Đảng Cộng hòa bầu lãnh đạo Thượng viện, ông Trump được gọi tên

Ngày 12/11, những đảng viên Cộng hòa hân hoan trở lại Điện Capitol sau kỳ bầu cử chiến thắng vang dội, với dự đoán trong ít nhất 2 năm tới, đảng sẽ kiểm soát lưỡng viện Quốc hội cùng Nhà Trắng.

Các thượng nghị sĩ của đảng Cộng hòa chuẩn bị đưa ra một lựa chọn quan trọng vào ngày 13/11, khi lần đầu tiên kể từ năm 2007, họ bầu ra người thay thế ông Mitch McConnell - lãnh đạo đảng tại Thượng viện Mỹ.

Cùng lúc đó, việc Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đưa một số thành viên Quốc hội vào chính quyền mới vấp phải thực tế khó nhằn: Đảng Cộng hòa chỉ đang nắm giữ thế đa số mong manh. Một số lãnh đạo đảng Cộng hòa hôm 12/11 cảnh báo họ không thể mất thêm thành viên nào nữa.

“Tôi mong rằng chúng ta sẽ không có thêm nhiều thành viên rời đi. Song tôi sẽ để ông ấy quyết định điều đó”, Chủ tịch Hạ viện Mike Johnson nói, ám chỉ ông Trump.

Theo New York Times, những diễn biến ở hai viện Quốc hội Mỹ phản ánh cách ông Trump thuyết phục đảng Cộng hòa theo ý mình, khi những lãnh đạo Thượng viện tương lai tự coi mình là người có đủ khả năng thực hiện chương trình nghị sự của ông, còn đảng viên Cộng hòa tại Hạ viện mong muốn tham gia chính quyền mới.

3 ứng viên sáng giá

Quyền kiểm soát Hạ viện vẫn ngã ngũ, khi một số cuộc đua chưa có kết quả, song đảng Cộng hòa đang trên đà nắm đa số ghế. Tính đến đêm 12/11, đảng Cộng hòa có 216 ghế, trong khi đảng Dân chủ có 207. Một đảng cần 218 ghế để kiểm soát Hạ viện, và nhiều chuyên gia cho rằng đảng Cộng hòa sẽ chỉ đạt đúng con số này.

Trong khi đó, ông Trump đã chọn Hạ nghị sĩ Elise Stefanik từ New York làm Đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc, cùng với Hạ nghị sĩ Michael Waltz từ Florida làm Cố vấn An ninh Quốc gia. Điều này đồng nghĩa cần tổ chức các cuộc bầu cử đặc biệt tìm người ngồi vào ghế của hai nghị sĩ này.

Cùng lúc đó, ba ứng viên đang tranh giành ngồi vào vị trí lãnh đạo đảng tại Thượng viện, gồm Thượng nghị sĩ John Thune từ South Dakota, Thượng nghị sĩ John Cornyn từ Texas và Thượng nghị sĩ Rick Scott từ Florida.

Trong một bài viết trên Fox News, ông Thune lập luận đảng Cộng hòa tại Thượng viện cần thực hiện lời cam kết của ông Trump với cử tri nhằm duy trì sự ủng hộ của một liên minh đa sắc tộc, đa chủng tộc.

"Nếu không thực hiện được các ưu tiên của Tổng thống Trump, chúng ta sẽ mất đi sự ủng hộ của họ", ông viết. "Họ đã tin tưởng chúng ta bằng cách bỏ phiếu. Bây giờ chúng ta phải xắn tay áo lên và bắt tay vào việc”.

Không chỉ cam kết thường xuyên gặp gỡ chủ tịch Hạ viện, ông cũng trình bày về kế hoạch mở rộng Thượng viện nhằm xây dựng thêm nhiều cuộc tranh luận và sửa đổi.

Thượng nghị sĩ John Thune từ South Dakota. Ảnh: New York Times.

Về phần mình, ông Cornyn công bố một lá thư, tự nhận là ứng viên có đủ năng lực nhất để cải tổ Thượng viện nhằm hoàn thành mục tiêu của phong trào MAGA (Make America Great Again - Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại).

"Để đưa nước Mỹ vĩ đại trở lại, chúng ta phải thúc đẩy Thượng viện hoạt động trở lại", ông Cornyn viết. "Vì mục đích này, chúng ta sẽ tái đầu tư vào quy trình của Ủy ban Thượng viện, thúc đẩy chương trình nghị sự lập pháp mạnh mẽ nhằm bảo vệ biên giới, cắt giảm chi tiêu liên bang, củng cố nền kinh tế, giải phóng tiềm năng năng lượng quốc gia và đảo ngược các chính sách tồi tệ của Biden - Harris".

Còn ông Scott tìm kiếm sự ủng hộ từ các nhà hoạt động bảo thủ trên mạng xã hội, trong đó cam kết sẽ nỗ lực loại bỏ vận động viên chuyển giới khỏi các môn thể thao cho nữ.

Cuộc bỏ phiếu kín diễn ra vào sáng 13/11 (giờ địa phương). Ứng viên chiến thắng cần có được ít nhất 27 phiếu bầu từ các thành viên đảng Cộng hòa tại Thượng viện.

Mong mỏi ông Trump lên tiếng

Suốt nhiều tháng, ông Thune và ông Cornyn được đánh giá là có lợi thế trong cuộc đua. Song ông Scott hy vọng sẽ nhận được sự ủng hộ từ ông Trump. Tỷ phú Elon Musk - một người ủng hộ nhiệt thành của tổng thống đắc cử - đã hậu thuẫn thượng nghị sĩ này, trong khi các cố vấn gây sức ép để ông Trump cân nhắc chống lại ông Thune - một đảng viên Cộng hòa chính thống bị phe cánh hữu MAGA chỉ trích.

Trong quá khứ, ông Trump từng chỉ trích ông Thune vì thượng nghị sĩ này từ chối tham gia nỗ lực lật ngược kết quả bầu cử năm 2020. Tổng thống đắc cử cũng nói ông Cornyn và ông Thune là "yếu đuối và kém hiệu quả".

Cả hai thượng nghị sĩ này đều tìm cách cải thiện mối quan hệ với ông Trump. Ông Thune từng đến khu nghỉ dưỡng Mar-a-Lago vào mùa xuân và nói chuyện với ông Trump cách đây vài ngày. Ông Cornyn cũng gặp ông Trump hai lần trong những tháng gần đây và thường xuyên trao đổi qua lại.

Hai người đã đi khắp nước Mỹ gây quỹ hàng triệu USD và âm thầm thuyết phục các thượng nghị sĩ. Họ tự giới thiệu mình là lãnh đạo giàu kinh nghiệm có thể điều hướng Quốc hội thực hiện chương trình nghị sự lập pháp của ông chủ Nhà Trắng.

Ngược lại, ông Scott đang nỗ lực thu hút phe cánh hữu của đảng theo cách công khai và trực tuyến.

Nhiều người trong phe lãnh đạo truyền thống cho rằng thời gian ông Scott đứng đầu nhóm vận động tranh cử của đảng Cộng hòa tại Thượng viện là một thất bại. Ông gây tranh cãi vì không thu hút được các ứng viên chất lượng, chi tiêu thiếu hợp lý và đưa ra chương trình nghị sự “thảm họa”.

2 năm trước, khi ông Trump kêu gọi ông Scott thách thức ông McConnell cho vị trí lãnh đạo đảng Cộng hòa, thượng nghị sĩ này chỉ nhận được 10 phiếu bầu.

Thượng nghị sĩ Rick Scott từ Florida. Ảnh: New York Times.

Chiến dịch vận động cho ông Scott vượt ra ngoài giới chính trị tại Washington. Hôm 12/11, một nhóm nhỏ ủng hộ ông Trump đã tụ tập bên ngoài văn phòng Thượng nghị sĩ Marsha Blackburn từ Tennessee tại Nashville, kêu gọi bà chọn ông Scott và từ chối hai ứng viên kia. Bà Blackburn sau đó đã bày tỏ tin tưởng về ông Scott trên mạng xã hội.

Hầu hết thượng nghị sĩ không công khai ủng hộ ứng viên nào. Trong nội bộ, một số người phàn nàn về những người có sức ảnh hưởng trực tuyến đang gây sức ép buộc họ thay đổi phiếu bầu của mình. Các thượng nghị sĩ thường không thích bên ngoài can thiệp vào quyết định nội bộ, ngay cả tổng thống. Họ coi việc một tổng thống tìm cách tự tay lựa chọn lãnh đạo đảng là điều đáng chú ý.

Lần cuối Nhà Trắng "nhúng tay" quá trình lựa chọn lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện là vào năm 2002. Khi đó, Tổng thống George W. Bush và nhóm thân cận muốn Thượng nghị sĩ Bill Frist từ Tennessee - một nhân vật ít kinh nghiệm và dễ gây ảnh hưởng hơn - ngồi vào chiếc ghế này. Sau đó, ông Frist đã được chọn và chịu trách nhiệm suốt bốn năm. Ông từng cân nhắc tranh cử tổng thống, nhưng chưa bao giờ thoát khỏi “cái bóng” gắn chặt với Nhà Trắng.