Năm 2019, Trung Quốc là thị trường xuất khẩu lớn nhất của nông sản Việt Nam với kim ngạch 8,47 tỷ USD, giảm 2,6% so với cùng kỳ năm 2018 và chiếm tỷ trọng 26,9% tổng kim ngạch xuất khẩu.
Thực tế trong những năm gần đây, mặc dù các Bộ, ngành, địa phương, hiệp hội doanh nghiệp đã tập trung công tác mở cửa thị trường nông sản, nhưng Việt Nam vẫn có sự phụ thuộc nhất định vào thị trường hơn 1,4 tỷ dân của Trung Quốc.
Do đó, với tình trạng hạn chế giao dịch hàng hóa của Chính phủ Trung Quốc, hàng nghìn tấn dưa hấu đã vào vụ thu hoạch có nguy cơ vỡ trận, nếu không có sự trợ giúp của cộng đồng.
"Hỗ trợ nông dân cũng là ban phước cho mình"
Đó là cách ông Sáu Hồng (ngụ quận 9, TP.HCM) nghĩ về việc bỏ ra gần 10 triệu đồng mua dưa hấu hỗ trợ nông dân trong những ngày qua.
 |
| Ông Sáu Hồng tự tay xếp từng trái dưa hấu lên xe tải đem đi làm từ thiện. Ảnh: Chí Hùng. |
Ngày 7/2, ông mua 2 tấn dưa hấu với giá sỉ 3.000 đồng/kg tại một điểm bán lớn trên đường Đỗ Xuân Hợp (quận 9). Ngày 8/2, ông tiếp tục thuê 3 chuyến xe tải lớn đến đây mua dưa. Ông cho biết sẵn sàng mua 5-7 tấn nếu dưa hấu chưa được bán hết.
"Tôi sẽ mang số dưa hấu này đến biếu các thầy chùa dưới Vũng Tàu. Đây là cách tôi tích đức cho con cháu, hỗ trợ nông dân cũng là ban phước cho mình", ông nói.
Không chỉ ông Sáu Hồng, nhiều người dân khác khi hay tin về các điểm bán hỗ trợ nông dân này đều ghé đến ủng hộ. Giữa trưa nắng gắt, họ vẫn lịch sự xếp hàng dài chờ mua 2-5 trái. Có cặp vợ chồng trẻ mua hơn 10 kg dưa hấu về chia cho cả dãy trọ ăn chung, có người lao động già mua 18 kg để gia đình cất ăn dần.
Thậm chí, một số người dân xung quanh và các chiến sỹ bộ đội ở một doanh trại gần đó cũng đến hỗ trợ bán hàng, bốc xếp dưa hấu lên các xe tải mua sỉ.
"Dưa chở từ Gia Lai vào đây mà bán ra chỉ 5.000 đồng/kg thì người nông dân lấy gì mà ăn. Mình giúp được bao nhiêu hay bấy nhiêu thôi", ông Sơn (ngụ quận 2, TP.HCM) chia sẻ.
 |
| Người dân xếp hàng dài giữa trưa nắng để mua dưa hấu ủng hộ bà con nông dân. Ảnh: Chí Hùng. |
Thời điểm này năm ngoái, giá dưa hấu bán trực tiếp tại vườn khoảng 7.000-10.000 đồng/kg. Tuy nhiên hiện nay, nông dân chỉ thu về 800-1.000 đồng/kg, thậm chí nơi cao nhất cũng chỉ bán được với giá 2.000 đồng/kg.
Trong khi đó, để thu hoạch được 2 tấn dưa, họ phải bỏ ra trung bình khoảng 8 triệu đồng. Như vậy, với mức giá hiện nay, những người nông dân này sẽ lỗ nặng, chưa xét đến trường hợp không thể bán hết lượng dưa đã và sẽ thu hoạch trong thời gian ngắn tới.
Phát dưa hấu miễn phí, bán hàng không lợi nhuận
Đáng chú ý, có những cá nhân sẵn sàng thu mua dưa hấu tận vườn rồi đem đi phát miễn phí cho người dân.
Tại một điểm bán và phát miễn phí trên đường Lạc Long Quân (quận 11, TP.HCM), tính đến ngày 10/2, nhóm tình nguyện đã thu mua 10 tấn dưa hấu từ Gia Lai, với tổng chi phí thu mua và vận chuyển lên đến gần 5.000 đồng/kg.
Trao đổi với Zing.vn, anh Đáng, đại diện nhóm tình nguyện này cho biết, người dân có thể đến đây lấy dưa hấu miễn phí, hoặc trả chỉ 2.000 đồng/kg tùy lòng hảo tâm. "Số tiền người dân trả chúng tôi cũng mang đi làm từ thiện hoặc tiếp tục thu mua dưa hấu để chia sẻ gánh nặng cho người nông dân trong tình hình này", anh nói.
Theo anh Đáng, chỉ riêng sáng 9/2, 3 tấn dưa hấu đầu tiên đã bán hết chỉ trong 10 phút. Đến nay, nhiều mạnh thường quân khác cũng đã liên hệ anh để mua lại lượng lớn dưa hấu về làm từ thiện.
 |
| Người dân đến lấy dưa hấu tại điểm phát miễn phí của nhóm anh Đáng. Ảnh: NLĐ. |
Thay vì tìm mối thu mua tận vườn, những mạnh thường quân này mua sỉ lại từ các cá nhân, đơn vị khác. Chị Loan, một tiểu thương ở quận 9, TP.HCM kể, giá mua sỉ là 3.000 đồng/kg. Cộng thêm chi phí vận chuyển, số tiền chị bỏ ra tương đương 4.000 đồng/kg dưa hấu, nhưng giá bán lẻ chị đưa ra vẫn giữ nguyên mức này.
Ngay cả các chủ xe tải, xe ba gác thường được thuê để chở dưa hấu về các điểm từ thiện, bán lẻ cũng không nỡ thu lời. Anh Luân, một chủ xe ba gác, nói với Zing.vn rằng chỉ tính tiền xăng xe chứ không xét đến công sức, lợi nhuận để hỗ trợ thêm cho các tiểu thương.
Tương tự, các hệ thống lớn như Central Retail (Big C và Go!), Saigon Co.op (Co.opmart, Co.opXtra, Co.op Food) và VinMart, VinMart+ cũng bán dưa hấu và thanh long không lợi nhuận từ ngày 5/2.
Giá bán khác nhau tùy chi phí thương lượng thu mua và vị trí địa lý của siêu thị, nhưng các chuỗi này đều tuyên bố giá bán lẻ bằng chi phí bỏ ra. Tổng sản lượng nông sản dự kiến bán ra trong chương trình hỗ trợ của cả 3 hệ thống ước đạt hơn 10.000 tấn.
"Không nên dùng từ 'giải cứu', vì bản thân chất lượng những mặt hàng này rất tốt, nên xem đây là một hình thức kích cầu, góp phần giúp nông sản Việt Nam tiếp cận nhiều hơn với thị trường nội địa", đại diện một chuỗi siêu thị chia sẻ với Zing.vn.
