Đập thủy điện thành 'bom nước', đe dọa xóa sổ TP Hà Giang

Trước việc Thủy điện Sông Miện 5 xây vượt thiết kế và tích nước vượt quy định an toàn cho phép, mới đây, một số hộ dân thôn Lũng Pù, xã Thuận Hòa (huyện Vị Xuyên, Hà Giang) đã có đơn kêu cứu gửi chính quyền và các cơ quan báo chí bày tỏ lo ngại về việc nhà máy thủy điện tích nước cao hơn quy định cho phép.

Theo các hộ dân này, năm 2014 đã có sụt rất to gây ngập thành phố Hà Giang. Việc thủy điện tích nước vượt thiết kế khiến người dân rất lo lắng cho tính mạng, tài sản trong bối cảnh mùa mưa lũ đang đến gần.

Đại diện một doanh nghiệp cũng làm thủy điện tại Hà Giang cho biết, những sai phạm ở dự án thủy điện Sông Miện 5 khá rõ. Tuy nhiên, vì sao một công trình thủy điện không có giấy phép xây dựng, vi phạm nhiều quy định về an toàn vận hành vẫn ngang nhiên tồn tại trong suốt nhiều năm qua. Đây là điều rất khó hiểu dù các cơ quan chức năng ở Hà Giang đều biết rất rõ điều này.

Với công trình tích vượt quy định gần 4,5 triệu m3, nếu xảy ra vỡ đập thì chắc chắn sẽ “cuốn trôi” toàn bộ thành phố Hà Giang. “Đoàn công tác của tỉnh xuống làm việc với công ty còn bị nhân viên ở đây nhốt không cho ra. Sau đó phải nhờ đến công an, đoàn công tác mới có thể ra khỏi được nhà máy”, vị này cho biết.

Một chuyên gia am hiểu về thủy điện ở Hà Giang cho rằng, trong quy định của Chính phủ và của Bộ Công Thương về quy trình vận hành hồ chứa, chỉ cần dự án làm vượt quá 50 cm đập là cơ quan chức năng có thể yêu cầu phải cắt bỏ, buộc phải duy trì đúng mực nước cho phép. Đây là quy định rất quan trọng trong việc vận hành các hồ chứa thủy điện do liên quan đến an toàn hồ đập. Huống hồ thủy điện Sông Miện 5 xây vượt tới hơn 7 m nước.

Với việc xây vượt thiết kế 7,7 m, Thủy điện Sông Miện 5 tích vượt tiêu chuẩn thiết kế 4,5 triệu m3 nước. Theo các chuyên gia, số nước này thừa để xóa sổ toàn bộ thành phố Hà Giang khi sự cố xảy ra.

Ông Nguyễn Đình Bảy, Phó chánh văn phòng Tỉnh ủy (nguyên Giám đốc Sở Công Thương Hà Giang) xác nhận đến thời điểm hiện tại Thủy điện Sông Miện 5 vẫn chưa có giấy phép xây dựng.

Ông Bảy cũng cho biết, chính vì công trình Thủy điện Sông Miện 5 này mà ông bị luân chuyển làm phó chánh văn phòng tỉnh ủy. “Trước tôi là người thẩm định cơ sở cho Thủy điện Sông Miện 5. Đúng như trong kết luận thanh tra, Sông Miện 5 chỉ được phép xây dựng công trình theo thiết kế cơ sở với mực nước dâng bình thường là 155 m nhưng thực tế đã xây vượt lên thành 163 m. Tỉnh đã yêu cầu chủ đầu tư cắt van cung để giữ mực nước đúng ở mức 155 m. Để nguyên như hiện nay, nếu vỡ đập sẽ gây nguy hiểm cho vùng hạ lưu và thành phố Hà Giang”, ông Bảy cho biết.

Theo tìm hiểu, trước những sai phạm xảy ra tại Thủy điện Sông Miện 5, Bộ Công Thương đã cử đoàn kiểm tra xuống làm việc với các cơ quan chức năng và lãnh đạo công ty CP Thủy điện Sông Miện 5. Kết quả kiểm tra cho thấy, đập tràn không có cột đo hiển thị cao trình mực nước hồ chứa, không có hiển thị thông số mực nước hồ chứa trên bảng điện tử nhà máy. Thứ trưởng Bộ Công Thương Hoàng Quốc Vượng cũng đã có văn bản gửi UBND tỉnh chỉ đạo Nhà máy Thủy điện Sông Miện 5 duy trì mực nước đúng thiết kế.

Một nguồn tin cũng cho biết: “Với việc xây vượt thiết kế, công trình thủy điện tích được thêm khoảng 4,5 triệu m3 nước và đây là một “quả bom” nước thật sự nếu vỡ đập xảy ra. Việc nâng mực nước trong hồ chứa tăng thêm gần 8 m, một năm nhà máy thủy điện Sông Miện 5 sẽ thu được tiền bán điện tăng thêm khoảng 15 tỷ đồng”.

Theo yêu cầu của UBND tỉnh Hà Giang, UBND huyện Vị Xuyên phải làm rõ trách nhiệm tổ chức, cá nhân trong công tác tham mưu tổ chức triển khai thực hiện bồi thường giải phóng mặt bằng, thu hồi đất để thực hiện hai dự án: Thủy điện Sông Miện 5 và Thủy điện Thuận Hòa. Sở TNMT cũng phải kiểm điểm trách nhiệm cá nhân về công tác tham mưu trong thẩm định hồ sơ chuyên môn quản lý lĩnh vực đất đai và đo đạc bản đồ.

UBND tỉnh Hà Giang cũng yêu cầu Sở Công Thương phải làm rõ trách nhiệm tập thể, cá nhân do đã không tham mưu giải quyết dứt điểm các vi phạm trong việc xây dựng đập thủy điện Sông Miện 5 sai với quy hoạch, thiết kế cơ sở đã được phê duyệt.