Dự án nghi vấn là dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 (hay còn gọi là Đường sắt trên cao Hà Nội, đoạn Ngọc Hồi – Yên Viên) đã hoàn thành thiết kế kỹ thuật nhưng do đoạn tuyến phía bắc cầu sông Hồng chưa được Hà Nội và các ngành thống nhất hướng tuyến nên Tổng công ty Đường sắt Việt Nam chưa thể phê duyệt được toàn bộ thiết kế kỹ thuật. Hợp đồng tư vấn đã giải ngân khoảng 80% phần tiền yen và 69% phần tiền Việt.
Đáng chú ý, vài năm trước khi thiết kế tuyến vượt sông Hồng, người ta đã nghĩ tới nhiều phương án, trong đó ưu thế nhất là việc xây dựng cầu mới cách cầu Long Biên 30m về phía thượng nguồn và góp phần gây ồn ào dư luận chuyện ứng xử thế nào với cây cầu lịch sử này suốt thời gian qua. Dự án đường sắt đô thị số 1 dậm chân tại cầu Long Biên và bây giờ, tại đó có thông tin ''lại quả'' số tiền “khủng”.
 |
| Mô hình phối cảnh nhà ga Long Biên trên tuyến đường sắt đô thị số 1. |
Dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1 (hay còn gọi là Đường sắt trên cao Hà Nội, đoạn Ngọc Hồi – Yên Viên) được Thủ tướng Chính phủ chấp thuận chủ trương đầu tư ngày 12/2/2004.
Dự án được chia làm các giai đoạn đầu tư xây dựng để phù hợp với nhu cầu khai thác sử dụng, thu xếp nguồn vốn vay ODA Nhật Bản.
 |
| Hình minh họa cho vụ hối lộ quan chức các nước của JTC trên báo Nhật. |
Trước đó, báo The Yomiuri Shimbun (Nhật Bản) ngày 20/3 đưa tin, Công ty JTC (Nhật Bản) đã phải chi bất hợp pháp 100 triệu yen cho các cán bộ và một số người khác ở nước thứ ba (gồm Indonesia, Uzebekistan và Việt Nam) từ năm 2008 – 2012 để được tham gia thực hiện các dự án ODA.
Trong đó, JTC đã hối lộ 80 triệu yen (khoảng 16,5 tỷ đồng, theo tỷ giá hiện tại) cho một quan chức tại cơ quan có trách nhiệm quản lý dự án tại Đường sắt Việt Nam. Đổi lại, JTC trúng thầu một dự án ODA trị giá 4,2 tỷ yen.
Các giai đoạn đầu tư dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội tuyến số 1:
Ở giai đoạn 1, theo quyết định đầu tư số 3304/QĐ-BGTVT ngày 31/10/2008, Dự án có quy mô xây dựng mới đường sắt đôi trên cao điện khí hóa đoạn Giáp Bát - Gia Lâm với chiều dài 15,36km và khu Tổ hợp Ga Ngọc Hồi dài 3,85km. Tổng mức đầu tư là 19.460 tỷ đồng (13.972 tỷ vay JICA, còn lại là đối ứng). Dự án do Tổng công ty đường sắt VN là chủ đầu tư, quản lý dự án là Ban QLCDA Đường sắt (RPMU) thuộc Tổng công ty đường sắt VN, tiến độ thực hiện dự án dự kiến từ năm 2008 đến năm 2017.
Hiện tại, phía Việt Nam đã ký hiệp định vay JICA lần 1 với giá trị 4,683 tỷ Yên cho công tác thiết kế kỹ thuật và hỗ trợ đấu thầu. Tổng công ty đường sắt VN đã tổ chức đấu thầu tuyển chọn tư vấn từ tháng 4/2008, báo cáo Bộ GTVT phê duyệt kết quả đấu thầu cho liên danh tư vấn do Japan Transportation Consultant, Inc (JTC) đứng đầu, liên danh với các công ty Nhật Bản khác gồm JARTS, JRC, JEC, KOKEN và các Công ty tư vấn Việt Nam gồm công ty cổ phần Tư vấn đầu tư xây dựng GTVT (TRICCO), TEDI và TEDI-South, viết tắt là liên danh JKT. Giá trúng thầu là 2.900.786.900 yen và 320.588.823.878 đồng.
Giai đoạn 2a, được sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, Bộ GTVT đã phê duyệt đầu tư Tiểu dự án xây dựng đường sắt đô thị Hà Nội (tuyến số 1) giai đoạn 2a tại quyết định 3412/QĐ-BGTVT ngày 28/12/2012 với phạm vi tiểu dự án từ Giáp Bát đến Ngọc Hồi dài 5,649 km và kết nối với giai đoạn 1. T Tổng mức đầu tư là 24.825 tỷ VNĐ (gồm 75,667 tỷ Yên và 4.477 tỷ VNĐ). Hiệp định vay JICA lần 2 cho Dự án đã ký ngày 22/3/2013 với giá trị là 16,588 tỷ Yên.
Tổng Dự án đã tiếp nhận 2 khoản vay JICA với tổng giá trị 21,271 tỷ Yên, các giai đoạn của Dự án đã bắt đầu triển khai từ năm 2008. Việc lựa chọn nhà thầu tư vấn theo quy định phải tuân thủ các quy định của nhà tài trợ và Luật Đấu thầu của Việt Nam. Đến nay dịch vụ tư vấn đã cơ bản hoàn thành công tác thiết kế kỹ thuật giai đoạn 1 và đang lựa chọn và thương thảo hợp đồng tư vấn giai đoạn 2a, công tác đấu thầu xây lắp chưa được triển khai.
