 |
Năm 2020, ứng dụng giao dịch trực tuyến Robinhood trở thành một trong những xu hướng tại thung lũng Silicon. Với khẩu hiệu “để mọi người đều có thể giao dịch”, Robinhood thách thức mọi truyền thống của thị trường chứng khoán.
Tuy nhiên, chiến dịch “phá” phố Wall xuất phát từ một diễn đàn nhỏ của Reddit trong tuần qua đã bóc trần sự thật về Robinhood. Theo New York Times, Robinhood hoàn toàn phụ thuộc vào thị trường tài chính để tồn tại.
Khi những nhà đầu tư nghiệp dư mua cổ phiếu của GameStop và khiến giá cổ phiếu này tăng 16 lần trong tháng 1, Robinhood bắt đầu kích hoạt cơ chế khẩn cấp. Họ dừng giao dịch nhiều loại cổ phiếu đang có thanh khoản cao, đồng thời chờ đợi những khoản vay từ nhà đầu tư. Tối 28/1, Robinhood thông báo đã nhận thêm một khoản vốn 1 tỷ USD từ các nhà đầu tư trước đó.
Công ty khởi nghiệp nổi bật của thung lũng Silicon bỗng nhiên thể hiện giống như một công ty già cỗi.
Quyết định khiến nhà đầu tư giận dữ
“Theo góc nhìn marketing thì họ thể hiện mình rất sáng tạo, mới lạ. Tôi nghĩ điều mọi người đã bỏ qua là khi bóc trần những lớp vỏ thì họ vẫn hoạt động trong một lĩnh vực chịu nhiều quy định pháp luật”, Peter Weiler, đồng quản lý công ty giao dịch Abel Noser nhận định.
Những diễn biến của Robinhood trong tuần qua cho thấy một câu chuyện quen thuộc: một công ty khởi nghiệp hứa hẹn phá vỡ những ngành nghề quen thuộc, rồi bị chính những quy định của ngành đó điều chỉnh lại. Facebook hay Google, những công ty đã thay đổi cách con người giao tiếp và tìm kiếm, giờ đay cũng vướng phải rắc rối tương tự.
“Họ cố thay đổi luật lệ mà không hiểu rằng luật lệ đó đã được xây dựng như thế nào, và cũng không cần tôn trọng những người đang bảo vệ luật lệ. Cuối cùng, các công ty này tạo ra rủi ro cho khách hàng và rui ro cho cả thị trường nói chung”, Chris Nagy, đồng sáng lập công ty đào tạo về chứng khoán Healthy Markets Association chia sẻ.
 |
| Nhà đầu tư biểu tình phản đối Robinhood sau quyết định chặn giao dịch mua một loạt cổ phiếu. Ảnh: New York Times. |
Việc ngăn chặn nhà đầu tư giao dịch có thể sẽ mang lại rắc rối cho Robinhood. Sau khi một số mã cổ phiếu mà Robinhood cấm mua tăng mạnh, người dùng đã thể hiện sự phẫn nộ với ứng dụng này bằng những bình luận tiêu cực trên kho ứng dụng. Một số người dùng kiện công ty này.
“Chúng tôi không muốn ngăn mọi người mua cổ phiếu”, bài viết trên trang web của Robinhood ngày 29/1 cho biết. Công ty này giải thích hành động là đáp ứng yêu cầu về khoản tiền đặt cọc để xử lý các giao dịch, do trung tâm thanh toán bù trừ đặt ra.
Ủy ban chứng khoán và giao dịch Mỹ (SEC) vào ngày 29/1 đã thông báo sẽ giám sát chặt chẽ những hành động có thể gây thiệt hại nhà đầu tư, cũng như ngăn nhà đầu tư giao dịch.
Kể cả khi nhận 1 tỷ USD từ các nhà đầu tư, Robinhood có vẻ vẫn ở trong vùng nguy hiểm khi họ cấm các giao dịch với trên 50 cổ phiếu.
Dù vậy, Robinhood vẫn không ngừng tăng trưởng về người dùng. Kể từ ngày 28/1, ứng dụng này đã có thêm 177.000 lượt tải, cao gấp đôi tốc độ tăng trưởng một tuần trước đó, theo Apptopia.
Ứng dụng này cũng có tới 2,7 triệu người dùng hàng ngày trên smartphone, gấp đôi lượng người dùng tổng của 5 đối thủ gần nhất.
Quá quen với tranh cãi
Khi Baiju Bhatt và Vladimir Tenev, 2 đồng sáng lập của Robinhood lập nên công ty này năm 2013, họ hứa hẹn sẽ “dân chủ hóa ngành tài chính” bằng cách cho phép mọi người đều được giao dịch. Bộ đôi này làm điều đó bằng chiến lược quen thuộc của thung lũng Silicon, với những phần mềm dễ sử dụng, marketing trực diện và phần nào là bỏ qua các quy định luật pháp.
Các ứng dụng tài chính thông thường thu phí khoảng 10 USD cho mỗi giao dịch. Robinhood hứa hẹn người dùng có thể giao dịch mà không mất phí. Đây là điểm thu hút nhất khiến nhiều nhà đầu tư trẻ chọn Robinhood.
 |
| Baiju Bhatt và Vladimir Tenev, những đồng sáng lập của Robinhood. Ảnh: New York Times. |
Từng có nhiều nghiên cứu cho thấy giao dịch với phí thấp, tần suất cao có thể khiến nhà đầu tư gặp rủi ro cao hơn. Tháng 6/2020, một nhà đầu tư trên Robinhood đã tự tử vì mất hơn 730.000 USD.
Robinhood cũng khuyến khích các giao dịch quyền chọn (chọn tăng hoặc giảm, giống tài- xỉu trong cờ bạc), vốn là hình thức giúp nhà đầu tư mua cổ phiếu với chi phí thấp hơn và thu về lợi nhuận nhanh hơn. Tuy nhiên, quyền chọn cũng là hình thức rủi ro cao, có thể nhanh chóng “đốt” cháy tài khoản nhà đầu tư.
Tuy nhiên, Robinhood chẳng bao giờ giải thích rõ cách họ kiếm tiền. Theo New York Times, Robinhood nhận phí từ các công ty lớn như Citadel Securities hay Virtu Financial cho mỗi giao dịch từ nền tảng này.
Các công ty lớn lại kiếm lời bằng chênh lệch mua, bán trên sàn của họ, và lượng giao dịch càng lớn thì họ càng có thể thu lời nhiều hơn. Mức phí mà Robinhood thu được cao hơn đáng kể so với những dịch vụ giao dịch trực tuyến khác.
Sự lệch pha giữa những thông điệp marketing và mô hình kinh doanh thực sự khiến Robinhood bị SEC phạt 65 triệu USD cuối năm 2020. Cơ quan này cho rằng Robinhood đã cố tình khiến khách hàng hiểu nhầm về mô hình thực sự.
Tình huống khẩn cấp phơi bày sự thật
Tham vọng của Robinhood và sự nghiệp dư của những nhà đầu tư đã đem tới hậu quả vào tuần qua, khi nhóm nhà đầu tư nghiệp dư quyết tâm đối đầu phố Wall. Được kêu gọi trên nhóm WallStreetBets ở diễn đàn Reddit, những nhà đầu tư này đã quyết tâm mua vào để nâng giá cổ phiếu công ty GameStop gần 20 lần.
Thông thường, khi lượng giao dịch tăng nhanh chóng thì những công ty giao dịch sẽ phải nộp khoản tiền vào trung tâm thanh toán bù trừ để đảm bảo các giao dịch được thực hiện thành công. Chính điều này khiến Robinhood cần thêm một khoản tiền mặt lớn trong thời gian ngắn nếu không muốn dừng hoạt động.
 |
| Cổ phiếu GameStop và nhiều mã khác tăng chóng mặt vì lượng mua lớn, khiến Robinhood gặp rắc rối. Ảnh: Getty. |
Với một công ty khởi nghiệp như Robinhood, huy động hàng trăm triệu USD trong thời gian ngắn là vấn đề thực sự lớn. Họ buộc phải ngăn nhà đầu tư mua vào cổ phiếu GameStop, AMC và hàng loạt mã đang có nhu cầu lớn để giảm mức độ rủi ro, đạt được yêu cầu về mức tiền dự trữ rủi ro.
Tình huống khẩn cấp của Robinhood chỉ được giải quyết khi các nhà đầu tư đổ 1 tỷ USD vốn cho họ. Robinhood hứa hẹn các nhà đầu tư này sẽ được nhận cổ phần ưu tiên khi công ty IPO trong năm nay.
Tuy nhiên, tình hình của Robinhood cũng khiến nhiều chuyên gia lo ngại.
“Làm sao mà một sàn giao dịch trực tuyến lại cần tới cả tỷ USD vốn chỉ trong một đêm? Rõ ràng điều này cho thấy có những người thực sự lo ngại chuyện đang xảy ra”, Roger McNamee, nhà đồng sáng lập Elevation Partners nhận định.
