Vicente Zambada Niebla, hay còn được biết đến với tên gọi "El Vincentillo" là con trai của Ismael Zambada Garcia, đối tác lâu năm của ông trùm Joaquin Guzman và được cho là một trong những người đồng sáng lập băng đảng Sinaloa khét tiếng.
Người đàn ông 32 tuổi tham gia vào hoạt động buôn bán ma túy từ rất sớm, trở thành cánh tay phải cho cha mình và từng được chuẩn bị để tiếp quản băng đảng ma túy lớn nhất Mexico.
Nhưng vào ngày 3/1, Zambada Niebla xuất hiện trước tòa và làm chứng chống lại ông trùm El Chapo trong hơn 5 giờ đồng hồ, kể lại chi tiết mọi phương thức hoạt động của băng đảng Sinaloa, các cung đường vận chuyển ma túy, các cách thức rửa tiền, những cuộc thanh trừng đẫm máu và hàng triệu USD được sử dụng để đưa hối lộ.
"Hoàng tử" băng Sinaloa
Sự "phản bội" của Zambada Niebla trở thành bước ngoặt diễn ra trong phiên tòa xét xử trùm ma túy Joaquin Guzman Loera. Kể từ khi phiên tòa bắt đầu vào tháng 11/2018, đã có 7 nhân chứng từng làm việc với El Chapo xuất hiện trước tòa, nhưng Zambada Niebla là người hiểu rõ nhất về cấu trúc và phương thức hoạt động của băng Sinaloa.
Bước vào phiên tòa, Zambada Niebla ngước nhìn ông trùm El Chapo và nở một nụ cười nửa miệng.
Người đàn ông này chia sẻ trước tòa rằng mình bắt đầu đi cùng cha đến các buổi gặp mặt làm ăn từ khi còn là một cậu bé tuổi teen. "Tôi bắt đầu nhận ra cách mọi thứ được thực hiện, và dần dần, tôi bắt đầu tham gia vào công việc của cha tôi", Zambada Niebla nói trước bồi thẩm đoàn.
 |
| Hình vẽ thuật lại cảnh Vicente Zambada Niebla làm chứng chống lại Joaquin "El Chapo" Guzman trong phiên tòa diễn ra vào ngày thứ năm tại New York. Ảnh: Reuters. |
Với tư cách là người quản lý về mặt vận hành của băng Sinaloa, Zambada Niebla là người trực tiếp điều hành các hoạt động vận chuyển ma túy từ Colombia qua Mexico đến Los Angeles và Chicago. Đôi khi hắn còn đích thân gặp gỡ các chính trị gia cùng các doanh nhân để bàn chuyện làm ăn.
Tại tòa, bên cạnh việc kể lại những phương thức vận chuyển ma túy thông thường bằng xe hơi, tàu hỏa, máy bay, tàu ngầm và những xe tải chở thịt đông lạnh, Zambada Niebla bật mí đã từng tham dự một cuộc gặp với các lãnh đạo cấp cao của tập đoàn dầu khí quốc gia Mexico Pemex, để lên kế hoạch buôn lậu 100 tấn cocaine đến Mỹ trong một con tàu chở dầu có logo tập đoàn này.
Zambada Niebla cũng cho biết khoản tiền dành riêng để hối lộ của cha mình lên đến khoảng 1 triệu USD mỗi tháng. Theo lời khai trước tòa của hắn, một vị tướng trong Bộ Quốc phòng Mexico nhận 50.000 USD mỗi tháng từ băng Sinaloa. Một người khác từng là vệ sĩ riêng của cựu Tổng thổng Vicente Fox cũng được hối lộ thường xuyên.
Vào năm 2009, Zambada Niebla bị bắt giữ trong một chiến dịch của quân đội Mexico và bị dẫn độ tới Chicago. Ban đầu người đàn ông này được dự đoán sẽ phải đối mặt với cáo buộc buôn lậu hàng tấn ma túy vào Mỹ. Nhưng trước khi phiên tòa diễn ra, luật sư của hắn bất ngờ công bố một thông tin gây sốc: Zambada Niebla đã hợp tác với Cơ quan Phòng chống Ma túy Mỹ (DEA) từ lâu, cung cấp thông tin cho nhà chức trách Mỹ để đổi lấy việc tự do buôn bán ma túy.
Trong khi DEA thừa nhận mật vụ liên bang đã từng tiếp xúc với Zambada Niebla, nhà chức trách Mỹ phủ nhận bất cứ thỏa thuận nào giữa hai bên. Thẩm phán Brian Cogan, người đang điều hành phiên xét xử El Chapo, quyết định việc này sẽ không được nhắc lại ở phiên tòa diễn ra ở New York.
Kế hoạch dài hơi của nhà Zambada?
Zambada Niebla bị xét xử trong một phiên tòa bí mật vào năm 2013 ở Chicago và thừa nhận cáo buộc buôn bán ma túy. Đến năm 2014 DEA cho biết Zambada Niebla đang "hợp tác với phía Mỹ". Và trong tuần đầu tiên của phiên tòa xét xử El Chapo, "El Vicentillo" nhận thêm một số tội danh khác và chấp nhận sẽ hợp tác "về mọi vấn đề", gợi ý việc làm chứng chống lại El Chapo trước tòa.
Trong khi đó một phóng sự điều tra kéo dài hơn một năm của báo El Universal ở Mexico City cho thấy Zambada Niebla đúng là đã hợp tác với DEA từ lâu, và ở Mexico đang có một giả thuyết thú vị được nhiều người tin là sự thật.
Giả thuyết này cho rằng mối quan hệ của Joaquin Guzman và Ismael Zambada Garcia (cha của Vicente Zambada Niebla, có biệt danh El Mayo) đã xuống dốc từ lâu và hai người có mâu thuẫn trong việc điều hành băng Sinaloa. Ismael Zambada Garcia phản bội "người cộng sự lâu năm" bằng cách tiết lộ địa điểm ẩn náu của El Chapo cho quân đội Mexico. Sau khi El Chapo bị bắt và dẫn độ sang Mỹ, El Mayo trở thành ông trùm duy nhất điều hành băng đảng này.
 |
| Vicente Zambada Niebla sau khi bị quân đội Mexico bắt giữ trong một chiến dịch vào năm 2009. Ảnh: AP. |
Điều này cũng phù hợp với tuyên bố của luật sư Jeffrey Lichtman, người bào chữa cho El Chapo, khi ông này tuyên bố vào tháng 11/2018 rằng El Mayo mới chính là ông trùm của băng Sinaloa. Những người ủng hộ giả thuyết này cho rằng sự hợp tác của Zambada Niebla với DEA đã và đang là một phần trong kế hoạch của El Mayo để hạ bệ El Chapo. Bên cạnh đó việc con trai El Mayo tích cực làm chứng chống lại El Chapo cũng giúp hắn nhận được sự khoan hồng của nhà chức trách Mỹ.
Điều này khiến cho việc Zambada Niebla đang làm chỉ là sự phản bội đối với El Chapo, chứ không phản bội tổ chức và cha mình. Em trai của Zambada Niebla là Jesus Zambada Garcia từng giữ vai trò kế toán cho băng đảng đến khi bị bắt giữ vào năm 2008, và người này cũng sẽ ra làm chứng chống lại El Chapo trong phiên tòa ở New York.
El Mayo vẫn đang bị truy nã bởi DEA với phần thưởng lên tới hàng triệu USD. Trong phiên tòa diễn ra vào ngày thứ năm, câu hỏi đầu tiên mà công tố viên đặt ra cho Zambada Niebla là về cha mình. Khi được hỏi cha mình làm gì để kiếm sống, hắn trả lời ngắn gọn:
"Cha tôi là người đứng đầu của băng Sinaloa".
