Dự án kéo dài thời gian thực hiện từ 3 năm lên gần 20 năm, đội vốn hơn gấp đôi, giải ngân ì ạch, gây lãng phí ngân sách Nhà nước với giá trị tạm tính hơn 82 tỷ đồng.
Sai phạm ngay từ khâu thẩm định, phê duyệt
Dự án đầu tư xây dựng hệ thống hạ tầng kỹ thuật khu đô thị Đại học tại các xã Đông Ngạc, Cổ Nhuế, Xuân Đỉnh (huyện Từ Liêm cũ, Hà Nội), khu vực Trường Đại học Mỏ - Địa chất và khu ký túc xá dùng chung, được Bộ GD&ĐT tạo phê duyệt tại Quyết định số 7819 ngày 27/10/2009. Chủ đầu tư là Trường Đại học Mỏ - Địa chất.
Theo quyết định phê duyệt ban đầu, dự án có tổng mức đầu tư hơn 190,4 tỷ đồng, thời gian thực hiện từ năm 2009 đến 2012. Tuy nhiên, trong quá trình triển khai, dự án đã 5 lần điều chỉnh thời gian thực hiện, kéo dài đến năm 2027, đồng thời đội vốn lên hơn 435,2 tỷ đồng, gấp hơn 2 lần so với ban đầu.
Đến ngày 1/7/2025, dự án mới được giao hơn 261,3 tỷ đồng, giải ngân hơn 140,8 tỷ đồng, đạt 53,9% kế hoạch vốn và chỉ tương đương 32,3% tổng mức đầu tư điều chỉnh.
Kết luận thanh tra của Thanh tra Chính phủ chỉ rõ ngay từ khâu thẩm định, phê duyệt, dự án đã tồn tại nhiều thiếu sót, vi phạm nghiêm trọng.
Tại thời điểm phê duyệt dự án, quy định về mức hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm đã thay đổi, song vẫn áp dụng mức hỗ trợ 30.000 đồng/m2, không đúng quy định. Hệ quả là thiếu chi phí bồi thường, giải phóng mặt bằng hơn 206 tỷ đồng, khiến tổng mức đầu tư bị phê duyệt thiếu hơn 247 tỷ đồng.
 |
Thanh tra Chính phủ xác định Bộ GD&ĐT không thực hiện đầy đủ chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, phê duyệt dự án nhưng không phân kỳ đầu tư, không xác định rõ tiến độ, thời gian hoàn thành giải phóng mặt bằng và các hạng mục hạ tầng theo từng năm, dẫn đến việc không xác định rõ nguồn vốn, không bảo đảm cân đối đủ vốn để kết thúc dự án theo tiến độ ban đầu.
Đáng chú ý, trong 5 lần điều chỉnh thời gian thực hiện dự án, có 4 lần không thuộc trường hợp được điều chỉnh và 4 lần điều chỉnh không được thẩm định theo quy định của Luật Xây dựng và Luật Đầu tư công.
Thanh tra Chính phủ cũng chỉ ra nhiều vi phạm trong công tác đấu thầu và thực hiện hợp đồng. Một số gói thầu tư vấn được lập dự toán không đúng quy định, dẫn đến phê duyệt giá gói thầu tăng sai quy định hơn 1,39 tỷ đồng. Một số hợp đồng tư vấn được chỉ định thầu, nhưng không có trong kế hoạch lựa chọn nhà thầu được phê duyệt, vi phạm quy định pháp luật về đấu thầu.
Trong quá trình thực hiện, nhiều gói thầu tư vấn thiết kế, khảo sát, thẩm tra bị xác định có giá không đúng, dẫn đến giá trị thanh lý, quyết toán vượt quy định. Việc chỉ định các đơn vị thuộc chính chủ đầu tư thực hiện gói thầu cũng không bảo đảm tính cạnh tranh.
Công tác giải phóng mặt bằng của dự án, được xác định là điểm nghẽn nghiêm trọng nhất. Sau gần 16 năm triển khai, diện tích giải phóng mặt bằng mới đạt 37,5%, giá trị bồi thường chỉ đạt khoảng 33% theo tổng mức đầu tư điều chỉnh.
Thanh tra Chính phủ cho biết trong suốt 16 năm thực hiện dự án, có tới 10 năm Bộ GD&ĐT không bố trí vốn, việc bố trí vốn dàn trải, không đúng quy định. Đây được xác định là nguyên nhân chủ yếu khiến dự án chậm tiến độ, phát sinh lãng phí lớn.
Không chỉ vậy, Trường Đại học Mỏ - Địa chất còn giải ngân không hết kế hoạch vốn được giao trong nhiều năm, có năm chỉ đạt 7,5% kế hoạch; riêng năm 2025, giải ngân vỏn vẹn 67 triệu đồng, tương đương 0,05% kế hoạch vốn.
Lãng phí hơn 82 tỷ, kiến nghị xử lý trách nhiệm
Thanh tra Chính phủ kết luận các vi phạm trong thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh dự án, đặc biệt là vi phạm trong công tác bố trí vốn của Bộ GD&ĐT, là nguyên nhân chủ quan chính dẫn đến chậm tiến độ, cấu thành hành vi gây lãng phí theo Luật Thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2013, với giá trị lãng phí tạm tính hơn 82,35 tỷ đồng.
Từ đó, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Bộ GD&ĐT tổ chức kiểm điểm, xử lý nghiêm trách nhiệm đối với Bộ trưởng, Thứ trưởng được phân công phụ trách dự án qua các thời kỳ; đồng thời kiểm điểm trách nhiệm đối với các đơn vị chức năng, lãnh đạo Trường Đại học Mỏ - Địa chất, Ban Quản lý dự án và các cá nhân liên quan.
Thanh tra Chính phủ cũng yêu cầu thu hồi, hoàn trả hơn 1,48 tỷ đồng do thanh toán trái quy định; trường hợp phát hiện vi phạm pháp luật gây thiệt hại tiền, tài sản Nhà nước thì chuyển hồ sơ sang Bộ Công an điều tra để xử lý theo quy định.
Sách về Pháp luật
Cuốn sách "Quyền tư pháp và trách nhiệm giải trình của cơ quan thực hiện quyền tư pháp ở Việt Nam hiện nay” không chỉ cung cấp kiến thức nền tảng về quyền tư pháp và trách nhiệm giải trình mà còn đề xuất các giải pháp nhằm bảo đảm thực hiện quyền tư pháp ở Việt Nam thời gian tới trong 3 chương sách.
