, đáp ứng được điều kiện luật pháp, bất cứ công ty nào cũng có thể nắm được lợi thế.
Tôi rất muốn mô hình của Republic nhân rộng, đặc biệt tại Việt Nam. Tuy nhiên, việc xây dựng một đội ngũ điều hành trực tiếp tại nước sở tại không đơn giản. Do vậy, nếu có cơ hội, Republic sẽ chọn cách thức liên doanh với những đối tác tại Việt Nam. Republic có thể cung cấp kiến thức về tài chính và hỗ trợ xây dựng mạng lưới. Trước mắt, chúng tôi sẽ vẫn tập trung mở rộng tới khu vực Trung Quốc, Trung Đông, châu Âu và Australia.
Các startup tại Việt Nam có gì hấp dẫn, và thị trường còn những hạn chế nào?
Tiềm năng và khả năng công nghệ của người Việt Nam đang phát triển rất nhanh. Dẫu vậy, khả năng đầu tư của mỗi cá nhân còn khá hạn chế khi so sánh với Singapore. Trước khi tham gia vào một thị trường mới, Republic phải giải bài toán tài chính, phải trả lời câu hỏi liệu đây có phải điều đem lại lợi ích cho công ty hay không.
Dù có nhận được sự ủng hộ thì Việt Nam vẫn chưa phải thị trường mà chúng tôi đặt mục tiêu trong năm 2021, vì số tiền mỗi cá nhân bỏ ra đầu tư vẫn còn rất nhỏ.
Vì là người Việt, tôi mong muốn có sự đóng góp, dù có lợi hay không. Tôi rất muốn tìm được đối tác liên doanh phù hợp để hỗ trợ đầu tư. Mình người Việt nhưng chưa chắc hiểu biết rõ về thị trường tại quê hương, do vậy rất cần sự giúp sức từ những người bạn có khả năng tham gia.
Ngoài những lĩnh vực chính như startup, video game và tiền mã hóa, trong thời gian tới Republic có hình thức đầu tư nào mới?
Tôi rất vui khi được hỏi về vấn đề này. Quả thực tôi chưa từng chia sẻ kế hoạch của mình cho các bên truyền thông của Mỹ. Chắc chắn trong 3 tháng nữa, đội ngũ Republic sẽ tạo cơ hội cho người dùng đầu tư vào ngành âm nhạc.
Lấy ví dụ một nữ ca sĩ nổi tiếng tại Việt Nam sắp ra mắt album mới, cô ấy có thể kêu gọi đầu tư khoảng 200.000 USD, và người đầu tư sẽ nhận được lợi nhuận từ tiền bán album. Nếu bạn là một ca sĩ thành công, người hâm mộ sẽ rất hứng thú với dự án này.
Những gì Republic đang làm là kết hợp sự đam mê, niềm tin và hứng thú của con người với khả năng sinh lời. Khoảng 10 năm trước, đầu tư là câu chuyện nhàm chán dành cho những người lớn tuổi, có tiền. Tuy nhiên, các bạn trẻ hiện nay đã có suy nghĩ khác.
