Năm 2021 trải qua được 3 tháng nhưng Dogecoin đã kịp ghi đậm dấu ấn. Đồng mã hóa tử lấy ý tưởng từ chú chó Shiba tăng vọt giá trị sau khi được tên tuổi lớn như Elon Musk quảng bá. Sự phấn khích càng được tiếp lửa khi rapper Snoop Dogg tuyên bố đổi tên thành Snoop Doge.
Theo xếp hạng của Coindesk, Dogecoin từng là tiền điện tử lớn thứ 10 trong một khoảng thời gian, với mức 0,8 USD/DOGE. Đà tăng của Dogecoin như sự trêu ngươi về thế giới con người đang sống
 |
| Đà tăng trưởng của tiền lấy cảm hứng từ meme như Dogecoin có sự giúp sức lớn từ người nổi tiếng. Ảnh: Coindesk. |
Ranh giới mong manh giữa phi lý và nghiêm túc
Thời gian trôi đi, lại có thêm những cái tên tuyên bố tham gia thị trường tiền thuật toán: PayPal, Tesla, Mastercard, Harvard, Morgan Stanley, BNY Mellon... Danh sách cứ tiếp tục dài thêm, như phần thưởng cho niềm tin của cộng đồng vào tương lai công nghệ này.
Trái ngược với sự phấn khích của đám đông đầu tư, những nhà sáng tạo Dogecoin xem đồng tiền là trò đùa không hơn không kém. Và "trò đùa" hiện đã đạt mức khoảng 6,5 tỷ USD vốn hóa thị trường. Nếu Dogecoin "sập", chắc chắn nhiều người sẽ không thể cười như chú chó biểu tượng.
Một thực tế không thể phủ nhận, phần không nhỏ thị trường tiền mã hóa được định hình bởi niềm tin tập thể, thay vì giá trị có thực.
Đã 2 năm, Dogecoin không có thêm bản cập nhật phần mềm lớn nào. Chưa kể, đồng tiền này rất dễ bị tấn công khi thiếu công cụ khai thác riêng, phải phụ thuộc vào mạng lưới của Litecoin. Sự bùng nổ DOGE hoàn toàn được thúc đẩy bởi đầu cơ thay vì những giá trị hữu dụng.
 |
| Sự biến động của các meme coin dường như là vô tận. Trong hình là biểu đồ dự án DeFi Hotdog, giảm từ 4.000 USD xuống còn 1 USD trong 5 phút hồi đầu tháng 9/2020. Ảnh: Lowstrife. |
Không riêng Dogecoin, cảm tính của đám đông với sự hỗ trợ từ mạng xã hội đưa cổ phiếu GameStop trở thành hiện tượng đầu 2021. Chưa hết, một đồng mã hóa khác là Marscoin tăng hơn 1.000% sau khi được Elon Musk đề cập trên Twitter.
Một vài thanh thiếu niên nổi tiếng chóng mặt trên TikTok nhờ sự ủng hộ của đám đông hâm mộ và thuật toán ứng dụng. Vài giây video có đáng được cả thế giới hưởng ứng hay không? Sự nổi tiếng này liệu có xứng đáng? Có hay không cũng chẳng còn quan trọng, vài người trong đó đã thành triệu phú.
Niềm tin tập thể luôn là động lực mạnh mẽ, nhưng nó không đủ khả năng dịch chuyển toàn bộ thị trường tài chính. Điều khác biệt hiện nay là mạng xã hội có thể chuyển niềm tin thành hành động tập thể với tốc độ và quy mô chưa từng có. Những người nổi tiếng như Elon Musk có thể tận dụng lượng người hâm mộ khổng lồ của mình, kêu gọi họ mua DOGE và làm tăng giá.
Cộng đồng tiền mã hóa thích sự phi tập trung, quyền lực được san sẻ cho tất cả. Nhưng giấc mơ vẫn luôn nằm ngoài tầm với.
Giấc mơ phi tập trung
Nếu không có niềm tin chung về giá trị, tiền pháp định không khác giấy hay kim loại. Trong khi các chính phủ có thể in thêm tiền và kiểm soát giá cả, Bitcoin tồn tại độc lập với hệ thống này. Nói một cách đơn giản, giá trị Bitcoin được xác định bởi số tiền người ta sẵn sàng trả cho nó. Trong những ngày đầu, Bitcoin chỉ đáng vài xu. Nhưng hiện giờ, nó đã đạt hàng chục nghìn USD.
Bitcoin rõ ràng đã lớn mạnh và nhận được nhiều sự quan tâm từ những nhà đầu tư truyền thống. Nhưng sự phát triển này khiến đồng tiền không thoát được việc bị đầu cơ bởi các cá voi có sức ảnh hưởng khổng lồ.
 |
| Sự mâu thuẫn bên trong diễn biến đà tăng của Dogecoin cho thấy giấc mơ tiền phi tập trung vẫn còn xa. Ảnh: Coindesk. |
Dogecoin đại diện cho lý tưởng hệ thống tiền mã hóa kỳ lạ và độc lập với hệ thống tài chính. Những người sáng lập đã không còn nắm giữ quyền điều hành, để nó tuân theo quy tắc do cộng đồng tự đề ra. Các ngân hàng cũng chẳng muốn dính líu gì đến chú shiba này.
Elon Musk nổi tiếng là người yêu thích Dogecoin. Ông gợi ý đồng tiền này nên trở thành “tiền mã hóa cho mọi người”, đồng nghĩa việc dân chủ hóa nó. Điều này về bản chất, không khác mấy sự phấn khích của các nhà đầu tư nhỏ lẻ muốn chống lại những quỹ đầu cơ lớn trong vụ việc Game Stop. Nhưng, chính Game Stop liệu có thay đổi được cán cân quyền lực của thế giới tài chính?
Dân chủ hóa tài chính vẫn rất khó đạt được. Dogecoin rốt cuộc cũng không phải là đồng tiền đại diện cho tính phi tập trung. Musk chỉ ra rằng Dogecoin đang bị đầu cơ nặng nề. Theo Coin Metrics, 100 ví Dogecoin hàng đầu nắm giữ 68% tổng nguồn cung, so với tỷ lệ 13,7% của Bitcoin. Cụ thể hơn, 1% ví DOGE lớn nhất nắm 94% tổng nguồn cung.
Elon Musk cố gắng giải quyết vấn đề này bằng cách kêu gọi các cá voi của Doge bán bớt số dư, thậm chí đề nghị trả tiền để họ vô hiệu hóa địa chỉ ví của mình. Nhưng thật khó để người đàn ông giàu thứ 3 thế giới, từng đẩy giá Dogecoin lên cao có thể buộc những người khác ngưng đầu cơ.
