 |
Chỉ còn 8 tuần nữa là ngày bầu cử Mỹ sẽ diễn ra. Ứng viên phe Dân chủ, cựu phó tổng thống Joe Biden, đang đứng trước cơ hội giành lại những bang mà Tổng thống Donald Trump chiến thắng trong cuộc đua vào Nhà Trắng 4 năm trước.
Các khảo sát cho thấy ông Biden đang thể hiện tốt hơn tại các bang chiến trường ở "Vành đai Cũ" (những bang Đông Bắc Mỹ từng là trung tâm công nghiệp cả nước), gồm Michigan, Pennsylvania và Wisconsin.
Mức ủng hộ dành cho cựu phó tổng thống tại North Carolina, Florida và Arizona thuộc "Vành đai Mặt Trời" (khu vực băng ngang miền Đông và Đông Nam nước Mỹ) không lớn bằng nhóm trước nhưng vẫn có tiềm năng tạo bất ngờ.
Chìa khóa mới cho đảng Dân chủ
Chiến dịch tái tranh cử của ông Trump tập trung vào các kỳ vọng và bức xúc của cử tri da trắng, nông thôn, lớn tuổi và không có bằng cấp đại học. Nhóm cử tri này chiếm số đông tại các bang Vành đai Cũ. Trong khi đó, cử tri da màu và trẻ tuổi, vốn là nhóm dành thiện cảm cho đảng Dân chủ, đang tăng tại khu vực Vành đai Mặt Trời.
Lấn sâu vào Vành đai Mặt Trời thật ra là kế hoạch dài hơi của đảng Dân chủ, nhắm đến những cuộc đua bầu cử tổng thống lẫn lưỡng viện Mỹ trong thập kỷ 2020.
Mục tiêu của họ không dừng lại ở những bang chiến trường năm nay, mà còn những cơ hội mới nổi ở Texas và Georgia, giữa bối cảnh vành đai này có cử tri ngày một đa dạng.
 |
| Tổng thống Donald Trump gặp gỡ người ủng hộ tại sân bay quốc tế thành phố Wilmington, bang North Carolina. Ảnh: Reuters. |
Chiến lược đó sẽ giúp đảng Dân chủ cạnh tranh tốt hơn với đối thủ trong tương lai khi cơ cấu cử tri các bang thay đổi. Cử tri Vành đai Cũ đang có xu hướng già hóa và đa số là người da trắng - đặc điểm của nhóm ủng hộ đảng Cộng hòa. Phe Dân chủ hiểu họ cần đòn bẩy mới nên họ hướng về phương Nam.
Câu chuyện tương lai của bản đồ bầu cử Mỹ vì vậy gắn liền với cuộc đua vào Nhà Trắng năm nay.
Dựa vào những khảo sát hiện nay, nếu ông Biden thắng đủ lớn tại các bang phía đông bắc nước Mỹ, đảng Dân chủ sẽ thêm thời gian để xoay chuyển cục diện ở phía nam - "thành trì đỏ" trong các cuộc bầu cử suốt nhiều thập kỷ qua.
Với kết quả khảo sát mới nhất ở hai vành đai, cựu phó tổng thống Mỹ đang dựng nên cây cầu đến cánh cửa chiến thắng cho đảng Dân chủ.
Nếu cải thiện mức ủng hộ của cử tri da trắng lớn tuổi thuộc nhóm lao động phổ thông, ông Biden dù có thua phần lớn hoặc toàn bộ Vành đai Mặt Trời thì vẫn có cơ hội giành đủ 270 phiếu đại cử tri bằng 3 bang Michigan, Pennsylvania và Wisconsin ở Vành đai Cũ.
Đó cũng là 3 bang mà ông Trump từng khoét được khỏi "Bức tường Xanh" trong cuộc đua với bà Hillary Clinton vào 4 năm trước.
Bằng hai mặt trận này - gây sức ép ở Vành đai Mặt Trời và tái lập vị thế ở Vành đai Cũ, chiến dịch của ông Biden có thể "hồi sinh" thành trì quá khứ của đảng Dân chủ đủ lâu để tương lai ở phương Nam được định hình.
"Bạn không muốn bị đặt vào tình thế phải giành được Vành đai Mặt Trời bằng mọi giá. Bạn muốn có nhiều sự tự do hơn thế. Đó chính là sự tuyệt vời của ông Biden trong cuộc bầu cử năm nay", Ruy Teixeira, nhà phân tích cử tri dày dạn kinh nghiệm của đảng Dân chủ, nhận định.
Đảo ngược kịch bản 4 năm trước
Chiến trường tranh cử năm nay gần như được chia đều một cách hoàn hảo giữa hai vành đai trên. Michigan, Pennsylvania, Wisconsin, North Carolina, Florida và Arizona được đánh giá là những bang chiến trường cạnh tranh gay gắt nhất.
Đảng Dân chủ còn nhìn thấy tiềm năng "đánh chiếm" 4 bang mà ông Trump giành chiến thắng năm 2016, gồm: Iowa và Ohio ở Vành đai Cũ, Georgia và Texas ở Vành đai Mặt Trời.
Ở chiều ngược lại, phe Cộng hòa đang nhắm đến hai bang mà bà Clinton từng chiến thắng là Minnesota và Nevada, mỗi bang thuộc một "mặt trận".
 |
| Cựu phó tổng thống Joe Biden nhận đề cử làm ứng viên đảng Dân chủ trong cuộc đua vào Nhà Trắng. Ảnh: Reuters. |
Cục diện này khiến giới quan sát bất ngờ nhất là sau những biến động của cuộc bầu cử năm 2016.
Trong 6 cuộc bầu cử giai đoạn 1992-2012, đảng Dân chủ thể hiện tốt hơn ở Vành đai Cũ. Họ giữ mạch bất bại ở 4 bang Michigan, Pennsylvania, Wisconsin và Minnesota. Họ thắng ở Iowa đến 5 lần và Ohio được 4 lần.
Vành đai Mặt Trời là câu chuyện trái ngược. Texas chưa lần nào "nhuộm xanh", còn Georgia, Arizona và North Carolina chỉ có một lần chọn phe Dân chủ. Nevada là chỗ đứng duy nhất của họ trong vùng với 4 lần chiến thắng.
Bà Clinton thua sốc trong năm 2016 ngay trên các bang lợi thế truyền thống của đảng Dân chủ. Với sự ủng hộ từ cử tri da trắng học vấn dưới đại học và cử tri nông thôn, ông Trump khoét sâu vào Vành đai Cũ để chiếm Ohio, Iowa và Michigan.
Ông vẫn duy trì sức ảnh hưởng đáng gờm với nhóm cử tri này trong cuộc đua năm nay. Craig Robinson, cựu quan chức đảng Cộng hòa tại Iowa, xác nhận toàn vùng Trung Tây vẫn tồn tại "sự chia rẽ lớn giữa thành thị và nông thôn".
Dấu hiệu gió đổi chiều bắt đầu xuất hiện trong bầu cử giữa kỳ năm 2018. Đến 4 bang thuộc Vành đai Cũ có ứng viên thống đốc và thượng viện của đảng Dân chủ cùng giành được chiến thắng thuyết phục, cộng với một ghế thượng viện ở Ohio. Ở phía nam, Arizona và Nevada cũng đổi màu ghế thượng viện sang sắc xanh đảng Dân chủ. Dù vậy, phần lớn Vành đai Mặt Trời vẫn là thành trì đỏ của phe Cộng hòa.
Giờ đây, ông Biden đang duy trì được xu hướng có lợi ở cả hai mặt trận.
Dù đảng Cộng hòa tập trung nhắm đến cử tri da trắng, phần lớn nhóm này ở Vành đai Cũ chọn tin tưởng ông Biden hơn sau 4 năm đầy sóng gió. Người da trắng không có bằng đại học vẫn là nhóm cử tri đa số ở các bang chiến trường.
Tuy nhiên, khảo sát gần đây ở các bang Vành đai Cũ cho thấy ông Biden được hơn 40% cử tri nhóm này ủng hộ, vượt lên đối thủ gần 10-15 điểm.
Với cục diện này, Tổng thống Trump bất ngờ đối mặt với rủi ro. Ứng viên đảng Dân chủ đang có cửa giành lại những bang chiến trường đã mất 4 năm trước ở Vành đai Cũ, thuyết phục vừa đủ số cử tri da trắng đổi phe và kêu gọi số cử tri thiểu số đi bầu nhiều hơn ở phía nam.
Bằng cách đó, ông Biden sẽ tái lập thế trận quyết định như năm 2014, chỉ là ứng viên hai đảng đổi chỗ với nhau: khoét vài bang chiến trường khỏi thành trì đảng Cộng hòa với những chiến thắng sít sao và giữ vững "Bức tường Xanh" trước đối thủ.
