Ngày 2/3/2002 chứng kiến Bergkamp tạo ra di sản cho Arsenal trong trận thắng 2-0 trước Newcastle trên sân St James' Park. Tiền đạo người Hà Lan nhận bóng từ Robert Pires trong tư thế có phần lỡ nhịp di chuyển và bị Nikos Dabizas theo kèm rất sát. Không cần tới giây thứ 2 để suy nghĩ, anh đưa chân trái chạm nhẹ làm bóng thay đổi quỹ đạo bay vòng ra phía sau lưng Dabizas, trước khi xoay người đẩy bóng rồi dứt điểm vào góc xa khung thành.
Siêu phẩm ghi vào lưới Newcastle của Bergkamp là sự kết hợp của pha xử lý tinh tế và dứt điểm hoàn hảo tới mức thần thánh. Đó cũng là khoảnh khắc đại diện cho sự hào hoa, thứ bóng đá đẹp với phong cách tấn công cống hiến của thời kỳ Arsene - Arsenal đầu thiên niên kỷ mới.
Nghịch lý Dennis Bergkamp
Bergkamp gia nhập Arsenal vào mùa hè 1995 với bản hợp đồng trị giá 12,5 triệu euro. Đến tháng 9/1996, với sự xuất hiện của HLV Arsene Wenger, anh mới trở thành nhân tố chính trong kế hoạch xây dựng lối chơi cho Arsenal.
Trong sự nghiệp, Bergkamp chơi tổng cộng 402 trận cho Arsenal, ghi 109 bàn thắng, 71 kiến tạo, giành 3 chức vô địch Ngoại hạng Anh và 4 FA Cup. Dù vậy, những thành tích đó chưa bao giờ là đủ để miêu tả tài năng của tiền đạo người Hà Lan.
Ở Bergkamp, tất cả có thể dễ dàng nhận ra khả năng xử lý bóng một chạm ở cấp độ siêu việt, thể hiện sự hiệu quả và đầy nghệ thuật. “Số 10” của Arsenal thấm nhuần triết lý bóng đá đơn giản từ thánh Johan Cruyff và tạo ra phép màu với những bàn thắng vượt xa trí tưởng tượng của tất cả.
 |
| Siêu phẩm của Dennis Bergkamp ghi vào lưới Newcastle năm 2002. |
Không có cuộc bầu chọn bàn thắng đẹp của Arsenal nào đáng phải chú tâm nếu thiếu đi cái tên Dennis Bergkamp. Vấn đề cho việc chọn ra “tuyệt phẩm trong những tuyệt phẩm” từ Bergkamp là hướng đến lựa chọn hiển nhiên hay cố gắng tìm lý do để chọn bàn thắng khác hoặc có thể không, mà xuất phát từ pha kiến tạo nghệ thuật của anh cũng vẫn cho thấy sự hợp lý.
Tuy nhiên, trong cuốn tự truyện “Sự tĩnh lặng và tốc độ”, Bergkamp lại không coi siêu phẩm vào lưới Newcastle năm 2002 là bàn thắng yêu thích nhất sự nghiệp của mình.
"Có rất nhiều yếu tố may mắn ở đó", Bergkamp thừa nhận. "Nếu Dabizas lùi lại một bước thì mọi thứ kết thúc rồi. Vì vậy, nó không thuần khiết".
Đối với Bergkamp, đó đơn giản chỉ là câu hỏi về việc lựa chọn kỹ thuật giúp anh vượt qua Dabizas theo cách hiệu quả nhất. Bản thân anh không quan tâm đến thủ đoạn đánh lừa vì nó quá kinh ngạc, chỉ cho ra kết quả cuối cùng là bàn thắng. Đó là sự khác biệt giữa anh và phần còn lại. Anh nhìn mọi thứ diễn ra theo cách khác.
HLV Wenger coi siêu phẩm vào lưới Newcastle của Bergkamp là “độc nhất vô nhị”. Sau này, chiến lược gia người Pháp đã nhấn mạnh rằng: "Đối với tôi, kỹ thuật của cậu ấy là rất đặc biệt. Nó vẫn còn trong ký ức của tôi. Đó là ‘bàn thắng Bergkamp’, bàn thắng hoàn hảo".
Siêu phẩm của Bergkamp ghi vào lưới Newcastle là cực kỳ xuất sắc. Đó là khoảnh khắc đầu tiên hiện ra khi tất cả nhớ về anh trong màu áo Arsenal. Nhưng khi nói đến những siêu phẩm của Bergkamp và buộc phải chọn ra bàn thắng yêu thích nhất, không có bất kỳ ai thực sự muốn tranh luận với chính kiến trúc sư tạo ra nó. Bergkamp đã thiết kế những bàn thắng này. Bergkamp thực hiện nó. Bergkamp tưởng tượng. Bergkamp cho phép nó xảy ra trong cuộc sống thực.
 |
| Dennis Bergkamp đã mang đến sự khác biệt cho Arsenal và Ngoại hạng Anh. |
Bergkamp có lý do để đưa ra quan điểm rằng không coi siêu phẩm vào lưới Newcastle là bàn thắng yêu thích nhất trong sự nghiệp. Ở tứ kết World Cup 1998, anh đã tạo ra siêu phẩm tương tự trong trận Hà Lan thắng 2-1 trước Argentina. Đó là bàn thắng của sự kết hợp giữa chuỗi chạm bóng tinh tế, tính cân bằng và nhãn quan. Anh là một trong những cầu thủ có khả năng phân tích thế trận, đưa ra các phương án giải quyết theo cách hoàn hảo trong tích tắc và nhanh hơn so với bất kỳ ai khác.
Johan Cruyff nhận ra điều đó ở Bergkamp. "Cậu ấy là một trong những người mà tôi có mối quan hệ đặc biệt trong bóng đá", Cruyff tiết lộ. "Bergkamp nằm trong nhóm cầu thủ đặc biệt và thông minh. Đó là vì cậu ấy chơi bóng bằng đôi chân và đầu óc. Nếu bạn chơi bóng mà không sử dụng đầu óc thì đôi chân là không đủ".
Siêu phẩm ghi vào lưới Argentina của Bergkamp giúp Hà Lan lọt vào bán kết. Đó là khoảnh khắc mà anh dùng bộ não để tính toán những điều tốt nhất cho đôi chân. Frank de Boer thực hiện đường chuyền dài vào vòng cấm địa, Bergkamp chạm bóng 2 nhịp để loại bỏ sự truy cản của Roberto Ayala trước khi vẩy má ngoài hạ gục thủ môn Carlos Roa. Đó là chuỗi 3 pha chạm bóng của sự hoàn hảo thuần túy diễn ra trong vòng 2,11 giây.
Tiêu chuẩn và chủ nghĩa hoàn hảo
Bóng đá thế giới từng nghe tới câu chuyện Bobby Moore không bao giờ cần miếng trải bồn tắm trong đời. Ông là “người duy nhất có thể tắm xong mà người vẫn khô ráo”. Sự tỉ mỉ của ông là ví dụ về chủ nghĩa hoàn hảo của bóng đá.
Đó còn là sự hoàn hảo thông qua việc đấu tranh không ngừng trên sân với những kỳ vọng không tưởng như của Soren Lerby và Roy Keane. Những trường hợp khác về chủ nghĩa hoàn hảo trong bóng đá thông qua việc tập luyện có thể là từ Peter Shilton hoặc Cristiano Ronaldo, sự ám ảnh cưỡng chế về kiểm soát bóng của đội tuyển Tây Ban Nha và Pep Guardiola, hay nghiêng về nghệ thuật như Eric Cantona và Dimitar Berbatov.
Tuy nhiên, Bergkamp chính là nhà tư tưởng hoàn hảo của chủ nghĩa bóng đá hoàn hảo. Thierry Henry từng yêu thích “Từng. Chút. Một” về Bergkamp. Song điều mà Henry thích nhất là cách mà Bergkamp tập luyện vì ở đó “mọi thứ phải hoàn hảo”.
 |
| Dennis Bergkamp là tinh hoa của nghệ thuật bóng đá. |
Bergkamp cũng có những kỳ vọng không thực tế về bản thân và cả những người khác. Patrick Vieira từng nói rằng: "Để chuyền bóng như Bergkamp, bạn phải nỗ lực làm mọi thứ thật hoàn hảo. Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu quần áo trong nhà anh ấy được sắp xếp kỹ lưỡng. Tôi sẽ không ngạc nhiên chút nào".
Trí tưởng tượng vừa là món quà, vừa là lời nguyền với Bergkamp. Nó giúp anh vượt trội nhưng cũng khiến anh mắc kẹt khi làm những điều không thể giải thích và thậm chí có thể không tồn tại. Cuộc đời của những người theo chủ nghĩa hoàn hảo không dễ dàng.
“Sự hoàn hảo” là chủ đề được lặp đi lặp lại trong cuốn tự truyện của Bergkamp. Trong đó, đồng tác giả David Winner đã viết rằng: "Bạn đặt ra cho mình những mục tiêu. Và khi bạn đạt tới đó, bạn muốn tiến xa hơn. Bạn nâng dần tiêu chuẩn, khiến mọi chuyện không bao giờ là đủ tốt. Bạn muốn sự hoàn hảo. Nó không bao giờ đủ tốt nhưng nó nằm trong tầm tay. Bạn trèo lên ngọn núi và thấy một ngọn núi khác cao hơn".
Ngày 4/7/1998, Bergkamp đã leo lên ngọn núi cao nhất trong 2,11 giây, thời gian để anh tạo ra 3 pha chạm bóng thần thánh, ghi bàn ấn định chiến thắng 2-1 trước Argentina và đưa Hà Lan vào bán kết. “Hoàn hảo” là những gì mà Ruud Gullit mô tả trên sóng truyền hình.
"Bạn không bao giờ có thể chơi một trận hoàn hảo", Bergkamp nói. "Nhưng ở thời điểm ấy, tôi nghĩ khoảnh khắc đó là hoàn hảo. Bạn có thể cảm nhận được. Cảm giác là rõ ràng. Sau hai lần chạm bóng… bạn biết rằng nó đang đến. Bạn nỗ lực vì mọi thứ, như kiểu cuộc sống của bạn thu lại chỉ dẫn tới khoảnh khắc này".
 |
| Siêu phẩm ghi vào lưới Argentina ở tứ kết World Cup 1998 là "bàn thắng hoàn hảo" với Dennis Bergkamp. |
Bergkamp thi đấu bằng những pha chạm bóng tinh tế, đường chuyền đậm tính nghệ thuật cũng như bàn thắng hoàn hảo. Song khi nhớ về Bergkamp, những danh hiệu và số bàn thắng ghi được cũng trở nên không tương xứng với cá tính nghệ sĩ của anh.
Trước Bergkamp, Arsenal thường xuyên nhận lấy chỉ trích vì thể hiện lối đá đơn điệu và tẻ nhạt. Sau khi Bergkamp đến, Arsenal bắt đầu trình diễn thứ bóng đá đẹp và trở thành thế lực thực sự ở Ngoại hạng Anh để đối trọng với Man United.
Bergkamp vĩ đại tới mức những đối thủ bị anh hạ gục cũng cảm thấy may mắn. Sự thật là Bergkamp không chỉ muốn ghi những bàn thắng hoàn hảo. Động tác khống chế bóng của anh cũng được dựng tượng bên ngoài sân vận động Emirates. Chính điều đó đã diễn tả anh là chuẩn mực về sự hoàn hảo trong bóng đá và thay đổi mọi sự nhận diện về Arsenal.
