Góp ý kiến tại phiên thảo luận trên hội trường Quốc hội sáng 24/10 về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật cán bộ, công chức và Luật viên chức, đại biểu Nguyễn Văn Hiển - Viện trưởng Viện nghiên cứu Lập - pháp dành toàn bộ 7 phút phân tích về hệ quả kinh tế, pháp lý của hình thức kỷ luật cán bộ đã nghỉ hưu mắc sai phạm.
Cắt lương hưu vĩnh viễn, tước bỏ mọi danh hiệu
Ông Hiển nhận định hình thức “xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm” của công chức đã nghỉ việc, nghỉ hưu chưa thật hợp lý.
Dù cần thiết phải có hình thức và phải đồng bộ giữa xử lý kỷ luật Đảng, xử lý kỷ luật về hành chính Nhà nước, ông Hiển cho rằng như vậy không có nghĩa là “bên Đảng kỷ luật thế nào, Nhà nước phải có hình thức kỷ luật như vậy”, vì giữa trách nhiệm chính trị và trách nhiệm pháp lý có đặc thù khác nhau.
 |
| Viện trưởng Viện nghiên cứu Lập pháp Nguyễn Văn Hiển đề xuất cắt lương hưu vĩnh viễn của cán bộ về hưu có sai phạm. Ảnh: Minh Quân. |
Viện trưởng Viện nghiên cứu Lập pháp phân tích việc quy định xoá tư cách chức vụ đã đảm nhiệm có nhiều điểm bất hợp lý.
Trước hết, về mặt pháp lý rất khó giải thích thế nào là “tư cách chức vụ” và trong các văn bản bổ nhiệm các chức vụ hiện nay, không có văn bản nào dùng khái niệm “tư cách chức vụ”.
Bên cạnh đó, quy định hình thức xử lý kỷ luật trên không tương thích và thống nhất với các quy định về trách nhiệm hình sự trong Luật hình sự và các quy định về xử lý kỷ luật với cán bộ, công chức, viên chức đương chức.
Chẳng hạn, theo Luật Hình sự hiện hành, nếu một cán bộ công chức giữ chức vụ, quyền hạn cao bị xử lý hình sự với hình phạt nghiêm khắc nhất là tù có thời hạn, chung thân thì họ vẫn không bị xoá tư cách chức vụ đã đảm nhiệm. Tương tự, nếu cán bộ, công chức bị xử lý kỷ luật bằng hình thức cao nhất là buộc thôi việc thì họ cũng không bị xoá tư cách chức vụ đã đảm nhiệm trước đó.
Cũng theo ông, quy định trên tạo sự tranh cãi không cần thiết về hệ quả pháp lý về xoá tư cách chức vụ đã đảm nhiệm là những văn bản, quyết định người này ký thì có còn hiệu lực pháp lý hay không.
Chia sẻ kinh nghiệm của Đức, Viện trưởng Viện nghiên cứu Lập pháp nhấn mạnh ở Đức cán bộ nghỉ hưu vẫn phải chịu trách nhiệm về những vi phạm của mình lúc đương chức và hình thức kỷ luật là giảm và cắt lương hưu vĩnh viễn. Đồng thời, hệ quả pháp lý là người bị kỷ luật sẽ không còn có quyền giới thiệu và được giới thiệu là nguyên bộ trưởng, thứ trưởng...
 |
| Phiên thảo luận tại hội trường Quốc hội sáng 24/10. Ảnh: Minh Quân. |
Viện trưởng Viện nghiên cứu Lập pháp nhận định quy định này logic về pháp lý và đáp ứng yêu cầu thực tiễn Việt Nam.
Tức là phải kỷ luật cái hiện hữu đang có là giảm và cắt lương hưu, hệ quả của nó là tác động đến lợi ích vật chất và tinh thần của người bị kỷ luật, bao gồm lương hưu và các chức danh, chức vụ đã có trước khi nghỉ hưu. Người bị kỷ luật không còn quyền tự giới thiệu và được giới thiệu với chức danh này.
“Vì vậy, không nên quy định xoá tư cách chức vụ đã đảm nhiệm mà nên quy định hình thức kỷ luật giảm, cắt lương hưu vĩnh viễn kèm theo hệ quả pháp lý là tước bỏ hoặc cắt giảm chế độ, chính sách người đó đang được hưởng, gồm cả danh hiệu, huân huy chương”, ông Hiển đề nghị.
“Nghe chừng khiên cưỡng”
Đại biểu Nguyễn Hồng Vân (Phú Yên) bày tỏ băn khoăn khi cán bộ đã nghỉ việc, nghỉ hưu thì không còn trong biên chế, đã về địa phương, không hưởng lương ngân sách mà hưởng lương hưu qua hệ thống bảo hiểm xã hội. Vì thế, đưa đối tương này vào luật, ông Vân cho rằng “rất khó, nghe chừng khiên cưỡng”.
 |
| Đại biểu Nguyễn Hồng Vân (Phú Yên). Ảnh: Minh Quân. |
Song ông vẫn đồng tình tính cần thiết phải đưa biện pháp xử lý cán bộ đã nghỉ hưu nhưng có vi phạm vào luật.
Đặt vấn đề trong trường hợp cán bộ bị xóa tư cách, xét về hệ quả vật chất, ông Vân cho rằng có thể dễ dàng tước bỏ của họ các phụ cấp đặc thù hoặc quyền lợi như đi khám bảo vệ sức khỏe… Còn lương của họ không thể cắt được vì hưởng bảo hiểm xã hội.
“Nhưng về hệ lụy pháp lý, tức những nghị định, quyết định, bằng cấp mà người đó khi còn đương chức ký thì khi xóa tư cách của họ thì các văn bản, giấy tờ này còn hiệu lực hay không?”, ông Vân hỏi và cho rằng đó là vấn đề vướng mắc cần giải quyết.
Dự thảo luật sửa đổi lần này quy định cán bộ, công chức sau khi nghỉ việc hoặc nghỉ hưu mới phát hiện có hành vi vi phạm trong thời gian công tác thì tùy theo tính chất, mức độ phải chịu một trong những hình thức kỷ luật (khiển trách, cảnh cáo, xóa tư cách chức vụ đã đảm nhiệm) gắn với hệ quả pháp lý tương ứng.
Ngoài các hình thức xử lý kỷ luật “cảnh cáo”, “khiển trách”, “xóa tư cách chức vụ” thì cán bộ, công chức còn phải chịu hệ quả kèm theo, như cắt một số quyền lợi về vật chất mà người đó được hưởng.
