Trong số 538 đại cử tri sắp bỏ lá phiếu quan trọng nhất của kỳ bầu cử tổng thống Mỹ, một số cái tên không còn xa lạ - như bà Hillary Clinton, đại cử tri của bang New York.
Tuy nhiên, không ít gương mặt lạ lẫm với công chúng như bà Mary Arnold, 72 tuổi, một nhân viên công tác xã hội về hưu. Đây là lần đầu tiên bà Arnold trở thành đại cử tri, theo Wall Street Journal.
Bà Arnold, đảng viên Dân chủ ở Columbus, Wisconsin, là một trong 10 đại cử tri của Wisconsin. 10 người này sẽ gặp nhau tại thủ phủ của Wisconsin để bầu cho ông Joe Biden vào ngày 14/12.
 |
| Bà Mary Arnold dẫn chó đi dạo quanh nhà ở Wisconsin. Ảnh: Wall Street Journal. |
“Tôi rất hạnh phúc khi được chọn. Tôi chưa bao giờ nghĩ mình sẽ trở thành đại cử tri”, bà Arnold nói.
Bà Arnold là người đứng đầu đảng Dân chủ tại hạt bà sinh sống. Người phụ nữ này đã nhận được cuộc gọi từ chủ tịch Ủy ban Quốc gia đảng Dân chủ vào tháng 9 đề nghị bà làm đại cử tri.
Bà Arnold cho biết ngày 14/12 sẽ là lần đầu tiên bà ăn diện kể từ khi đại dịch bùng phát. “Tôi sẽ trang điểm lần đầu trong 9 tháng qua”, bà nói.
Hệ thống lâu đời
Những nhà lập quốc Mỹ đã tạo ra đại cử tri đoàn như sự thỏa hiệp giữa những người muốn chọn tổng thống bằng phiếu phổ thông và những người muốn các nhà lập pháp ra quyết định.
Ông Biden giành được hơn 7 triệu phiếu phổ thông so với đối thủ, đương kim Tổng thống Donald Trump, theo AP. Tuy nhiên con số quan trọng ở đây là những phiếu đại cử tri ông Biden có thể giành được, 306 phiếu. Trong khi đó, Tổng thống Trump được dự đoán chỉ có 232 phiếu đại cử tri.
Tuy vậy, ông Trump vẫn chưa chịu chấp nhận kết quả bầu cử và đang cố gắng kiện để lật ngược tình hình ở mọi cấp độ, bao gồm cả Tòa án Tối cao. Những hành động của phe ông Trump đã khiến quá trình chọn ra tổng thống được chú ý nhiều hơn.
 |
| Ảnh: Guardian, Việt hóa bởi Zing. |
Hiến pháp Mỹ không quy định cụ thể cách chọn đại cử tri. Do đó, quá trình này tùy thuộc vào mỗi bang. Nhiều đại cử tri được chọn tại đại hội đảng. Một số người lại được chính lãnh đạo đảng chọn và xác nhận tại một cuộc gặp đặc biệt.
Ở một số bang, đại cử tri buộc phải bầu cho người chiến thắng bang đó theo luật. Một số bang khác cho phép đại cử tri bất trung và bỏ phiếu cho người khác. Tuy nhiên, điều này hiếm khi xảy ra.
Đại cử tri đoàn nhóm họp vào ngày 14/12 sẽ có đôi chút khác biệt so với những kỳ bầu cử trước vì ảnh hưởng của đại dịch. Ở vài bang, số khách đại cử tri được dẫn theo bị giới hạn. Những bang khác chọn địa điểm gặp mặt ở nơi rộng hơn để thực hành giãn cách xã hội.
Đại cử tri của từng bang sẽ bỏ hai phiếu, một cho tổng thống và một cho phó tổng thống. Sau đó, họ sẽ kiểm phiếu và ký vào 6 giấy chứng nhận kết quả.
Những giấy chứng nhận này sẽ được gửi bằng thư đảm bảo đến nhiều nơi khác nhau. Phó tổng thống Mike Pence, người cũng là Chủ tịch Thượng viện, sẽ nhận được một bộ phiếu.
5 bộ giấy chứng nhận còn lại sẽ được đưa đến tòa án nơi đại cử tri nhóm họp, tổng thư ký của bang và người đứng đầu Cục Quản lý Hồ sơ và Văn khố Quốc gia.
Đến ngày 6/1, ông Pence sẽ đọc giấy chứng nhận kết quả của từng bang tại một phiên họp chung của Quốc hội. Ứng viên đạt được 270 phiếu đại cử tri trước sẽ được tuyên bố thắng cử.
Một số đại cử tri là những người nổi tiếng, như bà Hillary Clinton và cựu tổng thống Bill Clinton. Cặp đôi này nằm trong cử tri đoàn của bang New York.
 |
| Ông bà Clinton là đại cử tri của bang New York. Ảnh: AP. |
Stacey Abrams, cựu lãnh đạo thiểu số Hạ viện bang Georgia, cũng là đại cử tri.
Trong khi đó, Thống đốc South Dakota Kristi Noem cùng Ken Blackwell, người từng làm tổng thư ký và người đứng đầu cơ quan tài chính Ohio, sẽ là đại cử tri của đảng Cộng hòa.
Ở Wisconsin, ngoài bà Arnold, 9 đại cử tri còn lại là hạ nghị sĩ cấp bang, thượng nghị sĩ cấp bang, chủ tịch hiệp hội giáo dục Wisconsin, phó thống đốc, thống đốc, chủ tịch hội đồng bộ lạc, chủ tịch đảng ở bang và các thành viên khác của đảng Dân chủ.
Có nên bỏ đại cử tri đoàn?
Một số đảng viên Dân chủ đã kêu gọi bỏ hệ thống đại cử tri đoàn.
Khảo sát Gallup thực hiện vào tháng 9 cho thấy 61% người Mỹ cho rằng tổng thống nên được bầu trực tiếp bằng phiếu phổ thông. Con số này lên đến 89% với những người ủng hộ đảng Dân chủ.
Trong khi đó, 77% người ủng hộ đảng Cộng hòa muốn giữ nguyên hệ thống đại cử tri đoàn.
Một số đại cử tri của năm nay cũng nói hệ thống này nên được cải tiến.
“Tôi không chắc có nên bỏ đại cử tri đoàn hay không, nhưng cách hệ thống đang hoạt động hiện tại không đề cao tinh thần dân chủ của Mỹ”, đại cử tri Rachel Paule, Chủ tịch tổ chức Đảng viên Dân chủ Trẻ ở Georgia, cho biết.
 |
| Rachel Paule, đại cử tri của Georgia, cho rằng hệ thống đại cử tri cần phải được cải tiến. Ảnh: Wall Street Journal. |
“Tôi rất vinh dự khi là một phần của quá trình bầu ra tổng thống, nhưng tôi không nghĩ đây là quá trình hoàn hảo”, cô Paule nói thêm.
“Đây là nước Mỹ. Tôi thấy việc phiếu bầu phổ thông không được dùng để chọn ra tổng thống là khá ngớ ngẩn”, đại cử tri 27 tuổi này chia sẻ.
Trong khi đó, đại cử tri Alaska Judy Eledge, 73 tuổi, hiệu trưởng trường tiểu học về hưu, cho biết bà không nghĩ nên thay đổi hệ thống này.
 |
| Bà Judy Eledge tin tưởng vào lựa chọn của những nhà lập quốc. Ảnh: Wall Street Journal. |
“Nếu không có đại cử tri đoàn, người dân các thành phố lớn sẽ có quyền quyết định tất cả. Những người lập quốc đã rất thông minh khi tạo ra hệ thống này”, bà Eledge nói.
Bà Eledge, người được chọn làm đại cử tri tại đại hội đảng của bang vào tháng 4, sẽ mất gần hai giờ bay để đến nơi bà có thể bỏ phiếu cho Tổng thống Trump vào ngày 14/12.
