Tháng 10/2018, một người anh có sở thích sưu tầm điện thoại đã tặng tôi một chiếc iPhone 3GS. Cách đây 7 năm, tôi cũng dùng model này.
Với tôi, đây không chỉ là thiết bị mà còn là cảm xúc. Cảm xúc của giai đoạn chập chững bước vào thế giới điện thoại thông minh có màn hình cảm ứng.
Cảm giác của người đến từ quá khứ
Tôi chỉ nhận được máy trần, không kèm bất cứ phụ kiện nào. Do để khá lâu, máy cần được sạc mới có thể sử dụng. Tôi bắt đầu tìm mua dây sạc chuẩn 30 pin cho máy.
  |
Tôi đến 4 tiệm điện thoại trên đường Trần Quang Khải, Quận 1, TP.HCM. Không tiệm nào có dây sạc iPhone 3GS. May mắn mỉm cười với tôi ở tiệm thứ 5. Dây sạc chuẩn 30 pin được tiệm này bán cho tôi với giá 50.000 đồng và chỉ còn một sợi.
Chủ cửa hàng khá ngạc nhiên khi có một khách hàng như tôi đến mua phụ kiện cho chiếc máy đã tròn 10 năm tuổi. Ông chủ hỏi thăm và có ý mua lại máy của tôi vì ngoại hình của máy khá mới nhưng tôi từ chối.
Vỏ máy iPhone 3GS được làm từ nhựa và mặt kính không cường lực. Nếu dùng hàng ngày khi rơi rớt rất khó kiếm linh kiện thay. Do vậy, tôi chọn giải pháp mua kính cường lực và ốp lưng cho máy.
Giống như dây sạc, hai phụ kiện trên thuộc dạng cực hiếm trên thị trường. Tôi hỏi tất cả các tiệm ở "con đường ốp lưng" CMT8, quận 3, TP.HCM, trước công viên Lê Thị Riêng nhưng không ai có.
Sau đó tôi đến đường Trần Hưng Đạo, quận 5, chọn một tiệm ốp lưng cũ kỹ, vắng khách nhất với hy vọng họ sẽ còn hàng. Thật may mắn, người chủ có 2 loại ốp với hơn 10 chiếc của model iPhone 3GS.
  |
Mỗi chiếc ốp lưng bằng nhựa cứng có giá 100.000 đồng. Chủ cửa hàng vui vẻ giảm 50% cho tôi với lý do "chẳng biết bán cho ai". Miếng dán cường lực tôi đặt mua Trung Quốc và mất hơn 1 tháng để ship về.
Sau khi cắm sạc máy vẫn không lên, tôi phải mang ra tiệm một lần nữa để kích pin.
'Nhớ hồi xưa nó to lắm mà ta'
Từ năm 2013, tôi bắt đầu dùng HTC One M7 với màn hình kích thước lớn đến nay. Sau 5 năm dùng màn hình lớn, tôi đã quên mất mình từng sở hữu một chiếc máy 3,5 inch.
"Nhớ hồi xưa nó to lắm mà ta" là câu nói đầu tiên tôi thốt lên. iPhone 3GS không có lớp tráng phủ tốt như các smartphone hiện nay. Vì vậy cảm giác vuốt khá rít. Tuy vậy, phản hồi cảm ứng của máy vẫn còn mượt. Có thể nói là "mượt như mới".
Cuối 2018, tôi dùng một số model cùng thời với iPhone 3GS như Palm Pre Plus, HTC Dream. Tất cả đều hoạt động rất chậm, gây ức chế.
Năm 2018, tôi dùng lại một số mẫu máy cùng thời với iPhone 3GS như Palm Pre Plus, HTC Dream. Tất cả đều hoạt động rất chậm, gây ức chế. Có lẽ Apple là hãng duy nhất có thể duy trì sự mượt mà trên các sản phẩm cũ của mình. Trước đây tôi cũng từng trải nghiệm iPhone 2G và cảm nhận được sự mượt mà này.
   |
"Vuốt để mở khóa" bốn chữ quá lâu rồi tôi mới đọc lại. Thời cấp 3 của tôi gắn liền với hình ảnh một thanh cảm ứng màu đen với nút xám. Trượt từ trái sang phải, hiệu ứng động 3D mở khóa điện thoại kèm một tiếng "tách" là đặc trưng để nhận biết những người dùng iPhone. Ý tưởng này được nhiều trang mạng chế ra những hình nền khá hài hước như "liếm để mở khóa", "hun để mở khóa"...
Không biết từ bao giờ, tôi không thấy các hãng điện thoại hướng dẫn người dùng mở khóa bằng dòng chữ "vuốt để mở khóa" trên màn hình.
Màu ảnh của quá khứ
Sau khi mở khóa, giao diện iPhone hiện ra, không thể lẫn vào đâu được. Các icon được thiết kế dạng pha lê 3D trực quan, thanh thông báo vuốt từ trên xuống có màu nền giả vải màu xám gợi nhớ cảm giác dùng smartphone những năm 2009.
Ứng dụng đầu tiên tôi mở là camera. Một sự đơn giản thuần khiết về trình chụp ảnh mà chỉ có iPhone mới có thời bấy giờ. Máy chỉ có hai tính năng là chụp ảnh và quay phim. Tùy chọn duy nhất là lưới bố cục.
     |
Chưa nói đến màu ảnh, trải nghiệm chụp bấm cũng gợi cho tôi nhiều cảm xúc. Âm thanh lúc bấm chụp, hiệu ứng khẩu độ khép lại và tốc độ phản hồi khá nhanh là những đặc trưng của iPhone cách đây 10 năm.
Về ảnh, iPhone 3GS có khả năng chụp được những bức ảnh siêu nhiễu hạt, rung mờ, mất nét. Nhưng với tôi, đó là những bức ảnh đẹp. Nó gợi lại không gian, màu sắc, độ tương phản của 10 năm trước. Chất ảnh tự nhiên, mộc mạc của iPhone 3GS khó có thể tái hiện được bằng cách hậu kỳ ảnh của smartphone ngày nay.
Khả năng quay video của 3GS cũng tương tự: rung, nhòe, quay thiếu sáng không hề tốt.
Sau 10 năm, 3GS đã bớt thông minh
iPhone 3GS vẫn có những trải nghiệm khá tân thời như iCloud, App Store. Tôi nhập tài khoản iCloud vào, thiết bị vẫn có thể đồng bộ danh bạ, Game Center, App Store, Ebook...
Mở App Store, tôi thấy danh sách ứng dụng mới nhất vẫn hiển thị. Điều này khiến tôi rất vui mừng. Tôi quyết định chọn một tựa game nhẹ nhất để tải vì không quá kỳ vọng vào phần cứng của iPhone 3GS. Tuy nhiên hầu hết ứng dụng đều không hỗ trợ cho chiếc máy này dù hệ điều hành trên máy là mới nhất với iPhone 3GS, OS 6.1.6.
   |
Vì không thể tải được ứng dụng mới, tôi quyết định tìm hiểu thêm trên Internet với từ khóa "app for iphone 3GS in 2018".
Kết quả tôi tìm được trang findoldapps.com, một trang chuyên tìm kiếm ứng dụng cho những chiếc máy cũ. Thế nhưng, không phải ứng dụng nào cũng hoạt động do đa phần nhà phát triển đã nâng cấp phiên bản.
Chỉ những ứng dụng mà nhà phát triển không còn ngó ngàng tới, tôi mới có thể tải được. Cuối cùng, tôi tải được hai tựa game không đòi hỏi tốc độ là 2048 và Tic tac toe. Cả hai đều hoạt động rất mượt mà. Tựa game nổi tiếng khoảng năm 2014 là 2048. Trò chơi này đốt của tôi ba tiếng liên tục, điều mà những smartphone hiện đại ngày nay không thể làm được.
Hàng ngày, tôi chơi những game với đồ họa chân thực, hiệu ứng, cách chơi hấp dẫn nhưng không khiến tôi mê mệt như 2048 trên iPhone 3GS. Với giao diện không thể đơn giản hơn, tôi chỉ tập trung chơi nên không bị xao lãng.
Trải nghiệm lướt web trên iPhone 3GS vượt quá mong đợi với một chiếc smartphone 10 năm tuổi.
Sau chơi game, tôi bắt đầu lướt web. Những website mới có nội dung khá nặng, dù dùng mạng 3G hay Wi-Fi tôi đều phải chờ vài giây để tải. Thậm chí một số trang web tôi còn không thể truy cập được.
Các trang báo điện tử hay Facebook đều có thể truy cập được giao diện web. Khi dùng iPhone 3GS để đọc báo và Facebook, tôi phải lướt với tốc độ rất từ tốn. Nếu lướt quá nhanh, máy không phản hồi kịp, tôi sẽ bấm nhầm. Dù sao, trải nghiệm lướt web trên iPhone 3GS vượt quá mong đợi với một chiếc smartphone 10 năm tuổi.
   |
Tôi mở thử một vài video chép từ iTune vào máy. Mọi thứ hoạt động mượt mà. Tuy vậy tôi tự hỏi: "Ngày xưa mình xem trọn bộ phim Tân Tam Quốc trên máy thấy màn hình to lắm mà. Sao giờ nhỏ vậy?". Cách đây 8 năm với tôi màn hình iPhone 3GS có thể sánh với các mẫu điện thoại 6,5 inch hiện nay.
Ngoài ra, dù máy có cấu hình yếu nhưng tôi vẫn có thể xem được video trên YouTube. Tuy vậy, tôi phải mất 5 giây để máy buffering video. Sau đó, tôi có thể xem rất mượt mà hầu hết video trực tuyến. Điều này khiến tôi khá bất ngờ.
Dùng một lúc tôi nhận ra mình đang phạm một sai lầm lớn. Nút home vật lý là điểm yếu lớn nhất của các model iPhone 4S trở về trước. Tôi nhớ thời đó, mọi người đều dùng nút home ảo thay vì nút home vật lý. Nếu bấm nút vật lý quá nhiều nó sẽ hư. Có lẽ sống quá lâu với những mẫu di dộng hiện đại khiến tôi quên mất "tính năng" này của iPhone.
Tóm lại, dù 10 năm từ ngày ra mắt, iPhone 3GS đã bớt thông minh nhưng máy vẫn đáp ứng được những nhu cầu cơ bản như chơi game, nghe nhạc, lướt web, xem video, nghe gọi, nhắn tin. Đây là điều không smartphone nào của 10 năm trước làm được.
