Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết hiện hoạt động sản xuất và xuất khẩu của các doanh nghiệp cá ngừ đang bị đảo lộn bởi hàng loạt lô hàng container nhập khẩu bị ách tắc tại cảng.
Theo hiệp hội, nguyên nhân những lô hàng này không thể thông quan là do quy định mới về kiểm dịch trong Thông tư số 36/2018/TT (TT 36/2018) của Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT), vừa có hiệu lực từ ngày 10/2/2019.
Không kịp trở tay khi thông tư mới có hiệu lực
Các doanh nghiệp xuất khẩu cá ngừ phản ánh họ nhận được thông tin về Thông tư số 36/2018 quá trễ, hầu hết là cận hoặc đã qua ngày thông tư có hiệu lực.
 |
| VASEP cho hay hiện hàng loạt lô hàng là container cá ngừ nhập khẩu của các doanh nghiệp đang bị ách tắc tại cảng. Ảnh minh họa. |
Cụ thể, Thông tư 36/2018/TT do Bộ NN&PTNN ban hành có hiệu lực từ ngày 10/2/2019. Tuy nhiên, một vài doanh nghiệp nhận được email thông báo từ Chi cục Thú y ngày 3-4/2. Một số doanh nghiệp khác cho biết chỉ nhận được thông tin từ VASEP ngày 11/2.
Đại diện Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết đơn vị cũng nhận được văn bản và mới cập nhật trên website ngày 12/2, tức hai ngày sau khi thông tư có hiệu lực. Ngoài ra, Cục Thú y cũng vừa tổ chức hai cuộc phổ biến nội dung thông tư tại Hà Nội và TP.HCM sau ngày văn bản có hiệu lực.
Trong khi đó, các hợp đồng mua nguyên liệu đều được doanh nghiệp ký từ trước đó, thậm chí trước thời điểm thông tư có hiệu lực vài tháng. Các đơn hàng là container cá ngừ được vận chuyển về liên tục và phải mất ít nhất từ 2-5 tuần mới đến cảng Việt Nam. Đây cũng là lý do các doanh nghiệp trở tay không kịp trước thông tư mới.
"Đến ngày các doanh nghiệp biết thông tư là đã cận hoặc sau ngày văn bản có hiệu lực. Hầu hết container đã xuất bến về Việt Nam đều chưa cập nhật được các quy định mới, hay nói cách khác là các doanh không kịp chuẩn bị các điều kiện để tuân thủ các yêu cầu của TT 36/2018", đại diện VASEP lý giải.
Doanh nghiệp không đáp ứng được gì trong thông tư mới?
Theo VASEP, các lô hàng container cá ngừ của doanh nghiệp nhập khẩu đều tuân thủ tốt các quy định bổ sung tại TT 36/2018 so với Thông tư 26/2016 trước đây. Tuy nhiên, hầu hết container này đều không thể đáp ứng quy định tại Điểm g, Khoản 2, Điều 1 của TT 36/2018.
Cụ thể, nội dung này quy định các lô hàng thủy sản nhập khẩu gián tiếp từ tàu đánh bắt nước ngoài chuyển tải tại các cảng trung chuyển về Việt Nam thì phải cung cấp được Bản sao Giấy xác nhận do cơ quan có thẩm quyền của quốc gia nơi có cảng trung chuyển cấp.
 |
| Theo VASEP, quy định tại Điểm g, Khoản 2, Điều 1 của TT 36/2018 rất khó khăn trong thực tế khi triển khai. Ảnh minh họa: Minh Hoàng. |
Nội dung giấy xác nhận gồm tên, số đăng ký, quốc gia treo cờ của tàu đánh bắt và tàu vận chuyển, tên loại sản phẩm thủy sản, số lượng, thời gian bốc dỡ, địa điểm bốc dỡ, điều kiện lưu giữ sản phẩm...
Đại diện VASEP cho biết đa số cảng trung chuyển của các quốc gia, vùng lãnh thổ của các doanh nghiệp Việt Nam như Quần đảo Marshall, Đài Loan, Hàn Quốc, UAE, Uruguay, Nhật Bản... đều từ chối cấp giấy xác nhận trên. Trong khi đó, chỉ một số quốc gia đồng ý cấp như Thái Lan, Philippines nhưng giấy xác nhận này đều theo mẫu của nước sở tại.
Thậm chí, giấy xác nhận của một số nước chỉ được ghi bằng ngôn ngữ của họ. Vì vậy, đây là nguyên nhân khiến các container cá ngừ bị ách tắc những ngày qua.
Hiệp hội chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam cho biết việc quy định giấy xác nhận theo đúng yêu cầu của TT 36/2018 là rất khó khăn trong thực tế, bởi các nội dung này đã có trong Giấy Chứng nhận Thuyền trưởng. Trước đó, Hiệp hội đã góp ý, xây dựng những bất cập này cho Dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 26.
Trước khó khăn này, mới đây VASEP đã gửi công văn báo cáo và kiển nghị đến Bộ trưởng, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT về việc xem xét, chỉ đạo tháo gỡ và dời thời gian thực thi TT 36/2018 đến hết ngày 31/3 để doanh nghiệp giải quyết tình trạng container cá ngừ ách tắc tại cảng.
Đại diện Hiệp hội cũng kiến nghị Bộ NN&PTNT xem xét giải quyết, tháo gỡ quy định tại Điểm g, Khoản 2, Điều 1 của TT36/2018 để hỗ trợ việc sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp thủy sản.
Trước đó, một số doanh nghiệp thủy sản trong nước đã “kêu cứu” về việc 50 container, chủ yếu là cá ngừ đang bị tắc tại cảng hơn nửa tháng. Nguyên nhân là văn bản do Cục Thú y ký yêu cầu nguyên liệu thủy sản nhập khẩu từ tàu đánh bắt được đóng container tại các cảng trung chuyển nước ngoài không có giấy chứng nhận an toàn kiểm dịch hoặc an toàn thực phẩm Health Certificate (H/C) vào diện không được thông quan như trước.
