Có nên sử dụng đường ăn kiêng cho bé bị thừa cân béo phì?

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), tỷ lệ người lớn và trẻ em ăn quá mức đường cần thiết rất phổ biến trên thế giới. Theo Học viện Nhi khoa Mỹ, đường chiếm 17% calo trong chế độ ăn của trẻ em ở đường, trong đó, 50% đến từ đồ uống có đường.

Chính vì thế, năm 2015, WHO khuyến cáo tất cả người dân trên toàn cầu, bất kể độ tuổi, nên ăn lượng đường ít hơn 10% tổng calo hàng ngày. Ở những quốc gia có tỷ lệ trẻ thừa cân, béo phì cao như Vương Quốc Anh, Dịch vụ Y tế Công cộng khuyến cáo trẻ không nên ăn đường quá 5% tổng calo một ngày.

Trẻ đang ăn quá nhiều đường mà không hay

Hiện nay, có 2 loại đường chính. Một là đường xác định được hay đường tự nhiên, thường được tìm thấy trong mật ong, trái cây, rau, một số loại ngũ cốc cũng như lactose trong sữa và các sản phẩm từ sữa.

Loại thứ hai là đường tự do, gồm tất cả monosaccharid và disaccharid được thêm vào thực phẩm như kẹo, kem, nước uống của nhà sản xuất, nấu ăn.

Ăn quá nhiều đường đồng nghĩa nạp calo (năng lượng) dư thừa vào cơ thể. Khi không tiêu thụ hết, calo này tích lũy dưới dạng chất béo. Theo tạp chí BBC Food Magazine, nếu ngay từ khi còn nhỏ, trẻ nạp thừa đường, các năng lượng này tích tụ dần theo thời gian, đến tuổi vị thành niên, trưởng thành, nguy cơ thừa cân, béo phì rất cao. Ngoài việc gây tăng cân, đường cũng có thể dẫn tới sâu răng, gặp vấn đề về gan, tim mạch, mất ngủ, nguy cơ tiểu đường type II, rối loạn lo âu, trầm cảm…

Chỉ một lon nước ngọt có thể đẩy khiến trẻ vượt quá mức khuyến cáo 10% đường một ngày.

Món ăn chứa nhiều đường như kem, nước ngọt… thường được trẻ yêu thích nên ăn quá mức cho phép. Ảnh: Stocky.

Từ khi chào đời, trẻ đã thích vị ngọt, ví dụ trẻ sơ sinh thích uống nước đường, mật ong. Trẻ em cũng thích thức ăn có đậm độ năng lượng. Điều đó vô tình khiến lượng đường nạp vào cơ thể nhiều hơn mức cần thiết mà phụ huynh không hề hay biết.

Thực phẩm nhiều đường thường ít vitamin, khoáng chất, chất xơ, khiến trẻ thiếu những vi chất quan trọng trong việc tăng trưởng và phát triển.

Có nên dùng đường ăn kiêng cho trẻ thừa cân, béo phì?

Với nhiều người muốn cắt giảm đường trong khẩu phần ăn, đường ăn kiêng là lựa chọn phổ biến. Sản phẩm này có vị ngọt đậm đà như hương vị tự nhiên nhưng cung cấp lượng calo rất ít trong khẩu phần ăn hàng ngày. Vì vậy, nó được cho là không gây tích mỡ thừa, tăng huyết áp sau ăn.

Khi trẻ ăn đường thông thường, máu sẽ vận chuyển nó đến các tế bào. Tại đây, chúng được chuyển thành năng lượng hoặc lưu trữ để sử dụng sau này dưới dạng glycogen hoặc biến thành axit béo, lắng đọng trong tế bào mỡ.

Phụ huynh nên sử dụng chất tạo ngọt từ tự nhiên như mật ong, siro… để thay thế đường trong khẩu phần ăn của trẻ thừa cân, béo phì. Ảnh: Healthline.

Trong khi đó, hầu hết chất tạo ngọt nhân tạo, đường ăn kiêng là chất mà cơ thể không có cơ chế xử lý. Nếu nằm trong đường tiêu hóa, đường ăn kiêng có thể gây đầy hơi, chướng bụng, tiêu chảy. Nguy hiểm hơn, nếu cơ thể hấp thụ chất này, nó sẽ phát tín hiệu đây là “kẻ lạ mặt xâm nhập”, nên thay vì đi đến các tế bào khác nhau, nó sẽ tới thẳng gan. Điều này gây áp lực lớn cho gan vì phải làm việc để đào thải chất lạ.

Ngoài ra, sử dụng đường ăn kiêng thường xuyên ở trẻ có thể dẫn đến cơn thèm đường, khiến các bé ăn quá nhiều để thỏa mãn. Kết quả, năng lượng tích tụ lại càng nhiều hơn, phản tác dụng.

Do đó, thay vì sử dụng đường ăn kiêng cho trẻ thừa cân, béo phì, Cleveland Clinic khuyến cáo phụ huynh nên cho trẻ sử dụng các chất tạo ngọt từ tự nhiên như siro cây phong, mật ong, mật hoa, đường thô, đường dừa, mật. Tuy nhiên, điều quan trọng nhất là cha mẹ cần tính toán để lượng đường nạp vào cơ thể không vượt quá mức cho phép.

Kinh nghiệm chăm con béo phì mắc Covid-19 Với những trẻ béo phì, nguy cơ trở nặng khi mắc Covid-19 rất cao, khiến các bà mẹ thêm lo lắng. Bữa ăn cân bằng kết hợp luyện tập là chìa khóa bảo vệ con trong và sau đại dịch. 11:30 28/4/2022