Suốt thời gian dài, gia đình ông Đặng Văn Thành từng có tới 3 thành viên nằm trong Top 100 doanh nhân giàu nhất Việt Nam. Chặng đường trở thành người dẫn đầu trong kinh doanh tiền tệ của một tỷ phú đi lên từ hai bàn tay trắng, rời khỏi vị trí Chủ tịch ngân hàng do chính mình gầy dựng, và rồi tái xuất thương trường với một diện mạo hoàn toàn khác… ẩn chứa gần như đầy đủ những thăng trầm gắn liền với bao biến động của thời cuộc, của nền kinh tế Việt Nam.
Đây là lần đầu tiên xuất hiện trở lại sau hai năm vắng bóng trên thương trường, ông Đặng Văn Thành chia sẻ: Đời doanh nhân cũng thăng trầm như cuộc sống, và những thăng trầm ấy khiến người ta trưởng thành. Sau mỗi trải nghiệm sóng gió, bản thân tôi tự đúc kết và tích lũy thành kinh nghiệm, đó chính là nền tảng kiệm tồn để xây dựng chiến lược phát triển cho đơn vị thông qua các văn bản lập quy với những cơ chế, chính sách tương thích, cụ thể.
Theo ông Thành, người lãnh đạo phải ý thức được 4 trọng trách cốt lõi của bản thân: tạo giá trị gia tăng cho xã hội, khách hàng, nhà đầu tư và cán bộ công nhân viên. Bất cứ ai muốn trở thành CEO đều phải xác định những trọng trách này là điều phải làm được. Một khi tâm thế đã sẵn sàng gầy dựng nên 4 mục tiêu ấy thì sức ép cạnh tranh không còn là điều đáng lo ngại.
Ông Lê Phước Vũ, Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Hoa Sen là một người bạn với ông Đặng Văn Thành cũng đến tham dự buổi giao lưu.
Trong điều hành kinh tế vĩ mô, thử thách lớn nhất đối với doanh nghiệp là công tác quản trị rủi ro. Qua các giai đoạn khủng hoảng kinh tế ở khu vực và trên thế giới, ông Đặng Văn Thành nhận ra rằng: doanh nhân phải có “khẩu vị” để cảm nhận được rủi ro thì mới có thể dự đoán và định hướng lâu dài cho doanh nghiệp.
Người lãnh đạo cần “có Tầm - có Tâm”, không chỉ có cái nhìn sâu rộng, khả năng định hướng chiến lược dài hạn cho doanh nghiệp mà còn có ý thức sâu sắc về trách nhiệm với cộng đồng xã hội, với đất nước và với đội ngũ nhân viên. Trong thời đại kinh tế tri thức hiện nay, để tồn tại trước những chu kì đào thải khắc nghiệt và chóng vánh, phải hiểu được vai trò và sứ mệnh của doanh nhân trên chặng đường hướng tới khẳng định vị thế quốc gia - thương hiệu quốc tế.
Vị cựu chủ tịch Sacombank chia sẻ những kinh nghiệm quý báu của mình với các doanh nhân trẻ.
- Có những doanh nhân cũng lâm nạn, những chặng đường kinh doanh đầy thử thách. Anh Đặng Văn Thành là người trải qua nhiều thời kỳ kinh doanh. Mặt khác anh có cái hay là luôn muốn chia sẻ kinh nghiệm với mọi người, với các thế hệ doanh nhân đi sau?
- Không ai phân công cho mình, mình đồng cảm và chia sẻ với cộng đồng đó là một cái nghề, thiết thực với một người doanh nhân. Tôi cũng thấy rất bất ngờ khi tới dự ngày hôm nay có anh Phan Thanh Đa, một trong những người sáng lập ra Sacombank.
Một nền kinh tế không có cạnh tranh thì chắc không bao giờ phát triển được. Khi tôi bước chân vào nghề doanh nhân thì tôi đã chuẩn bị rồi. Điều hành cả một doanh nghiệp thì bằng trí óc, trái tim của mình, thì mới dẫn dắt một tập thể từ 5 ngàn, thậm chí cả 100 ngàn người. Thời ăn xổi ở thì đã hết rồi. Tôi đưa ra 4 giá trị cốt lõi mà doanh nhân cần thấm nhuần.
Phải tạo ra giá trị gia tăng cho xã hội, mỗi doanh nhân, ngành nghề phải có trách nhiệm này.
Giá trị gia tăng cho khách hàng, phải đáp ứng được hàng hóa chất lượng cho họ, vừa chất lượng với giá thành cạnh tranh.
Cán bộ công nhân viên phải có môi trường làm việc tốt: chế độ chính sách, thăng tiến…
Cuối cùng là tạo giá trị gia tăng cho các nhà đầu tư: họ đặt trọn niềm tin, cả “khúc ruột” của họ vào.
Bốn giá trị này tôi gọi là mệnh lệnh của chức trách. Là doanh nhân phải hiểu cái này đã. Tôi hay nói doanh nhân có tuổi thọ chứ doanh nghiệp không có tuổi thọ.
Khái niệm về thương hiệu quốc gia trước đây 5 - 10 năm về trước tôi thấy tuân thủ những nguyên tắc hết sức cơ bản.
Những nguyên tắc tôi muốn chia sẻ với quý vị ngày hôm nay:
Nguyên tắc 1 là định hướng chiến lược và hoạch định mục tiêu: Định hướng chiến lược phát triển của công ty 5-10 năm; Chiến lược phát triển phải rõ ràng, cụ thể, để truyền đạt cho cán bộ nhân viên; Điều hành bằng kế hoạch năm; phát triển mục tiêu trong ngắn hạn và dài hạn…
Doanh nhân bây giờ phải có sự khác biệt. Giờ tôi chuyển qua du lịch ở Nha Trang. Tôi đầu tư trồng 5ha phượng để làm điểm nhấn cho khách sạn của mình ở Nha Trang. Tôi có 2 khách sạn ở đường Trần Phú. Tôi sẽ cho khách 5 ngày ở phồn hoa đô thị, 5 ngày nghỉ ngơi, thưởng lãm… phải có điểm nhấn.
Nguyên tắc 2: Tự tin, quyết đoán và nhất quán trong các quyết định.
Nguyên tắc 3: Nhận diện khẩu vị, quản lý rủi ro: Rủi ro của mọi rủi ro là con người. Có tiền có thể mua được đồng hồ xịn để đeo nhưng con người thì không. Các bạn trẻ nếu không chuẩn bị tốt thì vẫn có thể chết vì con người. Con người là tài sản vô giá của doanh nghiệp nhưng không phải là sở hữu của chúng ta. Doanh nghiệp phải có thành phần kiểm soát, ban kiểm soát.
Nguyên tắc 4: Khả năng phát huy làm việc nhóm.
Phải tạo điều kiện cho toàn thể cán bộ nhân viên nắm được chiến lược phát triển của mình. Hồi ban đầu Sacombank 3 tỷ tôi xây dựng lên 10 ngàn tỷ ai cũng bất ngờ. Việc phát hành cổ phiếu ưu đãi ESOP cho nhân viên thì họ thấy họ gắn bó với ngân hàng, gieo cho họ thấy cơ hội.
Lãnh đạo phải chọn mô hình quản lý, đi tới sơ đồ. Muốn đi theo mô hình khu vực, quốc gia… chúng ta muốn có hiền tài phải có chức danh, chức danh thì có thu nhập… chức năng gắn chặt với chắc danh.
Luôn luôn giáo dục họ có khái niệm có cảm xúc công việc, tham gia giao thông mà không có cảm xúc thì sẽ có tai nạn, nhận trách nhiệm mà không có cảm xúc thì không hoàn thành công việc được.
Tập tổ chức trong nội bộ, có khái niệm tổ chức, đó là chúng ta đang đào tạo. Những chương trình tổ chức cây nhà lá vườn nó hay lắm. Chúng tôi có một đội ngũ chuyên nghiệp.
Nguyên tắc 5: Thận trọng trước những ý kiến đóng góp.
Qua bản tin nội bộ để thu thập ý kiến, những cái này không tốn tiền, nó thực tế, thiết thực lắm. Khích lệ, khen thưởng biểu dương thành tích… Nhiều doanh nghiệp tết phát bao lì xì là xong, tại sao chúng ta không làm những hình thức này nọ, khen thưởng 6 tháng, có quỹ thi đua khen thưởng, nghệ thuật điều hành khi cần thiết.
Nguyên tắc 6: Chế độ chính sách
Thù lao được xem là chi phí đầu tư. Chi phí thù lao hợp lý, cơ sở vật chất… tất cả đều là chi phí đầu tư.
Anh không dám trả lương làm sao làm được. Phải có hội đồng chức danh. Một cán bộ mới ra trường có những kỹ năng tốt, rồi mình đào tạo rồi đi làm chỗ khác. Ông qua đi làm với đối thủ mình, nếu anh nghỉ kiểu trời ơi đất hỡi thì phải trị anh.
Ngoài ra cũng cần có chế độ hưu trí với cán bộ nhân viên.
Nguyên tắc 7: Tự hoàn thiện bản thân.
Vị tha nhưng không dễ dàng, gần gũi nhưng không xuề xòa. Lắng nghe họ để chia sẻ. Phát huy thời gian biểu cá nhân, phát huy 24/7, nhận diện những điểm chưa hoàn thiện.
Mình thấy mình yếu cái gì cũng phải bổ khuyết cho mình. Nếu cán bộ trẻ được điều kiện môi trường tốt phải đi tìm người già ngồi kế bên mình, phải phối kết hợp để phát huy. Ngược lại anh già thì kiếm anh trẻ để tạo sức bật, chứ làm không nổi đâu.
Trở lại vấn đề thư ký văn phòng quản trị, không phải là sách cặp, tôi cho là anh này giỏi thực sự. Anh đi kéo xe thì anh phải biết hướng gió. Mình phải tập hợp được những con người đó.
Tôi là nhiễm quan điểm của ông Nguyễn Hiến Lê lắm. Đọc sách là cho quá khứ và đọc báo là cho tương lai. Trau dồi kỹ năng nghe đến kỹ năng khái quát. Phải trau dồi, cái này không có thiên phú.
Nguyên tắc 8: Chọn một môn thể thao, thể dục mình yêu thích.
Sức khỏe, hạnh phúc, kiến thức không ai cho mình hết. Tôi chạy 4-5 cây số là chuyện bình thường.
Những điều cần lưu ý với doanh nhân trẻ: Có tài có tật
Tự tin thì tốt nhưng không nên tự cao. Sống trong tổ chức mà họ không ủng hộ mình. Bảo thủ và cục bộ. Đó là thương hiệu cá nhân gây ra. Cái này xử lý bằng kinh tế. Anh giao cho chi nhánh, mua nguyên giá về không có động cơ gì, nhưng nếu mua 10 về bán 12 thì anh mới thích.
Lợi dụng chức vụ tư lợi cá nhân. Nếu làm lãnh đạo cán bộ có biểu hiện tiêu nhiều hơn thu thì lập tức phải cảnh tỉnh họ. Nếu để lâu thì mất người mất của là chắc chắn. Phải cảnh tỉnh trên bước đường của mình.
Say mê công việc chứ đừng say mê quyền lực. Phát triển không kiểm soát được.
Tôi chia sẻ về quảng cáo: anh nào làm quảng cáo cho tôi khó lắm. Làm theo đường xưa lối cũ thì tốn nhiều tiền không có kết quả.
Cần phải làm quảng cáo tại chỗ: đầu tư cơ sở vật chất, công tác sạch - xanh - sáng. Tại chỗ mình không phục vụ tốt thì ai nghe. Nếu phục vụ tốt chính anh sẽ PR cho mình. Tùy theo ngành nghề cho phù hợp.
Quảng cáo tiềm năng: Cái lì xì ấn tượng lắm nha. Làm lịch tết, ghế đá có thương hiệu trên đó…
Sau gần hai giờ trao đổi kinh nghiệm đúc kết với các doanh nhân trẻ, chương trình bước sang phần giao lưu với khán giả. Nhiều câu hỏi "khó" đã được chuyển đến doanh nhân Đặng Văn Thành.
- Trở lại tâm thế anh có thấy khác với thời anh xây dựng cơ đồ từ những năm 90 hay không?
- Sau 2 năm nghỉ bên ngân hàng tôi trở lại mía đường. Sở hữu 7 nhà máy mía đường và chuỗi du lịch, đặc biệt thành công với năng lượng về thủy điện và nhiệt điện. Nhiệt điện từ bã mía.
Đối với tôi, cây mía không bỏ đi phần nào cả, bã mía được dùng để đồng phát nhiệt điện trong mùa khô. Cụ thể, nhà máy Mía đường Tây Ninh cung cấp đến 45% tổng lượng điện sinh hoạt tại địa phương. Theo quy hoạch của Chính phủ, từ nay đến 2025, cả nước sẽ có 24 triệu tấn mía.
Nếu lấy suất sinh điện theo chuẩn tiên tiến thế giới là 150 KWh/tấn mía thì công suất phát tối đa tương đương 1.000 MW, bằng 50% công suất nhà máy điện hạt nhân dự kiến xây dựng tại miền Trung…
Hiện tại, tôi cũng đang tăng năng lực sản xuất dừa ở Bến Tre. Tháng 12 tới, tôi sẽ có sản phẩm sữa dừa.
- Ông có chia sẻ nào với những nhân viên Sacombank hiện nay?
- Tôi muốn gửi lời chúc sức khoẻ tới các bạn nhân viên Sacombank. Tôi đã có hơn 20 năm qua ở đó, từ khi sáng lập. Cuộc chia tay vừa qua có hơi đột ngột. Tôi mong rằng có thể gặp lại nhau một dịp nào đó trong tương lai.
Doanh nhân Lê Phước Vũ cũng có câu hỏi đến người đồng nghiệp: Sau 2 năm anh "về núi luyện công", thấy anh tái xuất rất vui, chúc mừng anh. Nãy giờ anh nói những điều dễ nói. Anh có thể nói những điều khó hơn chưa thể nói không?
- Vì còn nhiều điều ở phía trước, nên tôi hiện chưa thể chia sẻ được.
Ông Võ Trí Thành, Phó viện trưởng Viện Nghiên cứu và Quản lý kinh tế trung ương: Bài thảo luận của anh có chữ "máu"! Đấy là điều tôi cảm nhận và học hỏi được. Nhìn lại, anh nghĩ mình thành công và thất bại gì?
- Thất bại: Không phải là tù tội mới thất bại. Nhiều lắm, thăng trầm trong bước đường của một doanh nhân.
Thành công: Làm ông chủ đầu tiên nó hạnh phúc vô cùng. Quan điểm của tôi là tự rèn luyện bản thân. Tôi rất nghiêm khắc, từ giờ giấc, sinh hoạt. Cái tôi thấy hạnh phúc là làm được nhiều cho nghề nghiệp mà tôi thấy được xã hội phân công cho mình. Nghệ thuật lãnh đạo làm nên được. Tôi chia ra làm 5 cấp độ, người lãnh đạo phải tự nghiêm khắc mình dữ lắm.
Ông Võ Trí Thành: Tôi xin hỏi một câu cho riêng mình và lớp trẻ là để thành công thì trải nghiêm rất nhiều. Nhiều người chìm lỉm sau thất bại đầu tiên. Xin anh Thành chia sẻ cách nào chấp nhận thất bại để chuyển hóa và thành công?
- Thường “set up” những công ty mới, tinh thần, tiềm năng thấy rõ nhưng thực hiện chưa chắc được. Thiên thời - địa lợi - nhân hòa không tránh khỏi doanh nhân đâu nha. Phải chấp nhận với nó. Đừng cố chấp.
Ông Võ Trí Thành: Làm sao tôi đánh đổi đam mê, quyết liệt với tỉnh táo dừng lại?
- Thế mới nói đến bản lĩnh thị trường. Người tỉnh ra để chấp nhận nó hơn nhau chỗ đó. Dân gian nói lùi một bước để tiến.
Một doanh nhân đặt câu hỏi cho ông Đặng Văn Thành
Một doanh nhân trẻ: Em muốn nghe kinh nghiệm của anh Thành sau 2 năm vừa qua?
- Trong suốt quá trình đó tôi đọc sách nhiều, thể thao, chiêm nghiệm về thương trường, bổ khuyết cho tôi chiến lược về vốn, về sở hữu để có nền tảng vững trong khả năng kiểm soát được. Tất cả các doanh nhân trẻ tôi muốn nói, tập đoàn đa ngành, thì phải đối diện với đa quốc gia. Không con đường nào khác.
Đội ngũ doanh nhân của mình còn tiềm năng dữ lắm. Tôi nói vấn đề nông nghiệp nông thôn đang chuyển biến. Trong 2 năm tôi nghiệm cơ hội phát triển.
Rất nhiều doanh nhân trẻ muốn đặt câu hỏi cho doanh nhân "từng trải" Đặng Văn Thành
- Những chuyện Sacombank anh nói vài năm nữa trả lời. Thành công là hành trình. Nếu được quay lại quá khứ, thì anh sẽ làm để sửa sai?
- Điều kiện thích hợp tôi sẽ quay lại ngành tài chính. Thị trường tài chính là điều kiện thúc đẩy nhanh nhất trong nền kinh tế hội nhập sâu rộng. Nếu ai hỏi tôi có bôn ba gì chăng nữa, tôi sẽ chọn là doanh nhân và vẫn chọn ngành tài chính. Nó hấp lực tôi đến nỗi ăn, ngủ với nó, say sưa với nó. Nếu đầy đủ điều kiện thích hợp tôi sẵn sàng quay lại với nó.
Ông Lê Phước Vũ: Hiểu theo ngôn ngữ bóng đá thì anh Thành là huấn luyện viên, trong điền kiện nào đó anh không có đầy đủ cầu thủ giỏi nên phải thủng gôn. Thì thôi thua keo này ta bày keo khác.
Một doanh nhân trẻ: Anh cảm nhận cơ hội đến với mình như thế nào?
- Tôi đi làm diễn giả ở Bảo Lộc mưa tầm tã. Khi giải lao, 4,5 giám đốc bảo cổ phần hóa chè và bảo tôi mua. Tôi nói cái này không phải cái tôi quan tâm. Sau đó tôi mới suy nghĩ tại mình không làm cái này. Sau đó tôi làm bò Kobe. Rõ ràng buổi nói chuyện đó tôi thu được cả ngàn ha. Đúng là cái thời, họ chuẩn bị sẵn cho mình hết.
